Premier van Georgië

De premier van Georgië (Georgisch: საქართველოს პრემიერ-მინისტრი, Sakartvelos premier-ministri) is de regeringsleider en het hoofd van de uitvoerende macht van Georgië en legt regeringsverantwoording af aan het parlement van Georgië. De premier vertegenwoordigt net als de president Georgië in buitenlandse betrekkingen en sluit namens Georgië internationale verdragen.

Premier van Georgië
საქართველოს პრემიერ-მინისტრი
Periode: 1918 – heden
Irakli Kobachidze werd op 8 februari 2024 premier.
Kantoor
Aanspreekvorm	Zijne excellentie
Residentie	Tbilisi
Ambtstermijn	Vier jaar, herkiesbaar
Geschiedenis
Eerste	Noë Ramisjvili
Ontstaan in	28 mei 1918
Huidige	Irakli Kobachidze
Sinds	8 februari 2024
Overig
Salaris	GEL 13.000 p/m[4]
Website	gov.ge
Portaal    Politiek

Politiek in Georgië
Politiek van Georgië President (lijst) Salome Zoerabisjvili • Premier (lijst) Irakli Kobachidze Parlement Politieke partijen Politici Verkiezingen Parlement 2020 − 2024 President 2018 Bestuurlijke indeling Regio's Gemeenten Autonome Republiek Adzjarië & Abchazië Provisionele Territoriale Zuid-Ossetië Relatie Europese Unie

De premier wordt voorgedragen door de grootste politieke partij bij parlementsverkiezingen, waarop een vertrouwensstemming van het parlement volgt. Op 8 februari 2024 werd Irakli Kobachidze premier, toen hij Irakli Garibasjvili opvolgde.^[5] Kobachidze was in de voorafgaande drie jaar partijvoorzitter en parlementslid van regeringspartij Georgische Droom. In Georgië wisselen premiers geregeld tussentijds zonder nieuwe verkiezingen.

Geschiedenis

De functie van premier, of ook wel regeringsvoorzitter, gaat in Georgië terug naar de Democratische Republiek Georgië (1918-1921) dat een parlementair systeem zonder president kende. Onder de Sovjet-Unie werd de functie afgeschaft, om in de nadagen ervan in 1990 terug te keren als voorzitter van de raad van ministers. In de onafhankelijke Republiek Georgië werd de macht van de premier in 2012 versterkt door de transformatie naar een parlementaire republiek.

In Democratische Republiek Georgië (1918-1921)

De onafhankelijkheidsverklaring van mei 1918 regelde een tijdelijke regering als uitvoerende macht, met een parlementaire wetgevende macht waar de regering onder leiding van de regeringsvoorzitter verantwoording aan was verschuldigd. Na de verkiezingen in 1919 voor een grondwetgevende vergadering, werd in de grondwet van 1921 verankerd dat de regeringsvoorzitter de hoogste vertegenwoordiger van de republiek zou zijn.^[7]

In Sovjet-Georgië

Na de invasie van het Rode Leger in februari 1921 vluchtte de regering via Koetaisi en Batoemi naar Frankrijk waar het in ballingschap verbleef. Met het uitroepen van de Georgische Socialistische Sovjetrepubliek werd de functie van regeringsvoorzitter in 1921 afgeschaft. De leiding over de uitvoerende macht lag gedurende de Sovjet-periode tot 1990 bij de voorzitter van de Raad van Volkscommissarissen. Na de verkiezingen voor de Hoge Raad (de voormalige Opperste Sovjet) in najaar 1990 werd een raad van ministers gevormd (kabinet) met voorzitter Tengiz Sigoea. Hiermee werd het parlementaire stelsel en de rol van premier weer hersteld.

In de Republiek Georgië

De grondwet van 1995 vormde de functie van voorzitter van de raad van ministers om tot Staatsminister die het hoofd werd van de kanselarij van de president.^[9] Na de Rozenrevolutie van 2003 werd de functie van premier begin 2004 weer ingevoerd. Tijdens het presidentschap van Micheil Saakasjvili benoemde de president de premier en was diens hoofdadviseur die de meeste uitvoerende bevoegdheden uitoefende.

Grondwetswijzigingen die na de parlementsverkiezingen van 2012 en presidentsverkiezingen van 2013 ingingen transformeerden Georgië van een presidentieel- naar een parlementair systeem waarbij de verantwoordelijkheid voor de uitvoerende macht verschoof van de president naar de premier. Dit is met grondwetswijzigingen in 2017 en 2018 verder versterkt.

Bevoegdheden en taken

De taken en verantwoordelijkheden van de premier liggen besloten in artikel 55 van de Georgische grondwet dat stelt:^[11]

1. De premier van Georgië is het hoofd van de regering.
2. De premier bepaalt de hoofdrichtingen van regeringsactiviteiten, organiseert regeringsactiviteiten, coördineert en controleert de activiteiten van ministers en ondertekent rechtshandelingen van de regering.
3. De premier vertegenwoordigt Georgië in buitenlandse betrekkingen en sluit namens Georgië internationale verdragen.
4. De premier benoemt en ontslaat ministers. Hij/zij is bevoegd de taken van de eerste vice-premier op te dragen aan een van de ministers en de taken van de vice-premier op te dragen aan een of meer ministers.
5. De premier legt tegenover het parlement verantwoording af over de activiteiten van de regering. Hij brengt jaarlijks verslag uit aan het parlement over de uitvoering van het regeringsprogramma en brengt op verzoek van het parlement tevens verslag uit over de uitvoering van bepaalde onderdelen van het regeringsprogramma.

Daarnaast bekrachtigt de premier wettelijke besluiten die door de president van Georgië zijn geïnitieerd, behalve in het geval van het uitschrijven van parlementsverkiezingen, het ontbinden van het parlement of het bijeenroepen van zittingen of zittingen van het parlement, het sluiten van constitutionele akkoorden, de benoeming van de premier en anderen, toekenning van staatsonderscheidingen, gratieverlening aan veroordeelden, beslissingen over burgerschap, verzoeken aan het Grondwettelijk Hof of een rechtbank en algemene besluiten ten aan zien van de uitvoering van het presidentschap.^[12]

Premiers van Georgië

Overzicht van de premiers van Georgië en de staatkundig vergelijkbare functies (regeringsvoorzitter, voorzitter raad van ministers, staatsminister).

Nr.	Premier	Ambtsperiode		Duur (d)	Partij
Democratische Republiek Georgië (1918 - 1921)
1	Noë Ramisjvili (1881-1930)	28 mei 1918	24 juni 1918	26	Sociaaldemocratische Partij van Georgië
2	Noë Zjordania (1868-1953)	24 juni 1918	17 maart 1918[13]	1195	Sociaaldemocratische Partij van Georgië
Republiek Georgië
1	Tengiz Sigoea (1934-2020)	15 november 1990	18 augustus 1991	276	Partijloos
2	Besarion Goegoesjvili (1945)	23 augustus 1991	6 januari 1992	136	Ronde Tafel - Vrij Georgië
3	Tengiz Sigoea (1934-2020)	6 januari 1992	5 augustus 1993[14]	577	Partijloos
4	Otar Patsatsia (1929-2021)	20 augustus 1993	5 oktober 1995	776	Partijloos
5	Niko Lekisjvili (1947)	8 december 1995	26 juli 1998	962	Burgerunie van Georgië
6	Vazja Lortkipanidze (1949)	31 juli 1998	11 mei 2000	650	Burgerunie van Georgië
7	Giorgi Arsenisjvili (1942-2010)	11 mei 2000	21 december 2001	589	Burgerunie van Georgië
8	Avtandil Dzjorbenadze (1951)	21 december 2001	27 november 2003	706	Burgerunie van Georgië
9	Zoerab Zjvania (1963-2005)	27 november 2003	3 februari 2005[15]	434	Boerdzjanadze-Democraten
10	Zoerab Nogaideli (1964)	17 februari 2005	16 november 2007	1008	Verenigde Nationale Beweging
11	Lado Goergenidze (1970)	22 november 2007	1 november 2008	345	Partijloos
12	Grigol Mgaloblisjvili (1973)	1 november 2008	6 februari 2009	97	Partijloos
13	Nika Gilaoeri (1975)	6 februari 2009	4 juli 2012	1244	Partijloos
14	Vano Merabisjvili (1968)	4 juli 2012	25 oktober 2012	113	Verenigde Nationale Beweging
15	Bidzina Ivanisjvili (1956)	25 oktober 2012	20 november 2013	391	Georgische Droom
16	Irakli Garibasjvili (1982)	20 november 2013	30 december 2015	770	Georgische Droom
17	Giorgi Kvirikasjvili (1967)	30 december 2015	13 juni 2018	896	Georgische Droom
18	Mamoeka Bachtadze (1982)	20 juni 2018	2 september 2019	439	Georgische Droom
19	Giorgi Gacharia (1975)	8 september 2019	18 februari 2021	529	Georgische Droom
20	Irakli Garibasjvili (1982)	22 februari 2021	29 januari 2024	1071	Georgische Droom
21	Irakli Kobachidze	8 februari 2024		277	Georgische Droom

Zie ook

• Parlement van Georgië
• President van Georgië

Referenties

1. (en) Changes to the Rule of Labor Remuneration in Public Institutions. Transparency International Georgia Pag.7 (12 december 2017). Geraadpleegd op 4 januari 2023.
2. (ka) About the 2023 state budget of Georgia. Legislative Herald of Georgia (22 december 2022). Geraadpleegd op 4 januari 2023.
3. (ka) საქართველოში მოადგილეებს მინისტრებზე მაღალი ანაზღაურება აქვთ, მინისტრებს კი - პრემიერზე (In Georgië hebben afgevaardigden hogere salarissen dan ministers, en ministers - dan de premier). Business Magazine Georgia (28 juli 2022). Geraadpleegd op 4 januari 2023.
4. Maximaal bedrag voor 2018,^[1] op basis van de wet op publieke functies en het basissalaris voor publieke functies volgens de begroting van 2018 (GEL 1000 p/m). Voor 2023 is het basissalaris GEL 1210, zie begroting 2023 artikel 24.^[2] In de praktijk ligt het inkomen lager: Premier Garibashvili verdiende in heel 2021 circa GEL 41.000.^[3]
5. (en) Parliament Confirms PM Kobakhidze and his Cabinet of Ministers. Civil Georgia (8 februari 2024). Geraadpleegd op 8 februari 2024.
6. (ka) Grondwet Democratische Republiek Georgië 1921. Legislative Herald of Georgia (21 februari 1921). Geraadpleegd op 3 januari 2023.
7. Artikel 70, grondwet Democratische Republiek Georgië.^[6]
8. (ka) Grondwet Georgië 1995. Legislative Herald of Georgia (24 augustus 1995). Geraadpleegd op 4 januari 2023.
9. Artikel 81, grondwet Democratische Republiek Georgië.^[8]
10. (en) Constitution of Georgia - consolidated version 2020. Legislative Herald of Georgia (24 augustus 1995). Geraadpleegd op 4 januari 2023.
11. Grondwet, Artikel 55.^[10]
12. Grondwet, Artikel 55.^[10]
13. Vanaf 17 maart 1918 vervulde Zjordania deze functie tot aan zijn dood in 1953 in ballingschap in Frankrijk.
14. Tot 8 november 1992 waarnemend.
15. Tot 17 februari 2004 staatsminister, daarna premier.

Mediabestanden

Zie de categorie Prime ministers of Georgia van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.