AI tools
Loading AI tools

De blijde inkomst(e), blijde intrede of blijde intocht was een middeleeuws gebruik waarbij een pas aangetreden vorst, landvoogd of andere hoogwaardigheidsbekleder een vreedzaam bezoek bracht aan de steden in zijn gebied en feestelijk onthaald werd door de lokale bevolking. Daarnaast hoorde bij deze inhuldiging het juridisch gebruik, beginnend in 1356 met Johanna van Brabant, dat de nieuwe heersers in ruil voor erkenning door de bevolking van hun machtspositie, een eed aflegden op het eerbiedigen van door de burgerij opgestelde rechten en privileges.[1][2] Een en ander werd vastgehouden en bezegeld in oorkondes of charters, opgesteld als feodale overeenkomst met publieke werking.[2] Ook naar deze overeenkomsten werd en wordt vaak verwezen als naar de Blijde Inkomst of Blijde Intrede.

Thumb
Blijde Intrede van Don Juan in Brussel op 1 mei 1577. Prent van Frans Hogenberg.

Vaak deed de vorst verschillende steden aan op een soort tournee. In tijden van onrust kon een intrede soms leiden tot gevangenneming, zoals Filips de Goede, Karel de Stoute en Maximiliaan I van Oostenrijk aan den lijve ondervonden.

In België zet het koningshuis dit gebruik voort. Een nieuwe koning maakt na zijn eedaflegging een blijde intrede in de verschillende provinciehoofdplaatsen van het land, normaal vergezeld door zijn echtgenote. De kroonprins maakt na zijn huwelijk een gelijkaardige tournée met zijn bruid. In Nederland heeft koning Willem-Alexander, na zijn inhuldiging in 2013, samen met koningin Maxima, naar analogie van dit gebruik, alle provincies bezocht.

Beroemde blijde intredes (selectie)

Theorie over de oorsprong

Volgens de Franse historicus Michel Rouche ligt de oorsprong van de blijde intredes in de provincie Gallië van het laat-Romeinse rijk. Pas benoemde Romeinse bestuurders en ambtenaren deden in de hoofdstad van de civitas een adventus of intrede. Belangrijk was dat er hierbij gejuicht en toegeroepen werd (clamor).

De feodale overeenkomsten

De overeenkomsten die werden gesloten kunnen met terugwerkende kracht worden gezien als vroege constituties. De charters afgesloten bij de Blijde Inkomsten in het Hertogdom Brabant kregen een unieke plaats in de geschiedenis omdat het de burgerij uit de grote, welvarende steden was, die letterlijk de regels dicteerden. Daartoe veelal in staat gesteld door een sterkere onderhandelingspositie.[2]

Tegenwoordige tijd

Bij het Gebroeders van Limburg Festival wordt door de binnenstad een Blijde Inkomst gehouden waarin de middeleeuwse intocht van rond 1400 wordt uitgebeeld.

Literatuur

  • Bernard Guenée en Françoise Lehoux, Les entrées royales françaises de 1329 à 1515, 1968
  • Hugo Soly, "Plechtige intochten in de steden van de zuidelijke Nederlanden tijdens de overgang van middeleeuwen naar nieuwe tijd: communicatie, propaganda, spektakel", in: Tijdschrift voor Geschiedenis, 1984, p. 341-361
  • Élodie Lecuppre­-Desjardin, La ville des cérémonies. Essai sur la communication politique dans les anciens Pays­-Bas bourguignons, 2004. ISBN 2503522564
  • Joop W. Koopmans en Werner Thomas (eds.), Propaganda en spektakel. Vroegmoderne intochten en festiviteiten in de Nederlanden, 2010. ISBN 9789042303966
  • Anne-Laure Van Bruane, Vorstelijk onthaald. Blijde Intredes in de Zuidelijke Nederlanden tussen 1400 en 1800, in: Tijd-Schrift, 2016, nr. 1, p. 6-21
  • André Holenstein, Die Huldigung der Untertanen. Rechtskultur und Herrschaftsordnung (800-1800), 2016. ISBN 9783110506860
  • Valerie Vrancken, De Blijde Inkomsten van de Brabantse hertogen. Macht, opstand en privileges in de vijftiende eeuw, 2018. ISBN 9789057187155

Bronnen

  • Willem Velema (red.), Het aanzien van een millennium. Kroniek van historische gebeurtenissen van de Lage Landen 1000-2000, 2000, Uitgeverij Het Spectrum, ISBN 9027468443

Noten

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Chrome
Wikiwand for Chrome
Edge
Wikiwand for Edge
Firefox
Wikiwand for Firefox