Alkylgroep
specifieke koolstof/waterstof-verbinding / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Een alkylgroep is een functionele groep afgeleid van alkanen. Dergelijke groepen bevatten enkel koolstof- en waterstofatomen en zijn van de vorm CnH2n+1. Wanneer men over de functionele groep op zich spreekt, kan men ze voorstellen als radicalen, door verwijdering van een waterstofatoom van een willekeurig koolstofatoom. Voorbeelden zijn methyl CH3. (afgeleid van methaan) en butyl C4H9. (afgeleid van butaan).
Vooral bij de kleinere en eenvoudig vertakte alkylgroepen wordt nog vaak gebruikgemaakt van triviale voorvoegsels:
- normaal voor een onvertakte alkylgroep;
- iso voor een alkylgroep met 1 vertakking op het op een na laatste koolstofatoom;
- secundair wanneer het eerste koolstofatoom gebonden is aan 2 andere koolstofatomen;
- tertiair wanneer het eerste koolstofatoom gebonden is aan 3 andere koolstofatomen;
- neo voor alkylgroepen met twee methylgroepen op hun tweede koolstofatoom;
Doorgaans worden de voorvoegsels afgekort tot hun eerste letter: n (betekent altijd 'normaal'), i, s en t. Neo wordt niet afgekort. In gevallen waarbij de genoemde aanduidingen niet opgaan of tot verwarring zouden leiden, wordt uitsluitend gebruikgemaakt van de systematische namen.
Naamgeving:
Aantal koolstofatomen | Prefix | Systematische Naam | Triviale naam |
---|---|---|---|
1 | Meth | Methyl | |
2 | Eth | Ethyl | |
3 | Prop | Propyl | n-propyl |
1-methylethyl | iso-propyl | ||
4 | But | Butyl | n-butyl |
1-methylpropyl | s-butyl | ||
2-methylpropyl | i-butyl | ||
1,1-dimethylethyl | t-butyl | ||
5 | Pent | Pentyl | n-pentyl; n-amyl |
1-methylbutyl | |||
2-methylbutyl | |||
3-methylbutyl | i-pentyl; i-amyl | ||
1,1-dimethylpropyl | t-pentyl; t-amyl | ||
1,2-dimethylpropyl | |||
2,2-dimethylpropyl | Neo-pentyl | ||
6 | Hex | Hexyl | |
7 | Hept | Heptyl | |
8 | Oct | Octyl | |
9 | Non | Nonyl | |
10 | Dec | Decyl | |
11 | Undec | Undecyl | |
12 | Dodec | Dodecyl |