Brecht (België)
gemeente in Antwerpen Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
gemeente in Antwerpen Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Brecht is een snelgroeiende gemeente in de Belgische provincie Antwerpen en het arrondissement Antwerpen. De Kempense gemeente heeft een bevolking van circa 30.000. De gemeente is onderverdeeld in 3 deelgemeenten: Brecht, Sint-Lenaarts en Sint-Job-in-'t-Goor. Tot 1977 behoorde Sint-Antonius ook tot de gemeente Brecht.
Gemeente in België | |||
---|---|---|---|
Geografie | |||
Gewest | Vlaanderen | ||
Provincie | Antwerpen | ||
Arrondissement | Antwerpen | ||
Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
91,46 km² (2022) 64,75% 11,52% 23,73% | ||
Coördinaten | 51° 21' NB, 4° 39' OL | ||
Bevolking (bron: Statbel) | |||
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
30.610 (01/01/2024) 49,85% 50,15% 334,67 inw./km² | ||
Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 18,42% 59,74% 21,84% | ||
Buitenlanders | 6,97% (01/01/2024) | ||
Politiek en bestuur | |||
Burgemeester | Sven Deckers (NVA) | ||
Bestuur | CD&V/CDB, NVA | ||
Zetels CD&V/CDB N-VA Vlaams Belang Open Vld Vooruit Groen Onafhankelijk |
29 10 11 3 2 1 1 1 | ||
Economie | |||
Gemiddeld inkomen | 23.250 euro/inw. (2021) | ||
Werkloosheidsgraad | 5,18% (jan. 2019) | ||
Overige informatie | |||
Postcode 2960 2960 2960 |
Deelgemeente Brecht Sint-Job-in-'t-Goor Sint-Lenaarts | ||
Zonenummer | 03 | ||
NIS-code | 11009 | ||
Politiezone | Voorkempen | ||
Hulpverleningszone | Rand | ||
Website | www | ||
Detailkaart | |||
ligging binnen het arrondissement Antwerpen in de provincie Antwerpen | |||
|
De deelgemeenten bestaan uit tal van districten of woonwijken. Brecht-Centrum bestaat uit de districten Statie, Laar, Hoek, Centrum en Lessius. Brecht-Centrum ligt aan het Kanaal Dessel-Turnhout-Schoten en is de hoofdplaats van het kieskanton Brecht en is gelegen in het gerechtelijk kanton Brasschaat. Sint-Lenaarts bestaat uit Sint-Lenaarts-Centrum, Klein-Veerle, Groot-Veerle, Leeuwerik en Koningsstoel. Sint-Job-in-'t-Goor bestaat uit de districten: Rommersheide, Kambeenbos, Kloosterveld, Lage Meerrijt, Hoge Meerrijt, De Gauw, Zwaan, Pothoek, De Merel en Zand. Verder zijn er nog de districten Oostbrecht, Sterenhoven en Overbroek-Centrum.
De eerste vermelding van de naam Brecht werd teruggevonden in een akte afkomstig van de abdij van Postel uit het jaar 1173. In deze akte komt de naam ‘Berta de Brecte’ voor. Ze handelt over het feit dat als zij in het klooster van Eeuwen wilde binnentreden, haar goederen in Bladel schonk aan den prelaat van Tongerloo. Vanaf deze datum komt in verschillende documenten zowel de vermelding ‘Brechte’ als ‘Brecht’ voor.
Over de betekenis van de naam is er nog geen eenduidigheid. Misschien zou Brecht afkomstig zijn van ‘brec’, ‘braec’ of ‘brakti’, dat braakland of omgehakt bos betekent. Maar ‘brakti’ kan ook ‘breken’ betekenen, wat kan duiden op een breking van het reliëf, met andere woorden bijvoorbeeld een heuvel of hoogte. Naast deze twee mogelijkheden kan ‘Brecht’ ook van een persoonsnaam afkomstig zijn en ‘machtig man’ betekenen of naar ‘prachtig’ (zie ook de betekenis van ‘bright’ in het Engels) verwijzen.
Archeologische vondsten tonen aan dat het grondgebied van Brecht al bewoond was vanaf het paleolithicum (oude steentijd). Daaropvolgend werden er ook sporen aangetroffen uit het mesolithicum (middensteentijd) en het neolithicum (nieuwe steentijd). Deze bewoning kende een continuïteit in de metaaltijden. Archeologische sites uit de bronstijd en de ijzertijd hebben onder andere verschillende urnen, brandgraven en paalsporen (van gebouwen) aan het licht gebracht.
Bij de opgravingen voor de aanleg van de hogesnelheidslijn naar Nederland zijn relicten uit de Romeinse periode gevonden. Een Romeinse munt, glazen scherven, een zilveren ring en bodemsporen tonen aan dat er ook in deze periode mensen leefden op Brechts grondgebied.
Ook de aanwezigheid van menselijke bewoning in de middeleeuwen wordt door archeologische opgravingen bevestigd. Een Merovingisch muntstuk, verschillende soorten aardewerk, urnen en bodemsporen van onder andere crematiegraven, waterputten en gebouwen staven deze uitspraak. Ook de betekenissen van enkele namen kunnen wijzen op Frankische (zoals Marum en Hunsel) en Karolingische (zoals Houthoven en Varenbrake) aanwezigheid.
Uit documenten van de volle en de late middeleeuwen blijkt duidelijk dat Brecht in twee delen was opgesplitst. De splitsing zou dateren van voor de 13de eeuw. Het ene deel kwam in handen van de heren van Bergen-op-Zoom en het andere gedeelte kwam onder Hoogstraten. Brecht had dus twee heren met elk hun eigen schout. De zeven schepenen namen de beslissingen, de schout zorgde voor de uitvoering. Elke heer koos drie schepenen, een zevende werd gemeenschappelijk gekozen.
De bebouwing rond de Plaetse begon in de eerste helft van de 15de eeuw. Het verkrijgen van het voorrecht om een weekmarkt te houden in 1446 zal hierin zeker een rol hebben gespeeld.
De 16de eeuw was een bloeiende eeuw voor Brecht. Zo was er onder andere de stichting van de Latijnse school door Johannes Custos in 1515. De bekendste Brechtse humanisten waren Gabriel Mudaeus, Jan van der Noot en Leonardus Lessius. Op het einde van de 16de eeuw trokken Spaanse troepen al plunderend door Brecht en omliggende gemeenten. De bloeiende periode kende een einde. Na een toch wel problematische en dramatische 17de eeuw begon Brecht zich in 18de en 19de eeuw traag maar zeker te herstellen.
In de 20ste eeuw ontsnapte Brecht niet aan de vernielingen die gepaard gingen met de twee wereldoorlogen. In de Eerste Wereldoorlog was de materiële schade eerder beperkt. Toch werden onder andere de kerktoren van de Sint-Willebrorduskerk in Overbroek en de kerktoren van de Heilige Man Jobkerk vernietigd.
In de Tweede Wereldoorlog lag de situatie helemaal anders. De aangerichte schade was enorm. Zo werden onder meer de Sint-Michielskerk en de Heilige Man Jobkerk zwaar getroffen. Het gebruik van V1- en V2-bommen richtte op sommige plaatsen een ware ravage aan. In Sint-Job-in-'t-Goor werden zware gevechten geleverd langs het kanaal. Daarenboven lagen Brecht en Sint-Lenaarts wekenlang in de frontlijn. De bevrijdingsgevechten in september en oktober 1944 zorgden voor een hevige strijd op Brechts grondgebied.
Sinds de fusie in 1977 behoren Sint-Job-in-'t-Goor en Sint-Lenaarts ook tot de gemeente Brecht. In het verleden behoorde Sint-Lenaarts al een tijd tot het grondgebied Brecht, voordat het een zelfstandige gemeente werd. Door de fusie behoort Sint-Antonius niet meer bij de voormalige gemeente Brecht, maar is het een deel van Zoersel geworden. Het grondgebied van de drie deelgemeenten grenst aan elkaar: ten oosten van Brecht ligt Sint-Lenaarts en ten zuidwesten van Brecht ligt Sint-Job-in-'t-Goor.
Nr. | Naam | Oppervlakte (km²) | Inwoners (2019)[1] |
---|---|---|---|
1 | Brecht | 56,90 | 14 007 |
2 | Sint-Lenaarts | 26,81 | 6 686 |
3 | Sint-Job-in-'t-Goor | 7,13 | 8 515 |
Totaal | 90,84 | 29.268 |
De gemeente Brecht ligt in de geografische streek de Kempen, meer bepaald de Voorkempen.
In de bijna egale bodemoppervlakte zijn toch enkele kleine verhevenheden terug te vinden, waardoor verscheidene rivieren ontstaan, zoals onder andere de Aa. Brecht bevindt zich op de waterkering tussen het Maas- en Scheldebekken. De waterlopen die door de gemeente Brecht lopen kunnen dan ook in twee categorieën opgesplitst worden:
De scheiding tussen beide wordt gevormd door een reliëfrug die van oost naar west over de gehele Noorderkempen loopt. Op Brechts grondgebied loopt deze van het noordwesten naar het oosten over de Hoge Heide, Halfvenheide, Brechtse Heide, Lage Heide en Groot-Veerle.
Natuurgebieden zijn:
Het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten vormt een onderdeel van de Kempense kanalen, die ontstaan zijn uit de Maas-Schelde-verbinding die Napoleon wilde realiseren op het einde van de 18de – begin 19de eeuw tussen Venlo (Maas) enerzijds en Antwerpen (Schelde) anderzijds. Van belang voor de gemeente was de aanleg van de vaart ‘Antwerpen-Turnhout’ die voltooid werd tussen 1863 en 1877. Deze snijdt de gemeente Brecht middendoor van noordoost naar zuidwest.
Brecht ligt in het zandige gedeelte van Vlaanderen. De witte kleur van het zand krijgt op verschillende plaatsen een geelachtige tint van de klei die in de bodem zit. Deze klei wordt voornamelijk ontgonnen langs het Kempens kanaal, zoals dit het geval is voor de klei- en leemachtige grond van Sint-Lenaarts. Het Kempens kanaal heeft er dus mee voor gezorgd dat er een bloeiende industrie ontstond die zich bezighield met het vervaardigen van bakstenen, pannen, aardewerk, enz. Heel wat steenbakkerijen werden opgericht.
Anno 2015 heeft het kanaal nog voornamelijk een recreatieve functie. Op de rechteroever ligt een verhard jaagpad. Hierop kan men verkeersvrij fietsen en wandelen.
Aangrenzende gemeenten | ||||
---|---|---|---|---|
Wuustwezel | Hoogstraten | |||
Brasschaat | Rijkevorsel | |||
Schoten | Schilde, Zoersel | Malle |
Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
---|---|---|
jaar | Aantal[4] | Evolutie: 1992=index 100 |
1992 | 21.563 | 100,0 |
1993 | 22.104 | 102,5 |
1994 | 22.728 | 105,4 |
1995 | 23.222 | 107,7 |
1996 | 23.597 | 109,4 |
1997 | 24.085 | 111,7 |
1998 | 24.452 | 113,4 |
1999 | 24.750 | 114,8 |
2000 | 25.091 | 116,4 |
2001 | 25.329 | 117,5 |
2002 | 25.451 | 118,0 |
2003 | 25.607 | 118,8 |
2004 | 25.908 | 120,2 |
2005 | 26.029 | 120,7 |
2006 | 26.464 | 122,7 |
2007 | 26.730 | 124,0 |
2008 | 27.170 | 126,0 |
2009 | 27.406 | 127,1 |
2010 | 27.597 | 128,0 |
2011 | 27.801 | 128,9 |
2012 | 27.906 | 129,4 |
2013 | 28.016 | 129,9 |
2014 | 28.174 | 130,7 |
2015 | 28.248 | 131,0 |
2016 | 28.534 | 132,3 |
2017 | 28.786 | 133,5 |
2018 | 29.010 | 134,5 |
2019 | 29.268 | 135,7 |
2020 | 29.454 | 136,6 |
2021 | 29.809 | 138,2 |
2022 | 30.143 | 139,8 |
2023 | 30.387 | 140,9 |
2024 | 30.610 | 142,0 |
De gemeente Brecht maakt deel uit van het kieskanton Brecht, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.
|
|
CDVBL (Christen Demokraten Volksbelangen[6]), een kartel tussen de partij Volksbelang (VBL) en de CVP-scheurlijst CDB (Christen-democraten Brecht)[7] werd de grootste partij. De overige winnaars van de verkiezingen waren de SP (+2,49%) en PVV (+1,75%) die elks een extra raadslid verkozen zagen, en Agalev (+3,74%) die hun eerste raadslid in de gemeenteraad verkregen. Uitgesproken verliezers waren CVP (−11,14%, een verlies van 4 raadsleden) en de Volksunie (−2,73%) die hun zetel in de gemeenteraad verloren.
De lijst Volksbelangen (VBL) werd omgevormd tot het Vlaams Blok. Lijsttrekker was OCMW-voorzitter tijdens de vorige legislatuur Frans Goris.[8] Samen met de CDB en VLD waren ze de uitgesproken winnaars van de lokale verkiezingen. Zo zag het Vlaams Blok zijn kiezersaantal met 8,3% (+ 2 raadsleden) toenemen ten opzichte van het resultaat van de VBL tijdens de vorige verkiezingen. De CDB van haar kant overtuigde 11,57% (3 extra zetels) meer kiezers en werd de grootste partij. De VLD kon van haar kant 4,16% meer kiezers overtuigen, wat zich vertaalde in een extra zitje in de gemeenteraad. Ook de Volksunie (als VU-ID) zag zijn stemmen stijgen (+1,21%), maar onvoldoende voor een zetel in de gemeenteraad. Verliezers waren de Agalev (−2,16%, verlies van één raadslid), CVP (−2,77%) de SP (−3,59%), die allebei 2 zetels verloren.
Burgemeester is Luc Aerts (CD&V-CDB). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V-CDB, Open Vld, sp.a en Groen. Samen vormen ze de meerderheid met 15 op 29 zetels.
Burgemeester is Sven Deckers (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en CD&V-CDB die samen een meerderheid vormen met 21 op 29 zetels.
Partij of kartel | 10-10-1976[9] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 09-10-1994 | 08-10-2000 | 08-10-2006[10] | 14-10-2012[11] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Stemmen / Zetels | % | 23 | % | 25 | % | 25 | % | 27 | % | 27 | % | 29 | % | 29 | % | 29 | % | 31 | |
VU1 / VU&ID2 / CD&V+N-VAA / N-VA3 | 8,081 | 1 | 6,821 | 1 | 4,091 | 0 | 2,631 | 0 | 3,842 | 0 | 27,02A | 9 | 31,763 | 11 | 32,93 | 11 | 30,53 | 10 | |
CVP1 / CD&V+N-VAA / CD&V-CDBC / nu2960D | 48,051 | 14 | 38,801 | 12 | 27,661 | 8 | 15,521 | 5 | 12,751 | 3 | 32,83C | 11 | 27,9C | 10 | 44,0D | 15 | |||
CDVBLB / CDB1 / CD&V-CDBC | - | - | 36,49B | 11 | 21,891 | 8 | 33,461 | 11 | 17,051 | 5 | |||||||||
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 / nu2960D | 6,701 | 1 | 8,491 | 1 | 10,241 | 2 | 12,442 | 4 | 16,62 | 5 | 12,992 | 4 | 9,773 | 2 | 8,43 | 2 | |||
SP1 / sp.a2 / nu2960D | 11,311 | 2 | 10,361 | 2 | 12,851 | 3 | 10,221 | 3 | 6,631 | 1 | 8,222 | 2 | 6,082 | 1 | 3,82 | 0 | |||
Agalev1 / Groen!2 / Groen3 | - | 4,931 | 0 | 8,671 | 1 | 10,831 | 3 | 8,371 | 2 | 4,712 | 0 | 5,143 | 1 | 6,83 | 1 | - | |||
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 | - | - | - | - | 18,341 | 5 | 23,472 | 8 | 10,232 | 3 | 14,62 | 4 | 21,02 | 6 | |||||
Democraten Brecht | - | - | - | - | - | - | - | - | 4,5 | 0 | |||||||||
Oprecht Brecht | - | - | - | - | - | - | - | 5,7 | 1 | - | |||||||||
H-eerlijk Brecht | - | - | - | - | - | 6,53 | 1 | 4,19 | 0 | - | - | ||||||||
Volksbelang1 / CDVBLB | 22,241 | 5 | 30,601 | 9 | (*)B | 10,041 | 3 | - | - | - | - | - | |||||||
Brecht Anders | - | - | - | 6,05 | 1 | - | - | - | - | - | |||||||||
Anderen(*) | 3,62 | 0 | - | - | 10,38 | 0 | - | - | - | - | - | ||||||||
Totaal stemmen | 9719 | 11345 | 13289 | 15324 | 17147 | 18521 | 19410 | 20510 | 13548 | ||||||||||
Opkomst % | 94,95 | 91,21 | 92,7 | 93,31 | 90,43 | 91,1 | 58,1 | ||||||||||||
Blanco en ongeldig % | 2,95 | 4,28 | 5,8 | 7,6 | 4,04 | 3,76 | 2,63 | 3,3 | 0,7 |
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt
(*) 1976: Welzijn (2,63%), AMADA (0,99%) / 1994: GBSE (4,44%), BELANG (2,95%), WOW (2,06%), AOV (0,93%)
Langsheen hogesnelheidslijn 4 is in Brecht het station Noorderkempen gelegen, dat tevens dienstdoet als een regionaal knooppunt voor busvervoer. Treinreizigers kunnen in Brecht reizen richting Antwerpen en Breda met directe treinen naar Brussel en Amsterdam.
Voor voetgangers en fietsers zijn het trein- en busstation bereikbaar via de zuidzijde (Koetunnel).
Vroeger was Brecht ver afgelegen van de spoorwegen. Het gebied werd voor het eerst ontsloten door de buurtspoorwegen in 1896 door een antennelijn van de buurtspoorlijn Antwerpen - Wuustwezel.[12] De antennelijn van Maria-ter-Heide naar Brecht werd geëxploiteerd door de pachter AMDB (Antwerpse Maatschappij voor den Dienst van Buurtspoorwegen). In 1907 werd de lijn verlengd naar Oostmalle en daarna verder naar Herentals en Westerlo. In 1912 kwam daar vanaf Sint-Lenaarts nog een verbinding naar Turnhout bij. Bij de verlenging naar het oosten werd ook een nieuw stationsgebouw gebouwd (1910) in art-nouveaustijl dat nu in gebruik is als restaurant. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de buurtspoorlijn beschadigd geraakt en werd daarna niet meer hersteld en in 1951 opgebroken. (De reizigersdienst werd opgeheven in 1946.)
Voordat de buurtspoorwegen kwamen was er al goederenvervoer mogelijk via het nabijgelegen kanaal dat volledig geopend is in 1875.
De gemeente wordt van zuid naar noord doorsneden door de snelweg A1/E19 (de vroegere E10) tussen Antwerpen en het Nederlandse Breda. In 1969 begonnen deze werken, die afgerond werden in 1972. Brecht heeft twee op- en afrittencomplexen, in Sint-Job-in-'t-Goor en Brecht-centrum.
Bekende personen die woonachtig zijn of waren in Brecht of een andere significante band met de gemeente hebben:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.