Artamidae

Artamidae is een familie van vogels uit de orde zangvogels. Deze familie is een samenvoeging van de familie met maar één geslacht, Artamus, en de nu als zodanig opgeheven familie Cracticidae. De geslachten en soorten die tot deze familie behoorden, worden thans tot de onderfamilie Cracticinae (Orgelvogels) gerekend.

Artamidae
Blauwvleugelspitsvogel (Artamus cyanopterus)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Passeriformes (Zangvogels) Superfamilie: Corvoidea
Familie
Artamidae Vigors, 1825
Zwartrugfluitvogel (Gymnorhina tibicen)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Artamidae op Wikispecies
Portaal    Biologie Vogels

Taxonomie

De familie bevat zes onderling nogal verschillende geslachten, verdeeld in twee onderfamilies

• Onderfamilie Artaminae (spitsvogels):
  • Artamus - Een geslacht met 11 soorten zogenaamde "spitsvogels", dit zijn meestal dof gekleurde, 12 tot 20 cm lange vogels, met een stevige snavel, korte poten en opvallend korte en spitse vleugels. In het Engels heten ze boomzwaluwen.
• Onderfamilie Cracticinae (orgelvogels):
  • Peltops - Dit zijn betrekkelijk kleine bosvogels die in alleen in Nieuw-Guinea voorkomen.^[1]
  • Melloria - zwarte orgelvogel
  • Cracticus - De echte orgelvogels, zo genoemd naar het geluid dat ze maken. Dit zijn allemaal middelgrote soorten die – hoewel ze behoren tot de zangvogels – zich vaak gedragen als roofvogels, die jagen op grotere prooien zoals hagedissen en zelfs kleine andere vogels.^[2]
  • Gymnorhina - De zwartrugfluitvogel uit dit monotypische geslacht wordt ook wel tot de vorige groep gerekend.
  • Strepera - De klauwierkraaien. Dit zijn vrij grote vogels (45 tot meer dan 50 cm). Dit zijn uitgesproken omnivoren die zich ophouden in open landschappen maar ook wel in steden en bij boomgaarden waar ze soms een plaag vormen. Ze leven van insecten en afval. Ze gebruiken hun grote snavels om larven onder boombast vandaan te halen.^[2]

Deze hele familie behoort tot de superfamilie Corvoidea, waartoe ook de kraaien behoren.

Geslachtenlijst

De IOC World Bird List onderscheidt 6 geslachten met in totaal 24 soorten:^[3]

• Geslacht Artamus Vieillot 1816 (11 soorten spitsvogels)
• Geslacht Cracticus Vieillot, 1816 (6 soorten orgelvogels)
• Geslacht Gymnorhina Gray, GR, 1840 (1 soort:zwartrugfluitvogel)
• Geslacht Melloria Mathews, 1912 (1 soort: zwarte orgelvogel)
• Geslacht Peltops Wagler, 1829 (2 soorten peltopsen)
• Geslacht Strepera Lesson, 1831 (3 soorten klauwierkraaien)

Geslachten en soorten van spitsvogels (Artamidae - Passeriformes)

Artamus:	Grijze spitsvogel (A. fuscus) · Witborstspitsvogel (A. leucorynchus) · Fijispitsvogel (A. mentalis) · Witrugspitsvogel (A. monachus) · Grote spitsvogel (A. maximus) · Bismarckspitsvogel (A. insignis) · Maskerspitsvogel (A. personatus) · Wenkbrauwspitsvogel (A. superciliosus) · Zwartteugelspitsvogel (A. cinereus) · Blauwvleugelspitsvogel (A. cyanopterus) · Roetspitsvogel (A. minor)
Peltops:	Bospeltops (P. blainvillii) · Bergpeltops (P. montanus)
Melloria:	Zwarte orgelvogel (M. quoyi)
Gymnorhina:	Zwartrugfluitvogel (G. tibicen)
Cracticus:	Grijsrugorgelvogel (C. torquatus) · Zilverrugorgelvogel (C. argenteus) · Zwartrugorgelvogel (C. mentalis) · Zwartkeelorgelvogel (C. nigrogularis) · Papoea-orgelvogel (C. cassicus) · Tagula-orgelvogel (C. louisiadensis)
Strepera:	Bonte klauwierkraai (S. graculina) · Zwarte klauwierkraai (S. fuliginosa) · Grijze klauwierkraai (S. versicolor)

Families van de zangvogels (Passeriformes)

Acanthisittidae (Rotswinterkoningen) · Acanthizidae (Australische zangers) · Acrocephalidae (Rietzangers) · Aegithalidae (Staartmezen) · Aegithinidae (Iora's) · Alaudidae (Leeuweriken) · Alcippeidae (Alcippes) · Artamidae (Spitsvogels) · Atrichornithidae (Doornkruipers) · Bernieridae (Madagaskarzangers) · Bombycillidae (Pestvogels) · Buphagidae (Ossenpikkers) · Calcariidae (IJsgorzen) · Callaeidae (Nieuw-Zeelandse lelvogels) · Calyptomenidae (Afrikaanse breedbekken) · Calyptophilidae (Tapuittangaren) · Campephagidae (Rupsvogels) · Cardinalidae (Kardinaalachtigen) · Certhiidae (Echte boomkruipers) · Cettiidae (Struikzangers) · Chaetopidae (Rotsspringers) · Chloropseidae (Bladvogels) · Cinclidae (Waterspreeuwen) · Cinclosomatidae (Kwartellijsters) · Cisticolidae (Graszangers) · Climacteridae (Australische kruipers) · Cnemophilidae (Satijnvogels) · Conopophagidae (Muggeneters) · Corcoracidae (Slijknestkraaien) · Corvidae (Kraaien) · Cotingidae (Cotinga's) · Dasyornithidae (Borstelvogels) · Dicaeidae (Bastaardhoningvogels) · Dicruridae (Drongo's) · Donacobiidae (Zwartkopdonacobius) · Dulidae (Palmtapuiten) · Elachuridae (Elachura) · Emberizidae (Gorzen) · Erythrocercidae (Elfmonarchen) · Estrildidae (Prachtvinken) · Eulacestomatidae (Leldikkop) · Eupetidae (Ralbabbelaars) · Eurylaimidae (Breedbekken en hapvogels) · Falcunculidae (Harlekijndikkoppen) · Formicariidae (Mierlijsters) · Fringillidae (Vinkachtigen) · Furnariidae (Ovenvogels) · Grallariidae (Mierpitta's) · Hirundinidae (Zwaluwen) · Hyliidae (Hylia's) · Hyliotidae (Hyliota's) · Hylocitreidae (Bessendikkop) · Hypocoliidae (Zijdestaarten) · Icteridae (Troepialen) · Icteriidae (Geelborstzanger) · Ifritidae (Ifrita) · Irenidae (Irena's) · Laniidae (Klauwieren) · Leiothrichidae (Babbelaars) · Locustellidae (Sprinkhaanzangers) · Machaerirhynchidae (Bootsnavels) · Macrosphenidae (Afrikaanse zangers) · Malaconotidae (Bosklauwieren) · Maluridae (Elfjes) · Melampittidae (Paradijspitta's) · Melanocharitidae (Bessenpikkers) · Melanopareiidae (Maansluipers) · Meliphagidae (Honingeters) · Menuridae (Liervogels) · Mimidae (Spotlijsters) · Mitrospingidae (Mitrospingustangaren) · Modulatricidae (Vlekkeellijsters) · Mohoidae (O'o's) · Mohouidae (Mohoua's) · Monarchidae (Monarchen) · Motacillidae (Kwikstaarten en piepers) · Muscicapidae (Vliegenvangers) · Nectariniidae (Honingzuigers) · Neosittidae (Boomlopers) · Nesospingidae (Puertoricaanse tangare) · Nicatoridae (Nicators) · Notiomystidae (Geelbandborstelvogel) · Oreoicidae (Oreoica's) · Oriolidae (Wielewalen en vijgvogels) · Orthonychidae (Stronklopers) · Pachycephalidae (Dikkoppen en fluiters) · Panuridae (Baardmannetje) · Paradisaeidae (Paradijsvogels) · Paradoxornithidae (Diksnavelmezen) · Paramythiidae (Prachtbessenpikkers) · Pardalotidae (Diamantvogels) · Paridae (Mezen) · Parulidae (Amerikaanse zangers) · Passerellidae (Amerikaanse gorzen) · Passeridae (Mussen) · Pellorneidae (Grondtimalia's) · Petroicidae (Australische vliegenvangers) · Peucedramidae (Oranjekopzanger) · Phaenicophilidae (Hispaniolatangaren) · Philepittidae (Asities) · Phylloscopidae (Boszangers) · Picathartidae (Kaalkopkraaien) · Pipridae (Manakins) · Pittidae (Pitta's) · Pityriasidae (Borstelkop) · Platylophidae (Maleise kuifgaai) · Platysteiridae (Lelvliegenvangers) · Ploceidae (Wevers en verwanten) · Pnoepygidae (Pnoepyga's) · Polioptilidae (Muggenvangers) · Pomatostomidae (Australaziatische babbelaars) · Promeropidae (Afrikaanse suikervogels) · Prunellidae (Heggenmussen) · Psophodidae (Zwiepfluiters) · Ptiliogonatidae (Zijdevliegenvangers) · Ptilonorhynchidae (Prieelvogels) · Pycnonotidae (Buulbuuls) · Regulidae (Goudhaantjes) · Remizidae (Buidelmezen) · Rhagologidae (Geschubde dikkop) · Rhinocryptidae (Tapaculo's) · Rhipiduridae (Waaierstaarten) · Rhodinocichlidae (Troepiaaltangare) · Salpornithidae (Gevlekte boomkruipers) · Sapayoidae (Breedbekmanakin) · Scotocercidae (Maquiszanger) · Sittidae (Boomklevers) · Spindalidae (Spindalissen) · Stenostiridae (Elfvliegenvangers) · Sturnidae (Spreeuwen) · Sylviidae (Grasmussen) · Teretistridae (Cubaanse zangers) · Thamnophilidae (Miervogels) · Thraupidae (Tangaren) · Tichodromidae (Rotskruiper) · Timaliidae (Timalia's) · Tityridae (Tityra's) · Troglodytidae (Winterkoningen) · Turdidae (Lijsters) · Tyrannidae (Tirannen) · Urocynchramidae (Przewalski's roodmus) · Vangidae (Vanga's) · Viduidae (Wida's) · Vireonidae (Vireo's) · Zeledoniidae (Zeledonia) · Zosteropidae (Brilvogels)

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Beehler, B.M., T.K. Pratt & D.A.Zimmerman 1986. Birds of New Guinea. Princeton University Press. ISBN 0-691-02394-8.
2. (en) Pizzey, G & R. Doyle, 1980. A field guide to the birds of Australia. Collins, Sydney.
3. (en) Gill, F, D Donsker, and P Rasmussen (Eds). 2024. IOC World Bird List (v 14.2). https://www.worldbirdnames.org