Asterids

De informele naam asterids wordt gebruikt voor een clade^[1] in het APG IV-systeem van classificatie, en in de voorgangers daarvan: het APG II- en het APG III-systeem. De clade 'asterids' vormt het grootste deel van de boveniggende clade 'superasterids', naast enkele basale ordes. Dit is een van de twee hoofdgroepen in de 'eudicots': de andere hoofdgroep heet 'superrosids'.

asterids
Taxonomische indeling
Rijk: Plantae (Planten) Stam: Embryophyta (Landplanten) Klasse: Spermatopsida (Zaadplanten) Clade: Bedektzadigen Clade: 'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade
Asteriden
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
asterids op Wikispecies
Portaal    Biologie

De naam asterids (meervoud, zonder hoofdletter) zal geïnspireerd zijn op de botanische naam Asteridae, maar is zelf niet bedoeld als formele wetenschappelijke naam, in de zin van de ICBN. De 23ste editie van de Heukels vertaalt deze naam als "Asteriden".

In zijn totale omgrenzing omvat deze groep zo ongeveer alle soorten die in het Cronquist systeem behoorden tot de subklasse Asteridae en daarvóór tot de Sympetalae. De interne indeling is echter geheel anders. De groep 'asterids' omvat, naast enkele basale ordes, als voornaamste clades de 'lamiids' (ook wel: "euasterids II") en de 'campanulids' (ook wel: "euasterids II").

APG IV (2016) Vereenvoudigd schema

'angiosperms', bedektzadigen, Angiospermae basale 'angiosperms'[ord 1] 'magnoliids', magnoliiden (Magnoliopsida)[ord 2] Chloranthales 'monocots' (Monocotyledoneae)[ord 3] 'eudicots' (Asteropsida) (Dicotyledoneae)[ord 4] basale 'eudicots'[ord 5] 'superrosids' basale 'superrosids' [ord 6] 'rosids', rosiden basale 'rosids'[ord 7] 'fabids' (fabiden)[ord 8] 'malvids' (malviden)[ord 9] 'superasterids' basale 'superasterids'[ord 10] 'asterids', (asteriden) basale 'asterids'[ord 11] 'lamiids' (lamiiden)[ord 12] 'campanulids' (campanuliden)[ord 13]

polyfyletische groep

Heukels (2003)

In de 23e druk van de Heukels' Flora van Nederland uit 2003 worden de asterids aangeduid met Asteriden met hoofdletter. De Asteriden horen tot de 'nieuwe' tweezaadlobbigen. Volgens deze indeling omvat deze groep zo ongeveer de soorten welke in het Cronquist systeem (1981) hoorden tot de subklasse Asteridae en daarvóór tot de Sympetalae. De interne indeling is echter geheel anders.

De groep omvat volgens deze flora, naast enkele basale ordes, als voornaamste groepen, de clades Lamiiden ("euasterids II") en Campanuliden ("euasterids II"). Rekening houdend met de extrapolatie van het Nederlandstalig gebied naar de hele wereld zal deze groep bestaan uit:

• clade Asteriden:

  basale ordes van de asterids:

  orde Cornales

  orde Ericales

  clade Lamiiden

  basale families van de Lamiiden:

  familie Icacinaceae

  familie Oncothecaceae

  familie Vahliaceae

  orde Boraginales

  orde Garryales

  orde Solanales

  orde Gentianales

  orde Lamiales

  clade Campanuliden

  basale families van de Campanuliden:

  familie Bruniaceae

  familie Columelliaceae

  [+ familie Desfontainiaceae ]

  familie Eremosynaceae

  familie Escalloniaceae

  familie Paracryphiaceae

  familie Polyosmaceae

  familie Sphenostemonaceae

  familie Tribelaceae

  orde Aquifoliales

  orde Apiales

  orde Dipsacales

  orde Asterales

waarbij de familie tussen [+ ...] optioneel is.

Bronnen, noten en/of referenties

Noten

1. Een clade is een monofyletische groep. De indeling in claden staat los van de indeling in rangen uit de binominale nomenclatuur, al overlappen de indelingen vaak.

---

Ordes per clade

1. basale 'angiosperms' of ANA grade, ordes: Amborellales, Nymphaeales, Austrobaileyales
2. 'magnoliids', ordes: Magnoliales, Laurales, Piperales, Canellales
3. 'monocots', ordes: Acorales, Alismatales, Petrosaviales, Dioscoreales, Pandanales, Liliales, Asparagales, en de 'commelinids' met de ordes Arecales, Poales, Commelinales, Zingiberales
4. 'eudicots' en de orde Ceratophyllales worden beschouwd als zustergroepen
5. basale 'eudicots', ordes: Ceratophyllales, Ranunculales, Proteales, Trochodendrales, Buxales, Gunnerales
6. basale 'superrosids', 1 orde: Saxifragales
7. basale 'rosids', 1 orde: Vitales
8. 'fabids', ordes: Zygophyllales, Fabales, Rosales, Fagales, Cucurbitales en mogelijk de "COM" groep: Celastrales, Oxalidales, Malpighiales
9. 'malvids', ordes: Geraniales, Myrtales, Crossosomatales, Picramniales, Sapindales, Huerteales, Brassicales, Malvales en mogelijk de "COM" groep: Celastrales, Oxalidales, Malpighiales
10. basale 'superasterids', ordes: Berberidopsidales, Santalales, Caryophyllales
11. basale 'asterids', ordes: Cornales, Ericales
12. 'lamiids', ordes: Icacinales, Metteniusales, Garryales, Vahliales, Solanales, Gentianales, Boraginales, Lamiales
13. 'campanulids', ordes: Aquifoliales, Asterales, Escalloniales, Bruniales, Apiales, Dipsacales, Paracryphiales

---

APG III

• The Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161: 105-121
• The Angiosperm Phylogeny Group (2009). An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161(2): 105-121. pdf
• Royal Botanic Gardens, Kew (2009) Press Release. As easy as APG III - Scientists revise the system of classifying flowering plants
• Horticulture Week (2009) APG III tidies up plant family tree
• Soltis, D.E. e.a. (2011) Angiosperm phylogeny: 17 genes, 640 taxa

---

APG IV

• Stevens, P.F. (2001 onwards). Angiosperm Phylogeny Website. Version 14, July 2017 (and more or less continuously updated since)
• The Angiosperm Phylogeny Group. M.W. Chase, M.J.M. Christenhusz, M.F. Fay, J.W. Byng, W.S. Judd, D.E. Soltis, D.J. Mabberley, A.N. Sennikov, P.S. Soltis, P.F. Stevens (2016) An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV DOI:10.1111/boj.12385

Mediabestanden

Zie de categorie Asterids van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Wikispecies

Wikispecies heeft een pagina over Asterids.