Schöllenen
chine in Uri, Zwitserland / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De Schöllenen of Schöllenenkloof (Duits: Schöllenenschlucht, Reto-Romaans: La Scalina) is een kloof in het Zwitserse kanton Uri. De Reuss stroomt door de kloof van de dorpskern van Andermatt in het zuiden tot Göschenen in het noorden. De bekende Teufelsbrücke steekt de rivier over in het bovenste deel van de kloof, net als de herbouwde Häderlisbrücke bij Göschenen, lager in de kloof.
De Schöllenenkloof werd gevormd door erosie van de Reuss in het Aarmassief. Het lokale gesteente is uniform en middelkorrelig biotietgraniet, met enkele veldspaten met een zwakke groenachtige kleur. De diaklazen in de Schöllenenkloof werden gevormd door scheuren tijdens extensietektoniek.
De wilde Schöllenenkloof is altijd een moeilijk te nemen hindernis geweest op de Gotthardstrasse, de route van noord naar zuid door het Reussdal, door de Urseren, en vandaar over de Gotthardpas, die het kanton Uri met het kanton Ticino verbindt. De Urseren was vanuit het noorden enkel doorheen de kloof, of over de meer dan 2.000 m hoge flanken van de Spitzi, een alp gekend als de Bäzberg, ten westen van de kloof, te bereiken. De eerste weg liep over de Bäzberg waar men een trapsgewijs in de rotsen uitgehouwen pad had gecreëerd om naar beneden te dalen in de Schöllenen. Het punt waar het samenkomt met de kloof heet Steiglen, wat overeenkomt met het Latijnse woord scalineae (= trap) en het Reto-Romaanse woord scalina als oorsprong van de naam Schöllenen.
De Gotthardtunnel, de spoortunnel uit 1882, en de Gotthard-wegtunnel uit 1980 liggen onder de Schöllenen. De in 2016 geopende Gotthard-basistunnel voor de spoorweg volgt een oostelijker traject en loopt niet onder de kloof door.