Monera

Monera is, volgens een inmiddels weinig of niet meer gangbare indeling, het rijk van prokaryoten, eencellige organismen zonder celkern. Monera werd onderverdeeld in twee domeinen: Archaea (Archaeabacteria) en Bacteria (Eubacteria). De indeling was als volgt:

Monera Archaea (Archaeabacteria) Bacteria (Eubacteria) Eukaryota

Monera werd oorspronkelijk voorgesteld als taxon door Ernst Haeckel in 1866 met de rang van stam. In 1925 werd Monera door Édouard Chatton opgewaardeerd tot rijk. De laatste hoofdindeling van al het leven op Aarde waarin Monera voorkwam was die van Robert Whittaker in 1969. Hierbij werd het leven op Aarde ingedeeld in vijf rijken, waaronder Monera. Naar de huidige inzichten vormen de Monera een parafyletische groep en vormen de Archaea een zustergroep van de Eukaryota.

Fylogenetische stamboom domeinen, supergroepen en rijken

LUCA Domein Eubacteria (Ehrenberg 1828) (→ prokaryoten) Domein Archaea (Woese et al. 1990) (→ prokaryoten) Domein Eukaryota Supergroep Unikonta (Cavalier-Smith 2002) Rijk Animalia (Linnaeus 1758) Rijk Fungi (Linnaeus 1753) Rijk Amoebozoae (Lühe 1913, em. Corliss 1984) (→ protisten) Supergroep Excavata (Cavalier-Smith 2002) (→ protisten) Rijk Euexcavatae (Holt & Iudica) Rijk Discicristatae (Cavalier-Smith 2002) Bikonta (Cavalier-Smith 2002) Supergroep Chromalveolata (Adl et al. 2005) (→ protisten) Rijk Hacrobiae (Cavalier-Smith 2010) Harosa (Cavalier-Smith 2010) (SAR, RAS) Rijk Rhizariae (Cavalier-Smith 1993) (Rhizaria) Rijk Alveolatae (Cavalier-Smith 1991) Rijk Heterokontae (Cavalier-Smith 1986) (Stramenopiles) Supergroep Archaeplastida (Adl et al. 2005) Rijk Viridiplantae (Cavalier-Smith 1981) Rijk Rhodoplantae (Saunders & Hommersand 2004) (→ protisten)

(→ behoort tot de ...) wordt ook gerekend tot een polyfyletische groep

De stam Cyanobacteria (blauwalgen) werd oorspronkelijk ingedeeld bij Plantae en niet bij Monera omdat de blauwalgen in staat zijn tot fotosynthese. Tegenwoordig worden de Cyanobacteria als een stam ondergebracht in het domein van de Bacteria.

Overzicht indelingen van de levende wezens

Linnaeus 1735	Haeckel 1866	Chatton 1925	Copeland 1938[1]	Whittaker 1969[2]	Woese e.a. 1990[3]	Cavalier-Smith 1998[4]
2 rijken	3 rijken	2 rijken	4 rijken	5 rijken	3 domeinen	6/7 rijken
(niet behandeld)	Protista	Prokaryota	Monera	Monera	Bacteria	Bacteria
					Archaea	Archaea
		Eukaryota	Protoctista	Protista	Eucarya	"Protozoa"
						"Chromista"
Vegetabilia	Plantae		Plantae	Plantae		Plantae
				Fungi		Fungi
Animalia	Animalia		Animalia	Animalia		Animalia

Een modernere indeling met drie domeinen en het domein van de Eukaryota onderverdeeld in vijf supergroepen is:

Linnaeus (1735) 2 rijken	Haeckel (1894) 3 rijken	Whittaker (1969) 5 rijken	Woese (1977) 6 rijken	Woese (1990)[5] 3 domeinen	Cavalier-Smith (1998) 2 domeinen en 6 rijken		Keeling (2004) 3 domeinen en 5 supergroepen
Animalia	Animalia	Animalia	Animalia	Eucarya	Eukaryota	Animalia	Eukaryota	Unikonta
Vegetabilia	Plantae	Fungi	Fungi			Fungi		Excavata
		Plantae	Plantae			Plantae		Archaeplastida
		Protista	Protista			Chromista		Chromalveolata
niet behandeld	Protista					Protozoa		Rhizaria
		Monera	Archaebacteria	Archaea	Prokaryota	Bacteria	Archaea
			Eubacteria	Bacteria			Bacteria

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Copeland H. (1938). The kingdoms of organisms. Quarterly Review of Biology 13 (4): 383–420. DOI: 10.1086/394568.
2. (en) Whittaker RH. (1969). New concepts of kingdoms of organisms. Science 163 (3863): 150–60. DOI: 10.1126/science.163.3863.150.
3. (en) Woese C, Kandler O, Wheelis M. (1990). Towards a natural system of organisms:proposal for the domains Archaea, Bacteria, and Eucarya. PNAS 87 (12): 4576–9. DOI: 10.1073/pnas.87.12.4576.
4. (en) Cavalier-Smith T. (1998). A revised six-kingdom system of life. Biological Reviews 73 (3): 203–66. PMID 9809012. DOI: 10.1111/j.1469-185X.1998.tb00030.x.
5. (en) Woese, C.R., Kandler, O. & Wheelis, M.L. (1990). Towards a natural system of organisms: proposal for the domains Archaea, Bacteria, and Eucarya. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 87 (12): 4576–9. PMID 2112744. PMC 54159. DOI: 10.1073/pnas.87.12.4576.