Orde van Chula Chom Klao
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De Meest Illustere Orde van de Chula Chum Klao (Thais: "เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า" of "Khrueangratcha-Isariyaphon Chunlachomklao") werd op 16 november 1873 door Koning Rama V van Thailand ingesteld om de Koninklijke Familie der Chakri, de Thaise adel, de hovelingen en de "ambtenaren van het Voorhof", de zogeheten "Fai Naa" te kunnen onderscheiden. De orde werd op de 21e verjaardag van de koning ingesteld en de achtergrond van de stichting was dat de jonge vorst die op zijn vijftiende jaar zijn vader moest opvolgen de trouw van zijn aanhangers wilde belonen. De koning vierde ook het achttiende lustrum van zijn in 1783 aan de macht gekomen dynastie.
De orde kreeg zijn portret als medaillon en draagt de familienaam der Chakri. Koning Chulalongkorn (1868-1910) werd en wordt door de Thai "Chula Chom Klao" of "Rama V" genoemd. De koning stelde een zeer ingewikkeld statuut op waarin ridders en dames in drie klassen en zeven graden kunnen worden benoemd. Voor iedere graad en klasse zijn maximale aantallen benoemingen vastgelegd en ook voor bevorderingen binnen de orde golden termijnen en strenge regels.
Het bestuur van de orde werd in handen van een kapittel gelegd dat uit de "Eerste Grootmeester", "Eerste Orde-Kanselier, Eerste Secretaris en een archivaris bestaat. In eerste instantie werd de orde alleen aan Thai verleend maar er zijn enige uitzonderingen bekend. Het is zeker niet gebruikelijk dat deze exclusieve ridderorde aan vreemdelingen wordt verleend.
De koning stelde in 1887 in een decreet vast dat de orde in het vervolg ook aan de vrouwelijke ambtenaren van het "Fai Nai" zou worden toegekend. Omdat een benoeming in deze orde zeer werd gewaardeerd werd ook het aantal benoemingen vergroot.
Aan de graden werden titels verbonden. Sommigen mochten zich baron of "Tan Khun Ying" (baronesse) noemen. De titels zijn nu voor de heren vervallen maar nog steeds is een Dame in deze orde een "Tan Khun Ying" of "Khun Ying" (vergelijkbaar met het Britse "Dame").
Men zou deze orde die ook wel de "Familieorde" genoemd wordt tot de huisorden of dynastieke orden rekenen, ware het niet dat in Thailand geen verschil tussen deze staatsrechtelijk verschillende vormen maakte en ook nu nog niet maakt. De officiële Thaise bronnen gebruiken het begrip huisorde nergens. De orde wordt in één adem met de staatsorden opgesomd.
Het secretariaat van het Thaise kabinet is verantwoordelijk voor het beheer en de verlening van de Thaise orden. Er is in Thailand ook na het verdwijnen van het absolutistische koningschap en de invoering van ministeriële verantwoordelijkheid geen regeling getroffen voor orden die mogelijkerwijs niet onder die ministeriële verantwoordelijkheid zouden vallen.