![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Iceland_Grimsvoetn_1972-B.jpg/640px-Iceland_Grimsvoetn_1972-B.jpg&w=640&q=50)
Grímsvötn
berg in IJsland / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
De Grímsvötn is een vulkaan op IJsland. Deze vulkaan ligt onder de ijskap van de gletsjer Vatnajökull verborgen. Vlak boven de vulkaan liggen enkele subglaciale meren. Deze meren ontstaan doordat er zich onder de ijskap een magmakamer bevindt die het bovenliggende ijs doet smelten.
Grímsvötn | ||||
---|---|---|---|---|
![]() | ||||
De Grímsvötn in de zomer (1972). | ||||
Hoogte | 1725 m | |||
Coördinaten | 64° 25′ NB, 17° 19′ WL | |||
Ligging | IJsland | |||
Eerste beklimming | 1794 door Sveinn Pálsson | |||
Type | Caldera | |||
Laatste uitbarsting | 21 mei 2011[1] | |||
(en) Global Volcanism Program, Smithsonian Institution | ||||
|
De Grímsvötn is de actiefste vulkaan van IJsland en wordt, net als alle andere, zeer nauwlettend geobserveerd. Hieraan was het in 1996 te danken dat een door een vulkaanuitbarsting ten noorden van de Grímsvötn veroorzaakte gletsjerdoorbraak (IJslands: jökulhlaup) relatief goed afliep. De uitbarsting werd gedurende twee dagen voorafgegaan door een reeks aardbevingen en een wolk van rook en as. De hoeveelheid water in de meren steeg door het smelten van het ijs, tilde de ijskap op en brak uiteindelijk door de ervoor gelegen ijswal heen. Daarbij was ook de Bárðarbunga vulkaan actief.
Het hete water en modder stortte zich in de Skeiðará, die met een hoeveelheid tot 45.000 m³ per seconde het rivierdal in stroomde. Daardoor liep het erachter gelegen natuurgebied onder. De rondweg rond IJsland (Hringvegur) was reeds enkele dagen van tevoren afgesloten. Deze weg werd door de overstromingen en de meegekomen ijsbergen - waarvan vele tot 10m hoog waren en meerdere tonnen wogen - op diverse plaatsen zwaar beschadigd. Een brug werd volledig vernield. Bij dit natuurgeweld liep evenwel niemand verwondingen op.
De volgende eruptie was op 1 november 2004 waarbij een aswolk 13 kilometer de atmosfeer in werd geslingerd. Omdat de vulkaan in een onbewoond gebied van het eiland ligt, vielen er ook dit keer geen gewonden. Het luchtverkeer werd ruim om de aswolk omgeleid. Als oorzaak voor de uitbarsting noemen onderzoekers de gestegen druk van een meer onder de Vatnajökull. Hierdoor barstte het onderliggende gesteente, zodat het lava vrij kwam en kon uitstromen.
Op 21 mei 2011 om 19:25 lokale tijd barstte Grímsvötn opnieuw uit, voorafgegaan en vergezeld door een aantal kleinere aardbevingen. Een aswolk werd meer dan 20 kilometer de hoogte in geslingerd. Boven de krater werden 2198 bliksemschichten in een uur tijd geteld.[2] De IJslandse autoriteiten sloten de internationale luchthaven Keflavík de volgende dag.[1] Met uitzondering van het westen en noordwesten bedekte de as het eiland in meer of mindere mate. De Hringvegur werd tussen Vík en de Svínafellsjökull drie dagen afgesloten, omdat men een jökulhlaup verwachtte. Deze bleef uit omdat een groot deel van het water in 2004 al was weggestroomd. Ten zuiden en zuidoosten van de Vatnajökull moest men de veestapel binnen op stal zetten. Kirkjubæjarklaustur en omliggende boerderijen werden van de buitenwereld afgesneden. Een dag na het begin nam de kracht van de uitbarsting al af, en op 25 mei was de uitbarsting vrijwel afgelopen.[3]