Haagse grachtengordel
gracht in Nederland / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De Haagse grachtengordel is de (deels 16e en vooral vroeg) 17e eeuwse Singelsgracht die nog intact is.
Een gordel is ring-, of cirkelvormig, de Singelsgracht van Den Haag heeft een andere (hoekige) vorm. Dat is niet uniek. Oud-Rotterdam had een driehoekige vorm.
Een grachtengordel moet niet worden verward met een stelsel van met elkaar verbonden waterwegen. De binnengrachten van een stad behoren niet tot de gordel. De oudste nog bestaande grachten in Den Haag zijn aangelegd vanaf de 14e eeuw. Daarvan is alleen een deel van het Spoye (Spui) nog aanwezig. Het wordt thans de Zieke genoemd (de kade heet het Zieken). Men onderscheidt dus de grachtengordel, dit zijn de singelgrachten die om de stad gelegd zijn, van de verbindende grachten ertussen.
Verschil tussen singels en grachten: singels hebben aarden wallen, grachten hebben kades.
In de 19e en 20e eeuw zijn (in Den Haag) veel wallen vervangen door kades, maar de namen herinneren nog aan de oude situatie. Hooikade, Bierkade, Dunne Bierkade, Zuidwal, Noordwal, Prinsessewal en Hoge Wal. De gedeelten met kades waren van oudsher vooral voor de handel bestemd.
Ook de grachten in de stad binnen de Singelsgracht hadden kades en waren veelal voor de handel. Uitzondering was de Stille Veerkade in het verlengde van de Rotterdamse en Amsterdamse Veerkade. Deze kade was pas gereed toen de 17e eeuw voorbij was en bleef lang relatief stil.
De grachtengordel is een aaneengeschakeld stelsel van waterwegen dat in de Tachtigjarige Oorlog op bevel van Prins Maurits werd aangelegd. De verbindingsgrachten hadden in de meeste gevallen de functie van goederenoverslag, markt en handelsplaats. Na de aanleg omvatte de grachtengordel geheel Den Haag inclusief heel grote onbebouwde plekken. De grachtengordel is nooit belegerd geweest maar in het rampjaar 1672 wel als verdedigingslinie gebruikt. Ook in 1940 werd het als verdedigingslinie gebruikt. Bruggen die open konden, werden open gezet.