![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Stonehenge.jpg/640px-Stonehenge.jpg&w=640&q=50)
प्रागितिहास
From Wikipedia, the free encyclopedia
परापूर्व वा प्रागितिहास धाःगु ऐतिहासिक दस्ताबेजस्वया न्ह्यः वा च्वयेगु व्यवस्था स्वया न्ह्यःया ऐतिहासिक काल ख। थ्व कालखण्ड मानव इतिहास लिपिबद्ध जुइ स्वया न्ह्यःया कालखण्ड ख। [1] वृहदरुपय् थ्व कालखण्डय् मनुनं च्वये सयेस्वया न्ह्यःया सकल आविष्कार व लुइकूगु ज्ञान ला। पुरातत्त्वविद पल तर्नाल (Paul Tournal) नं दक्षिण फ्रान्सया गुफाय् लूइकूगु खँ वर्णन यायेत खँग्वः anté-historique[2] छ्यलादिल।[3] थ्व कथं इतिहास-पूर्व वा प्रागितिहासिक खँग्वःया अर्थ दूगु खँग्वः दकलय् न्ह्यः फ्रान्सय् १८३०या दशकय् छुत। लिपा, अंग्रेजीइ पुरातत्त्वविद देनिल विल्सन (Daniel Wilson) जुं सन् १८५१स थ्व खँग्वःयात Prehistory धका छ्यलादिल।[4][5]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Stonehenge.jpg/640px-Stonehenge.jpg)
थुकिया हे अर्थ वयेक लिपा प्रागितिहास वा परापूर्व काल धइगु खँग्वः नेपालभाषाय् छ्य्लाहल।
थ्व कालय् मानव-इतिहासया यक्व महत्वपूर्ण घटना जुल गुकिलि च्वापुयुग, मनुतयेगु अफ्रिकां पिहांवना मेमेगु थासय् विस्तार, [[भाषा]या विकास, मि च्याकिगु व मिइ नियन्त्रण, बुंज्याया आविष्कार, खिचा व मेमेगु पशुतयेत लहिनिगु आदि ला। थन्यागु झाकातयेगु चिं जक्क लु गथे कि ल्वहं छ्येला दयेकातःगु प्राचीन ज्याभः, न्हापाया मनूतयेगु अवशेष व गुफा आदि थासय् दयेकातःगु कला।
इतिहासकारतसें प्रागितिहासयात यक्व श्रेणीइ बायातःगु दु। छगू थन्यागु विभाजन प्रणालीइ स्वंगु युग वियातःगु दु-
- ल्वहं युग -ल्वहंया ज्याभः व ल्वाभः दय्कूगु युग।
- कँय् युग - कँय्या ज्याभः व ल्वाभः दय्कूगु युग।
- न युग - नया ज्याभः व ल्वाभः दय्कूगु युग।
प्रागितिहासिक कालय् मनुया वातावरण आःस्वया सिक्क पा। मनुत चि-चि धंगु क़बीलाय् च्वनिगु या व इमिसं जंगली पशुत नाप ल्वाना शिकारीया जीवन हनाच्वन। हलिमया आपालं थाय् थःगु प्राकृतिक स्थितिइ दयाच्वन।[6] आ लोप जुइ धूंकुगु यक्व जनावर अबिलय् दयाच्वन। [7] हलिमया यक्व थासय् आ लोप जुइधुंकुगु मनु थें न्यापिं प्राणीत दयाच्वन। दसु- युरोप व मध्य एशियाय् नियान्दर मनू दयाच्वन।