Marie Amalie Dorothea van Reenen- Völter (Esslingen am Neckar, 5 maart 1854 - Bergen, 10 juli 1925)[1] was een in Duitsland geboren Nederlands burgemeestersvrouw en publiciste. Zij leverde een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van het Noord-Hollandse Bergen als badplaats en verblijfplaats voor kunstenaars.
Snelle feiten Algemene informatie, Volledige naam ...
Sluiten
Völter, dochter van de hoogleraar Daniël Völter en Cathrina Louise Puline Eitel, trouwde op 28 september 1882 te Esslingen met Jacob van Reenen (1859-1951), lid van de familie Van Reenen en zoon van de heer van de heerlijkheid Bergen. Haar man Jacob was voorbestemd om zijn vader, Jan Jacobus Henricus van Reenen (1821-1883) als heer van Bergen op te volgen. Tevens was geregeld dat hij bij de pensionering van de toenmalige burgemeester van Bergen, Samuel Cornelis Holland, ook dat ambt zou gaan bekleden. Al binnen een half jaar na hun huwelijk overleed haar schoonvader. Vanwege zijn jonge leeftijd duurde het tot 1885 voor Jacob benoemd kon worden tot burgemeester van Bergen.
Völter heeft in de periode van het burgemeesterschap van haar man een belangrijke bijdrage geleverd aan het sociale en culturele klimaat van Bergen.
- Zij was de oprichtster van de huishoud- en industrieschool te Alkmaar, waarvan ze gedurende zes jaar onbetaald directrice was en waar ze ook diverse lessen verzorgde. Ook in andere plaatsen in Nederland hield zij een pleidooi voor het oprichten van huishoudscholen.[2]
- Samen met haar man nam zij het initiatief tot de aanleg van de badplaats Bergen aan Zee. De aanleg werd bekostigd door de opbrengsten van de hen gestichte landbouwnederzetting op hun grondgebied.[3]
- Zij publiceerde in 1903 De heerlijkheid Bergen in woord en beeld, waarmee zij Bergen op de kaart zette als een aantrekkelijke plaats voor kunstenaars om er te wonen en te werken.
- In 1909 kon, mede door haar inspanningen, de tramlijn naar Bergen doorgetrokken worden naar Bergen aan Zee.
- Zij was de grondlegster van wat later het gemeentelijk museum Sterkenhuis in Bergen zou worden.
- Zij zorgde voor de maaltijdverstrekking aan ondervoede kinderen in Bergen tijdens de Eerste Wereldoorlog.
- In 1918 stichtte zij een kerkje in Bergen aan Zee vanuit een voor die tijd opmerkelijke oecumenische opvatting, niet gebonden aan een kerkgenootschap en bedoeld als een appel voor duurzame vrede in Europa. Diverse kunstenaars, die in Bergen een toevluchtsoord hadden gevonden, verleenden hun medewerking bij de vormgeving. Het kerkje werd na haar overlijden ondergebracht in de Marie Amalie Dorothea Stichting.
In Bergen aan Zee staat een herinneringsmonument met het borstbeeld van Marie Amalie Dorothea Völter, gemaakt in 1926, een jaar na haar overlijden, door de beeldhouwer Tjipke Visser.
Völter was de schrijfster van het het liedje van den Bergenaar, op muziek gezet door Philip Loots.
De laatste strofe van dit lied luidt als volgt:[4]
Heil Bergen, heil het dorpje klein,
Daar aan der duinen rand;
Zoo lief'lijk, zoo vol zonneschijn,
Is geen in 't heele land.
- Rapport over het internationale congres v. werken en instellingen voor vrouwen, gehouden te Parijs van 18-23 Juni 1900. [Z.p., 1900].
- De heerlijkheid Bergen in woord en beeld. Alkmaar, [1903]. (de tweede druk werd in 1925 verzorgd door haar dochter Mary Elisabeth Taets van Amerongen-van Reenen, in 1948 en 1974 verscheen hiervan een herdruk).
- Philip Loots, 'Het liedje van den Bergenaar, zangstem, piano, A gr.t., 1910' [tekst: M. van Reenen-Völter], in: Nederlandsch volksliederenboek. Amsterdam, 1913.
Bronnen, noten en/of referenties
Voetnoten:
Blijkens de berichtgeving in de Leeuwarder Courant mocht zij bij wijze van uitzondering als vrouwelijk spreekster over het onderwerp huishoud- en industriescholen optreden tijdens een vergadering van de Vereniging Nijverheid, die voor deze speciale gelegenheid opengesteld was voor dames (Leeuwarder Courant d.d. 18 maart 1901). Landelijk adviseerde zij de staatscommissie belast met de reorganisatie van het onderwijs.
Smook-Krikke, Maria (2006) Een kasteel in Bergen aan Zee: de geschiedenis van het huis op het Russenduin uitg. Bonneville, Bergen, ISBN 978-90-8597-007-1
Overige informatie:
- Haan, Wouter de (2005) Een heerlijkheid als familiebedrijf: de familie van Reenen in Bergen 1851-1923, in: Beelden van de buitenplaats: elitevorming en notabelencultuur in Nederland in de negentiende eeuw onder redactie van Rob van der Laarse en Yme Kuiper, uitg. Verloren, Hilversum, ISBN 90-6550-856-2
- Marcus-de Groot, Yvette Florence (2003) Kunsthistorische vrouwen van weleer: de eerste generatie in Nederland vóór 1921, uitg. Verloren, Hilversum, ISBN 90-6550-766-3 (proefschrift)
- Wagendorp, Bert Volkskrant reizen d.d. 28 juni 2007 Geteisterd paradijs
Nederland
