From Wikipedia, the free encyclopedia
बङ्गलादेशको मन्त्रिपरिषद् (बङ्गाली: বাংলাদেশের মন্ত্রিসভা) जनवादी गणतन्त्र बङ्गलादेश सरकारको कार्यकारी शाखाको प्रमुख संस्था हो। विधायिकाले बनाएको कानुनलाई मन्त्रिपरिषद्ले प्रधानमन्त्री नेतृत्वको सरकारका नीति तथा निर्णयहरू कार्यान्वयन गर्दछ र सम्पादन गरिएका कार्यहरूका लागि राष्ट्रिय संसद्प्रति सामूहिक रूपमा उत्तरदायी हुन्छ।[1] मन्त्रिपरिषद् सामान्यतया प्रधानमन्त्री कार्यालय अन्तर्गतको सम्पूर्ण सरकारको सामूहिक निर्णय गर्ने निकाय हो, जसमा प्रधानमन्त्री र अन्य मन्त्रिपरिषद्का मन्त्रीहरू समावेश हुन्छन्। कामचलाउ वा अन्तरिम सरकार गठनको समयमा मन्त्रिपरिषद् मुख्य सल्लाहकार र अन्य सल्लाहकारहरू मिलेर बनेको हुन्छ। यी "सल्लाहकार" पदहरू आ-आफ्नो मन्त्री पदहरू बराबरका हुन्छन्। बङ्गलादेशको संविधानको धारा ७० ले अनियन्त्रित निर्विरोध सत्ता प्रधानमन्त्रीको हातमा सुम्पेको भन्दै आलोचना हुँदै आएको छ। बङ्गलादेशको २१औँ मन्त्रिपरिषद्मा प्रधानमन्त्री शेख हसिनाबाहेक २५ पूर्ण मन्त्री र ११ राज्यमन्त्रीहरू थिए। ७ जनवरी २०२४ मा बङ्गलादेशको १२औँ संसदीय निर्वाचनपछि, मन्त्रिपरिषद् महाशाखाले ११ जनवरी २०२४ मा शेख हसिनाको नेतृत्वमा गठित मन्त्रीहरूको नाम घोषणा गरेको थियो। नयाँ मन्त्रिपरिषद्का सदस्यहरूले जनवरी ११ मा शपथ लिएका थिए।[2][3]
बङ्गलादेशको अन्तरिम मन्त्रिपरिषद् | |
भारप्राप्त | |
गठन मिति | ८ अगस्ट २०२४ |
सदस्य र सङ्गठन | |
राष्ट्र प्रमुख | राष्ट्रपति मोहम्मद साहाबुद्दिन |
सरकार प्रमुख | प्रमुख सल्लाहकार मुहम्मद युनुस |
मन्त्रीहरूको सं. | १० |
कुल मन्त्री सं. | १७ |
राजनीतिक दल | स्वतन्त्र |
इतिहास | |
पूर्वाधिकारी | पाँचौँ हसिना मन्त्रिपरिषद् |
सन् २०२४ अगस्ट ५ मा पूर्व प्रधानमन्त्री शेख हसिनाको बहिर्गमनपछि राष्ट्रपति मोहम्मद साहाबुद्दीनले ६ अगस्ट २०२४ मा संसद विघटन गरेपछि अन्तरिम सरकार बनाउका लागि बाटो खुलेको थियो भने हाल मुहम्मद युनुसले अन्तरिम सरकारको प्रमुख सल्लाहकारका रूपमा भूमिका निर्वाह गरेका छन्।[4][5]
बङ्गलादेशको संविधानको भाग ४ मा प्रधानमन्त्री र मन्त्रिपरिषद्सम्बन्धी नियमहरू छन्।
बङ्गलादेशका लागि प्रधानमन्त्रीको अध्यक्षतामा एउटा मन्त्रिमण्डल रहनेछ र त्यसमा प्रधानमन्त्री र उनले समय समयमा तोकेबमोजिमका अन्य मन्त्रीहरू रहनेछन्। गणतन्त्रको कार्यकारी अधिकारको प्रयोग यस संविधान बमोजिम प्रधानमन्त्रीको अधिकारद्वारा वा प्रधानमन्त्रीको अधीनमा हुनेछ। मन्त्रिपरिषद् संसदप्रति संयुक्त रूपमा उत्तरदायी हुनेछ। सरकारका सबै कार्यकारी प्रणालीहरू राष्ट्रपतिको नाममा लिइएको छ भनी व्यक्त गरिनेछ। राष्ट्रपतिको नाममा भएका आदेश तथा अन्य लिखतहरू कुन तरिकाले प्रमाणित वा प्रमाणीकरण गरिनेछ भनी राष्ट्रपतिले नियमद्वारा निर्धारण गर्नेछन् र त्यसरी प्रमाणित वा प्रमाणीकरण गरिएको कुनै आदेश वा सम्झौताको वैधतालाई उचित रूपमा बनाइएको वा कार्यान्वयन नगरिएको आधारमा कुनै अदालतमा प्रश्न चिन्ह लगाउन पाउने छैन। राष्ट्रपतिले सार्वजनिक कार्यको बाँडफाँड र सञ्चालनका लागि नियम बनाउनेछ।
— भाग ४, द्वितीय परिच्छेद: प्रधानमन्त्री र मन्त्रिपरिषद् (अनुच्छेद ५५, दफा १-६), बङ्गलादेशको संविधान[6]
मन्त्रीहरूबाहेक बङ्गलादेशका प्रधानमन्त्रीले बङ्गलादेश सरकारको कार्यव्यवस्था नियमावली, १९९६ को दफा ३ (ख) १ बमोजिम संसदको सदस्य हुन योग्य कुनै पनि व्यक्तिलाई आफ्नो सल्लाहकारको रूपमा नियुक्त गर्न सक्नेछन्। सल्लाहकारहरू प्रायः मन्त्री स्तरका रहनेछन्। सन् २०२४ अगस्ट ८ मा बङ्गलादेशको अन्तरिम सरकारले शपथ लिएको दिनदेखि नै सल्लाहकारहरूको नियुक्ति लागू हुनेछ।
नाम | चित्र | पद | दायित्व प्राप्त मन्त्रालय | पहिचान |
---|---|---|---|---|
मुहम्मद युनुस | प्रमुख सल्लाहकार | सल्लाहकारको कार्यालय, मन्त्रिपरिषद् विभाग, रक्षा मन्त्रालय, सशस्त्र प्रहरी विभाग, विद्युत्, उर्जा तथा खनिज सम्पदा मन्त्रालय मन्त्रालय, शिक्षा मन्त्रालय, जनप्रशासन मन्त्रालय, रेलपथ मन्त्रालय, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय, कृषि मन्त्रालय, वस्त्र तथा जुट मन्त्रालय, भूमि मन्त्रालय, आवास तथा सार्वजनिक निर्माण मन्त्रालय, खाद्य मन्त्रालय, नागरिक उड्डयन तथा पर्यटन मन्त्रालय, सडक परिवहन तथा पुल मन्त्रालय, स्वतन्त्रता युद्ध विषयक मन्त्रालय, संस्कृति विषयक मन्त्रालय, श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय, स्वस्थ्य तथा परिवार कल्याण मन्त्रालय, वाणिज्य मन्त्रालय, , प्रवासी कल्याण वैदेशिक रोजगार मन्त्रालय, तथ्य तथा सूचना मन्त्रालय, विपद् व्यवस्थापन तथा राहत मन्त्रालय, महिला तथा बालबालिका विषयक मन्त्रालय, जलस्रोत मन्त्रालय |
सामाजिक उद्यमी, परोपकारी, नोबेल शान्ति पुरस्कार विजेता तथा ग्रामीण बैङ्कका संस्थापक | |
सालेहउद्दिन अहमद | सल्लाहकार | अर्थ मन्त्रालय; योजना मन्त्रालय | पूर्व गभर्नर, बङ्गलादेश बैङ्क | |
आसिफ नजरुल | सल्लाहकार | कानुन, न्याय तथा संसद विषयक मन्त्रालय | ढाका विश्वविद्यालयको कानुन विभागका शिक्षक, प्राध्यापक तथा लेखक | |
आदिलुर रहमान खान | सल्लाहकार | कला मन्त्रालय | पूर्व प्रधान न्यायाधीश तथा मानवाधिकार सङ्गठन अधिकारका संस्थापक सम्पादक | |
हासान आसिफ | सल्लाहकार | स्थानीय सरकार, ग्रामीण विकास तथा सहकारी मन्त्रालय | पूर्व प्रधान न्यायाधीश तथा अन्तरिम सरकारका सल्लाहकार | |
तौहिद हुसेन | सल्लाहकार | परराष्ट्र मन्त्रालय | पूर्व परराष्ट्र सचिव | |
सैयदा रिजवाना हासान | सल्लाहकार | वातावरण, वन तथा जलवायु परिवर्तन मन्त्रालय | वकिल र पर्यावरण कार्यकर्ता तथा पर्यावरणीय वकिलहरूको सङ्गठनका प्रमुख कार्यकारी | |
सर्मिन मुर्सिद | सल्लाहकार | समाजकल्याण मन्त्रालय | बङ्गलादेशी आन्दोलनकारी तथा ब्रोटीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत | |
विधान रञ्जन राय | सल्लाहकार | प्राथमिक तथा जनशिक्षा | राष्ट्रिय मानसिक स्वस्थ्य संस्था तथा अस्पतालका पूर्व निर्देशक | |
फारुके आजम | सल्लाहकार | अध्यावधि सल्लाहकारको रूपमा शपथ नलिएको | वीर प्रतीक पदकप्राप्त स्वतन्त्रता सेनानी | |
एम साखावात हुसेन | सल्लाहकार | स्वराष्ट्र मन्त्रालय | बङ्गलादेश सेनाका सेवानिवृत्त सहायक रथी तथा पूर्व निर्वाचन आयुक्त | |
सुप्रदीप चाकमा | सल्लाहकार | अध्यावधि सल्लाहकारको रूपमा शपथ नलिएको | पूर्व राष्ट्र दूत तथा पर्वतीय चट्टोग्राम विकास बोर्डका अध्यक्ष | |
आ.फ.म खालिद हुसेन | सल्लाहकार | धर्म विषयक मन्त्रालय | लेखक तथा अनुसन्धाता, नायबे अमिर हिफाजते इस्लाम बङ्गलादेश | |
फरिदा आखतार | सल्लाहकार | मत्स्ये तथा पशुधन मन्त्रालय | अर्थनीतिविद् तथा उबिनिगको संस्थापक कार्यकारी | |
नूरजाहान बेगम | सल्लाहकार | स्वास्थ तथा परिवार कल्याण मन्त्रालय | ग्रामीण बैङ्कको पूर्व व्यवस्थापन निर्देशक | |
नाहिद इस्लाम | सल्लाहकार | डाक, दूरसञ्चार तथा प्रविधि मन्त्रालय | संयोजक, विभेदविरोधी विद्यार्थी आन्दोलन | |
आसिफ माहमुद | सल्लाहकार | युवा तथा खेलकुद मन्त्रालय |
क्रम सङ्ख्या | मन्त्रिपरिषद् | गठन मिति | निर्वाचन | सत्तारूढ दल | प्रणाली | |
---|---|---|---|---|---|---|
१ | प्रथम मुजिब | १७ अप्रिल १९७१ | नभएको | बङ्गलादेश अवामी लिग | अस्थायी | |
२ | द्वितीय मुजिब | १२ जनवरी १९७२ | सन् १९७० | बङ्गलादेश अवामी लिग | अस्थायी | |
३ | तृतीय मुजिब | १६ मार्च १९७३ | सन् १९७३ | बङ्गलादेश अवामी लिग | संसदीय | |
४ | चौँथो मुजिब | २५ जनवरी १९७५ | नभएको | बाक्साल | राष्ट्रपतीय | |
५ | मोस्ताक | १५ अगस्ट १९७५ | नभएको | बङ्गलादेश अवामी लिग | राष्ट्रपतीय | |
६ | सयम | ६ नोभेम्बर १९७५ | नभएको | बङ्गलादेश अवामी लिग | राष्ट्रपतीय | |
७ | जियाउर |
१५ अप्रिल १९७९ |
सन् १९७८ | बङ्गलादेश जातीयतावादी दल | राष्ट्रपतीय | |
८ | सत्तार | ३० मे १९८१ | सन् १९८१ | बङ्गलादेश जातीयतावादी दल | राष्ट्रपतीय | |
९ | एरशाद | २४ मार्च १९८२ | सन् १९८६ | सैन्य/जातीय पार्टी | राष्ट्रपतीय | |
१० | साहाबुद्दिन | ६ डिसेम्बर १९९० | नभएको | अस्थायी | अन्तरिम | |
११ | खालेदा प्रथम | २० मार्च १९९१ | सन् १९९१ र सन् १९९६ | बङ्गलादेश जातीयतावादी दल | संसदीय | |
१२ | हाबिबुर | ३० मार्च १९९६ | नभएको | अस्थायी | तत्वावधायक सरकार | |
१३ | हसिना प्रथम | २३ जुन १९९६ | सन् १९९६ | बङ्गलादेश अवामी लिग | संसदीय | |
१४ | लतिफुर | १५ जुलाई २००१ | नभएको | अस्थायी | तत्वावधायक सरकार | |
१५ | खालेदा द्वितीय | १० अक्टोबर २००१ | सन् २००१ | बङ्गलादेश जातीयतावादी दल | संसदीय | |
१६ | इयाजउद्दिन | २९ अक्टोबर २००६ | नभएको | अस्थायी | तत्वावधायक सरकार | |
१७ | फखरुद्दिन | ११ जनवरी २००७ | नभएको | अस्थायी | तत्वावधायक सरकार | |
१८ | द्वितीय हसिना | ६ जनवरी २००९ | सन् २००८ | बङ्गलादेश अवामी लिग | संसदीय | |
१९ | तृतीय हसिना | २४ जनवरी २०१४ | सन् २०१४ | बङ्गलादेश अवामी लिग | संसदीय | |
२० | चौँथो हसिना | ७ जनवरी २०१९ | सन् २०१८ | बङ्गलादेश अवामी लिग | संसदीय | |
२१ | पाँचौँ हसिना | ११ जनवरी २०२४ | सन् २०२४ | बङ्गलादेश अवामी लिग | संसदीय | |
२२ | युनुस | ८ अगस्ट २०२४ | नभएको | अस्थायी | अन्तरिम |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.