Berenguela van Castilië

Berenguela van Castilië (1180 - 8 november 1246) was in 1217 gedurende korte tijd koningin van Castilië en León.

Standbeeld van Berenguela de León y Castilla in de Jardines del Retiro de Madrid

Ze was de oudste dochter van Alfons VIII van Castilië en Eleonora van Engeland, en had nog 11 broers en zusters. Ze was kort verloofd met Koenraad II van Zwaben, maar hij werd in 1196 vermoord voordat het huwelijk plaats had kunnen vinden.

In 1198 trouwde ze met Alfons IX van León, maar dit huwelijk werd in 1204 door Paus Innocentius III nietig verklaard omdat Berenguela en Alfons neef en nicht waren. Ze kregen vijf kinderen, onder andere Ferdinand III (1199–1252). Ze keerde terug naar het hof van haar vader en bracht de vijf kinderen mee.

Berenguela kwam vaak in politiek opzicht tegenover haar voormalige echtgenoot te staan. Alfonso had twee dochters - Sancha en Dulce - bij zijn eerste vrouw, Teresa van Portugal, en wilde de kinderen van Berenguela onterven. Daartoe nodigde hij Johan van Brienne uit om de oudste dochter te trouwen en zo het koninkrijk te erven. Berenguela saboteerde dit plan door Johan over te halen haar eigen dochter te trouwen, die ook Berenguela heette. Later, in 1230 toen Alfonso stierf, werkten Ferdinand en Berenguela samen om de rechten van Sancha en Dulce opzij te zetten.

Toen haar broer Hendrik I van Castilië bij een ongeluik om het leven kwam in 1217, stond Berenguela haar rechten op de troon af aan haar zoon Ferdinand III. Daarna speelde ze de rol van koningin-moeder waarbij, volgens de Cronica Latina, haar "enige doel en verlangen was om voor haar zoon eer te verkrijgen op alle mogelijke manieren". Berenguela hielp om een opstand van edelen neer te slaan, en regelde voor Fernando een huwelijk met een vrouw van hoge afkomst, Elizabeth van Zwaben.

Berenguela bleef goede contacten onderhouden met haar zuster Blanche, die koningin van Frankrijk was. Het was Blanche die Johanna van Dammartin voorstelde als bruid voor Fernando na de dood van diens eerste vrouw.

Voorouders

Voorouders van Berenguela van Castilië (1180-1246)
Overgrootouders	Alfons VII van León en Castilië (1105-1157) ∞ Berengaria van Barcelona (1116-1149)		García IV van Navarra (1112-1150) ∞ Margaretha de l'Aigle (1104-1141)		Godfried V van Anjou (1113-1151) ∞ 1180 Mathilde van Engeland (1102-1167)		Willem X van Aquitanië (1099-1137) ∞ 1170 Aénor van Châtellerault (1103-1136)
Grootouders	Sancho III van Castilië (1134-1158) ∞ 1180 Blanca van Navarra (ca.1133-1156)				Hendrik II van Engeland (1133-1189) ∞ 1152 Eleonora van Aquitanië (1122-1204)
Ouders	Alfons VIII van Castilië (1155-1214) ∞ 1152 Eleonora van Engeland (1162-1214)

Bronnen

• Shadis, Miriam. Berenguela of Castile's Political Motherhood, 1996

Mediabestanden

Zie de categorie Berenguela of Castile van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.