बैजन्ताइन साम्राज्य

बैजन्टाइन साम्राज्य वा बैजन्टियम धागु खँग्वःया छ्य्‌लेज्या १९औं शताब्दी निसें मध्ययुगीन युनानी भाषा-ल्हाइगु, कन्स्ट्यान्टिनोपल राजधानी दुगु रोमन साम्राज्ययात ईंगीत याइ। थ्व साम्राज्ययात पूर्वी रोमन साम्राज्य नं धाइ, तर थ्व नां पश्चिमी रोमन साम्राज्यया पतन स्वया न्ह्यःया ई यात रिफर याय्‌त अप्व छ्य्‌लि। थ्व साम्राज्य दुबिले थ्व साम्राज्ययात थुकिगु समकक्षी पश्चिमी युरोपं युनानीतेगु साम्राज्य धाय्‌गु या छाय् धाःसा थ्व साम्राज्यय् युनानी भाषा, संस्कृति व जनसंख्याया अप्व प्रभाव दु। ^[1] थ्व साम्राज्यया नागरिकतेगु निंति धाःसा थ्व साम्राज्यया नां केवल रोमन साम्राज्य(युनानी भाषा: Βασιλεία των Ρωμαίων) ख। इमिगु निंति थ्व हे रोमन साम्राज्य ख व थ्व साम्राज्यया सम्राटत रोमन साम्राज्यया सम्राटतेगु ताःहाकगु मपंगु उत्तराधिकारीया श्रृङ्खलाया सम्राटत ख। मुस्मां हलिमय् थ्व साम्राज्ययात प्राथमिक तवं روم‎ (रुम वा Rûm) धका म्हसीकि।

Warning: Value specified for "continent" does not comply

Βασιλεία Ρωμαίων
रोमन साम्राज्य

साम्राज्य
← ३३०¹ – १४५३ ↓
Flag of the late Empire² साम्राज्यया निशाना (under the Palaiologoi)
Location of बैजन्टाइन साम्राज्य Byzantine Empire at its greatest extent c. 550. Territories in purple reconquered during reign of Justinian the Great
राजधानी	कन्स्ट्यान्टिनोपल (330–1204 and 1261–1453)
भाषा(तः)	युनानी भाषा (न्हापांगु इले ल्याटिन भाषा नं छ्य्‌लिगु या)
धर्म	पूर्वी अर्थोडक्स चर्च
Government	Value specified for "government_type" does not comply
बैजन्टाइन सम्राट
- 306–337	Constantine the Great
- 1449–1453	कन्स्ट्यान्टिन ११
Megas Doux
- To 1453	Loukas Notaras
Historical era	मध्यकालीन
- Established	३३०¹
- कन्स्ट्यान्टिनोपलया पलिस्था	मे ११, ३३०
- पूर्व-पश्चिम शाइज्म	१०५४
- प्यंगुगु क्रुसेडय् कन्स्ट्यान्टिनोपलया पतन	१२०४
- कन्स्ट्यान्टिनोपलया पूनर्कब्जा	१२६१
- Disestablished	१४५३
क्षेत्रफल
- peak	४५००००० km2 Expression error: Unrecognized punctuation character "४". sq mi
जनसंख्या
- 4th century est.	३४००००००³
मुद्रा	सोलिदस, Hyperpyron
Preceded by Succeeded by रोमन साम्राज्य अट्टोम्यान साम्राज्य मोरियाया डेस्पोटेट त्रेबिजोन्दया साम्राज्य भेनिस गणतन्त्र
¹ Establishment date traditionally considered to be the re-founding of Constantinople as a capital of the Roman Empire ² O. Neubecker, Heraldry - Sources, Symbols and Meaning, 106 ³ See this table of population figures provided by the History Department of Tulane University. The numbers are based on estimates made by J.C. Russell in "Late Ancient and Medieval Population," published in the Transactions of the American Philosophical Society (1958), ASIN B000IU7OZQ.

रोमन इतिहासया बैजन्टाइन कालखण्ड गब्ले न्ह्यथन धैगु विषयय् निश्चित पुष्टि वा विज्ञतेगु सहमति मदु। यक्व विज्ञतेसं थ्व खण्डयात सम्राट कन्स्ट्यान्टिन १ (शासन ३०६–३३७)यात प्रथम "बैजन्टाइन सम्राट"या रुपय् काय्‌गु या। वय्‌कःया इले रोम साम्राज्यया राजधानी ३३०य् रोमं बैजन्टियमय् हिलाछ्वगु ख। बैजन्टियमय् वय्‌कःलं कन्स्ट्यान्टिनोपलयात पुनर्निर्मित याना नोभा रोमा वा ("न्हुगु रोम")या पलिस्था यानादिल।

छुं विज्ञतेसं थ्व साम्राज्यया पलिस्था थियोदोसियस १ (३७९–३९५)या कार्यकालय् जुगु व ख्रिस्टी धर्म नं प्राचीन रोमन धर्मया थासय् थः राजधर्म जुइधुंका, वा ३९५य् वय्‌कःया निधन धुंका, गब्ले पूर्व व पश्चिमया दथुइ राजनैतिक विभाजन स्थायी जुबिले जुजु धका विश्वास याइ। मेमेपिं विज्ञतेसं थ्व विभाजन व पलिस्थायात अजह् लिबाक्क ४७६य् तै, थ्व ईले रोमुलस अगस्टुलस, अन्तिम पश्चिमी सम्राट, या पदच्यूत धुंका साम्राज्यया सकल अधिकार युनानी पूर्वया ल्हाते लावने धुंका जुगु धैगु धापू दु। मेमेगु विचाय् हेराक्लियसया इले (६२०)य् ल्याटिन पदतेत भाय्‌हिल्हा आधिकारिक तवं युनानी भाषाय् पदतेगु नां ब्युबिले थ्व साम्राज्यया पलिस्था जुगु धैगु नं विचा दु।^[2]

पलिस्था न्ह्याबिले हे जुगु जुसां थ्व पलिस्थाया निंति ३३० निसेंया कन्स्ट्यान्टिनया न्हुगु राजधानीया पलिस्था, युनानीकरण व ख्रिस्टीकरण हे थ्व साम्राज्यया न्हुगु हिलेज्या ख।

थ्व साम्राज्यया पतन कन्स्ट्यान्टिनोपल अट्टोम्यान साम्राज्यया ल्हाते १४५३य् लाय्‌धुंका जुगु धका विश्वास याइ। अथे जुसां युनानीतेसं थ्व साम्राज्यया क्षेत्रय् मोरियाया डेस्पोटेटया नामे १४६० तक्क व त्रेबिजोन्द साम्राज्यया नामे १४६१ तक्क शासन यात।

लिधंसा

1. Byzantium and the Magyars, Gyula Moravcsik, Samuel R. Rosenbaum p. 11
2. Europe: A History. Oxford: Oxford University Press 1996. ISBN 0-19-820171-0

स्वयादिसँ

• रोमन साम्राज्य
• पश्चिमी रोमन साम्राज्य