Loading AI tools
winnaar Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Een kampioen is een persoon, een team, een dier of een machine (robot of computer) die een toernooi, competitie of wedstrijd gewonnen heeft, vaak binnen de sport. Vooral in Vlaanderen wordt het woord ook buiten de sport gebruikt in de betekenis van voorvechter of grootheid. Men spreekt dan bijvoorbeeld van de kampioen van de kleine man of duidt Herman De Croo aan als de kampioen van het politiek dienstbetoon.
In de vroege Middeleeuwen was een champion (uit het Frans naar het laat-Latijnse woord campio, 'tweekamper', dat weer afgeleid is van campus in de betekenis van 'strijdperk') een krijger die voor een bepaalde groep belanghebbenden voor een beloning een gerechtelijke tweekamp uitvocht. In het bijzonder vrouwen, kinderen en bejaarden hadden het recht zulke plaatsvervangers te laten optreden, maar ook een priester of een koning, die zelf niet als vechter mocht optreden.
Zo'n beroepskrijger was in het algemeen afkomstig uit de laagste maatschappelijke klassen en gold als eerloos. Hij moest kleding dragen van leer gemaakt en wapens gebruiken die eveneens als eerloos beschouwd werden, en hij mocht niet te paard vechten. Een andere variant, overbekend van de geromantiseerde ridderverhalen, was de 'witte ridder', die zijn onderscheidingstekens had neergelegd (wit in de zin van 'blanco') om aan te geven dat hij niet voor zijn eigen eer vocht.
Onder Richard II van Engeland was de kampioen iemand die namens de koning duelleerde.
Tegenwoordig wordt het woord 'kampioen' meestal gebruikt voor winnaar in een tak van sport, al staat het iedere groep mensen met een gedeelde interesse vrij om iemand tot kampioen uit te roepen. Zo werd de Belgische politicus Herman De Croo de kampioen van het politiek dienstbetoon genoemd, maar voor erkenning buiten een beperkte groep zijn vooraf bepaalde regels en een competitie nodig. Niettemin zijn er gevallen waarin iemand zichzelf tot wereldkampioen uitriep, bijvoorbeeld de schaker Wilhelm Steinitz in 1886. Indirect werd hij erkend, doordat hij uitgedaagd werd. Hij maakte zijn claim vervolgens waar door zich jarenlang de belagers van het lijf te houden.
Gewoonlijk wordt een wedstrijd, toernooi of competitie georganiseerd om een kampioen aan te wijzen. In veel sporten worden ranglijsten of ratings gehanteerd om vast te stellen wie de sterkste speler is, maar daaraan wordt zelden de titel kampioen verbonden, hoewel dat wel zou kunnen. Hetzelfde geldt voor het neerzetten van een prestatie of record, zelfs als dat een wereldrecord zou zijn. Om kampioen te worden moet men zich dus bewijzen in een directe confrontatie met tegenstanders. Niet alle sporten hebben een formele wereldkampioen. In dat geval is er gewoonlijk wel een zeer sterk toernooi waarvan de winnaar informeel als wereldkampioen erkend wordt. Dit is bijvoorbeeld jaren het geval geweest bij snooker, waar The Crucible pas in de 21e eeuw officieel het World Snooker Championship werd.
Wanneer er naast de competitie nog een bekertoernooi bestaat, met knock-outsysteem, wordt de winnaar daarvan eenvoudig als bekerwinnaar aangeduid, niet als kampioen. Anderzijds bestaan er allerlei kampioenschappen die wel via de knock-outformule beslist worden.
In sommige sporten is het mogelijk om kampioen te worden of te blijven zonder een wedstrijd te winnen. Bij motorraces en wielerwedstrijden met massale deelname kan degene die zelden wint, maar voldoende tweede en derde plaatsen sprokkelt, aan het eind de meeste punten hebben. De daarvoor staande uitdrukking kampioen van de regelmaat spreekt weliswaar enige waardering uit, maar benadrukt tevens dat zo'n prestatie door publiek en pers als weinig heldhaftig wordt ervaren. Dit bleek ook problematisch in het schaken en dammen, waar technisch sterke wereldkampioenen zich belagers van het lijf konden houden met een match van louter remises. Het schaken heeft zich sinds de tijden van Capablanca en Petrosjan hersteld, maar bij het dammen heeft men geëxperimenteerd met afwijkende puntentellingen en zijn er kampioenschappen beslist door loting. Ten slotte is men er na 2000 toe overgegaan om matches die onbeslist dreigen te eindigen met een versneld speeltempo uit te spelen. Dezelfde behoefte aan winstpartijen ligt ten grondslag aan de tegenwoordige puntentelling bij het voetbal, waarbij winst drie punten oplevert. Daarmee wordt een hogere waardering uitgesproken voor de ploeg die in twee wedstrijden wint en verliest (drie punten) dan voor de ploeg die twee maal gelijkspeelt (twee punten). Ook het hoger waarderen van uitdoelpunten geeft uiting aan een hang naar heroïek. In tennis en volleybal vermijdt men gelijkspel met een setsysteem.
Kampioenschappen bestaan op de meest uiteenlopende niveaus, beginnend bij familie- en vriendenclubs en de iets meer geregelde clubkampioenschappen. Bij individuele sporten is er gewoonlijk een interne competitie. Die levert een individu als kampioen op; bij sporten zoals bridge of roeien kan dat ook een team zijn. Een sportclub is tamelijk vrij in de manier waarop zij een clubkampioen aanwijst, maar voor een externe competitie zijn afspraken met andere clubs nodig. Dit resulteert dan gewoonlijk in de oprichting van een sportbond die van de clubs verantwoordelijkheden en middelen toebedeeld krijgt om toe te zien op een goed competitieverloop en eventueel om in te grijpen. De noodzaak om door de buitenwereld serieus genomen te worden, en de behoefte aan voldoende tegenstand houden de sportbonden in stand, maar de belangentegenstellingen zorgen ook regelmatig voor tweespalt. Zo zijn er in het boksen meerdere wereldkampioenschappen van concurrerende bonden, en rond de millenniumwisseling is dat ook in het schaken het geval geweest, toen wereldkampioen Kasparov met zijn GMA een eigen weg wilde gaan. Bij Formule 1 is in 2009 een conflict uitgebroken dat vooral om technische en financiële reglementering gaat.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
