Roggen

Roggen (Batoidea) vormen een superorde van de klasse kraakbeenvissen. Er worden meer dan 450 soorten onderscheiden. Over de indeling is geen consensus. Hier wordt de indeling volgens Aschliman et al. (2012)^[1], Last, Séret & Naylor (2016)^[2] & Fishbase gevolgd, waarin vier ordes en 26 families worden onderscheiden. Volgens de wat oudere indeling in de derde uitgave van Fishes of the World van Joseph Nelson (1994) werden 6 ordes onderscheiden.^[3]

Roggen
stekelrog
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Onderstam: Vertebrata (Gewervelden) Klasse: Chondrichthyes (Kraakbeenvissen) Onderklasse: Elasmobranchii (Haaien en roggen)
Superorde
Batoidea
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Roggen op Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal    Biologie

Kenmerken

Het lichaam van de rog is afgeplat, en, afgezien van de staart, ruit- tot schijfvormig. Aangezien de roggen tot de kraakbeenvissen behoren, hebben ze geen skelet met botten maar een meer elastische substantie. De vijf kieuwspleten liggen aan de buikzijde. De staart draagt doorgaans twee rugvinnen. De staartvin kan bij een aantal soorten ontbreken. De roggen uit de eerste twee ordes (Myliobatiformes en Rajiformes) zwemmen met behulp van hun grote borstvinnen, terwijl de zaagvissen, de stroom-, sluimer en sidderroggen en de gitaarroggen en vioolroggen met hun achterlichaam en staart zwemmen, zoals de haaien. De ogen zitten aan de bovenzijde van de kop.

Habitat

Roggen zijn in bijna elke zee en oceaan te vinden. De meeste soorten zijn te vinden op de bodem van de zee, meestal aan de kust maar soms ook tot een diepte van 3000 meter. Er zijn maar weinig soorten, zoals de reuzenmanta, die in de open zee leven en maar weinig die in zoetwater leven.

Voedsel

De meeste roggen hebben sterke en geronde tanden ontwikkeld om zo de schelp van soorten die op de bodem van de zee leven open te breken. De prooi wordt door de meeste soorten opgespoord door het reukvermogen. Roggen voeden zich vooral met weekdieren, kreeftachtigen, wormachtigen, stekelhuidigen en bodemvissen, afhankelijk van de soort. Enkele soorten leven op plankton.

Taxonomie

• Superorde: Batoidea (Roggen)
  • Orde: Myliobatiformes
    • Familie: Aetobatidae (White & Naylor, 2016)^[4]
    • Familie: Dasyatidae (Pijlstaartroggen) (Jordan, 1888)
    • Familie: Gymnuridae (Vlinderroggen) (Fowler, 1934)
    • Familie: Hexatrygonidae (Zeskieuwige doornroggen) (Heemstra and Smith, 1980)
    • Familie: Mobulidae (Duivelsroggen) (Gill, 1893)^[5][6]
    • Familie: Myliobatidae (Adelaarsroggen) (Bonaparte, 1838)
    • Familie: Plesiobatidae (Reuzendoornroggen) (Nishida, 1990)
    • Familie: Potamotrygonidae (Zoetwaterroggen) (Garman, 1877)
    • Familie: Rhinopteridae (Koeneusroggen) (Jordan and Evermann, 1896)^[4][7]
    • Familie: Urolophidae (Doornroggen) (Müller and Henle, 1841)
    • Familie: Urotrygonidae (McEachran, Dunn & Miyake, 1996)
    • Familie: Zanobatidae (Fowler, 1928)^[1][8]
  • Orde: Rhinopristiformes^[1][2][9]
    • Familie: Glaucostegidae (Last, Séret & Naylor, 2016)^[2]
    • Familie: Pristidae (Zaagvissen) (Bonaparte, 1838)
    • Familie: Rhinidae (Müller & Henle, 1841)^[1][2]
    • Familie: Rhinobatidae (Vioolroggen) (Bonaparte, 1835)^[1][2]
    • Familie: Trygonorrhinidae (Last, Séret & Naylor, 2016)^[2]
  • Orde: Rajiformes^[10]
    • Familie: Anacanthobatidae (Pootroggen) (von Bonde and Swart, 1923)
    • Familie: Arhynchobatidae (Langstaartroggen (Fowler, 1934)
    • Familie: Gurgesiellidae (De Buen, 1959)^[10][11]
    • Familie: Rajidae (waaronder vleet, stekelrog en sterrog) (Blainville, 1816)
  • Orde: Torpediniformes
    • Familie: Hypnidae (Doodskistroggen) (Gill, 1862)
    • Familie: Narcinidae (Stroomroggen) (Gill, 1862)
    • Familie: Narkidae (Sluimerroggen) (Fowler, 1934)
    • Familie: Platyrhinidae (Waaierroggen) (Jordan, 1923)
    • Familie: Torpedinidae (Sidderroggen) (Bonaparte, 1838)

Bronnen, noten en/of referenties

1. Aschliman, N. C., Nishida, M., Miya, M., Inoue, J. G., Rosana, K. M., & Naylor, G. J. (2012). Body plan convergence in the evolution of skates and rays (Chondrichthyes: Batoidea). Molecular Phylogenetics and Evolution, 63(1), 28-42. https://doi.org/10.1016/j.ympev.2011.12.012
2. Last, P. R., Seret, B., & Naylor, G. J. (2016). A new species of guitarfish, Rhinobatos borneensis sp. nov. with a redefinition of the family-level classification in the order Rhinopristiformes (Chondrichthyes: Batoidea). Zootaxa, 4117(4), 451-475. https://doi.org/10.11646/zootaxa.4117.4.1
3. Euselachii bezocht juni 2021
4. White, W. T., & Naylor, G. J. (2016). Resurrection of the family Aetobatidae (Myliobatiformes) for the pelagic eagle rays, genus Aetobatus. Zootaxa, 4139(3), 435. https://doi.org/10.11646/zootaxa.4139.3.10
5. White, W. T.; Last, P. R. (2016). "Devilrays: Family Mobulidae". In Last, Peter R.; White, William T.; de Carvalho, Marceo R.; Séret, Bernard; Stehmann, Matthias F. W.; Naylor, Gavin J. P. (eds.). Rays of the World. Ithaca: Cornell University Press. pp. 741–749. ISBN 9781501705328.
6. (en) William T. White, Shannon Corrigan, Lei Yang, Aaron C. Henderson, Adam L. Bazinet, David L. Swofford, Gavin J. P. Naylor (January 2018). Phylogeny of the manta and devilrays (Chondrichthyes: mobulidae), with an updated taxonomic arrangement for the family. Zoological Journal of the Linnean Society 182 (1): 50–75. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlx018.
7. Naylor, G. J., Caira, J. N., Jensen, K., Rosana, K. A., Straube, N., & Lakner, C. (2012). Elasmobranch phylogeny: a mitochondrial estimate based on 595 species. Biology of sharks and their relatives, 2, 31-56.
8. Joseph S. Nelson, Terry C. Grande, Mark V. H. Wilson (2016). Fishes of the World. Wiley, Hoboken, New Jersey, ISBN 978-1118342336
9. Naylor, G. J., Caira, J. N., Jensen, K., Rosana, K. A., Straube, N., & Lakner, C. (2012). Elasmobranch phylogeny: a mitochondrial estimate based on 595 species. Biology of sharks and their relatives, 2, 31-56.https://www.researchgate.net/profile/Gavin-Naylor/publication/289995314_Elasmobranch_Phylogeny/links/569e0cd108ae16fdf07b38d2/Elasmobranch-Phylogeny.pdf
10. Last, P. R., Weigmann, S. I. M. O. N., & Yang, L. (2016). Changes to the nomenclature of the skates (Chondrichthyes: Rajiformes). Rays of the World: Supplementary Information. Clayton: CSIRO Special Publication, 11-34. https://www.researchgate.net/profile/Lei-Yang-29/publication/311043869_Changes_to_the_nomenclature_of_the_skates_Chondrichthyes_Rajiformes/links/583f778608ae2d217557e695/Changes-to-the-nomenclature-of-the-skates-Chondrichthyes-Rajiformes.pdf
11. Weigmann, S., Séret, B., Last, P. R., & McEachran, J. D. (2016). Pygmy skates, family Gurgesiellidae. Rays of the World. CSIRO Publishing, Melbourne, 473-493.