Stedingen

Stedingen is dat Land an dat Westöver von de Weser, von Lemwerder bit ungefähr na Brake und to beide Sieten von de unnere Hunte. Um dat Jahr 1000 n. Chr. weer dat noch tämlich dünn besiedelt. Dieken geef dat domaals noch nicht un so kunnen hoge Floten dat Land överswemmen. Bloot up de Wurten, dat weern siede Bargen, weern de Bewahners seker vör Hoochwater un Stormfloten. De Bodden weer dör de velen Överswemmungen woll fruchtbaar woorn, aver he leeg nich höger as de Meerspegel. Bloot up de Feller, de mit siede Dieken umgeven weern, kunnen de Minschen een beten Landweertschup bedrieven. Eerst as se sik tosamensloten und faste Dieken langs de Weser, de Hunte un de Ollen boon, gung dat mit de Landweertschup bargup.

In dat Jahr 1062 leet Adalbert vun Bremen, de Arzbischop von Bremen sik dat Rebett von Hinrich IV. schenken. Bald darna leet de nee´e Landesherr Siedler von överall her, ok von Holland un Flannern, in´t Land ropen un deelde ehr Buurnsteden to. De Arbeit, de up de neen Siedler tokeem, weer ene grode Schinneree, aver darum bruken se ok man bloot wenig Stüern an den Arzbischop aflevern.

De Siedler, de de Steden övernehmen, woorn Steder oder Stedinger nöömt. Dat düürde nich lang, do harrn se dat Land kultiveert un faste Dieken mit Siele för dat Aflopenlaten von dat Baberwater boot. Na 150 Jahren weern de Stedinger rieke Buurn wurrn. Se harrn enen freeheitlichen Verfaat un weern bi ehre gemeeensame Arbeit to ene Gemeenschup tosamenwussen. Mit ehre Nabers, de Rüstringer Fresen wieter unnen an de Weser un an de See harrn se enen fründlichen Bund afmaakt.

De Grafen von Ollnborg versochen faken, Noordstedingen (Moorriem) in ehre Gewalt to kriegen. Se boen de beiden Borgen Lechtenberg un Lienen bi Elsfleth, kemem so an de Weser ran un dreven enen Kiel twüschen de Stedinger un de Fresen. Doch de Stedinger leten sik dat nich gefalln. Se grepen de Borgen an, maken se tonicht un verdreven de Mannschaften.

Een paar Jahr later woorn twee Bremer Arzbischöpe wählt, Waldemar vun Sleswig un Gerhard vun Ollnborg. Twüschen de beiden keem dat to´n Striet, un de Stedinger holen to Waldemar un trucken sogaar för em in den Krieg, wiel he ehr grode Verspreken maakt harr. Waldemar aver kunn sik gegen Gerhard I. nich dörsetten. De Stedinger holen sik liekers an dat, wat Waldemar verspraken harr: se betahlden kiene Stüern mehr un verlangden desülven Freeheiten as de Fresen in Staadland un Butjadingen. Gerhard I. leet de Saak sluren, aver Gerhard II. sehg darin ene Gefahr för de bremische Kark. 1228 verlang he nich bloot de fälligen Afgaven, man ok de Anerkennung as Landesherr. Dar wulln de Stedinger aver nix von weten, un se fungen an, bi Olenesch enen Steengraven to boon, dat kiene Feenden in ehr Land indringen kunnen.

1229 stüürde Gerhard II. een lütt Ridderheer unner dat Leit von sienen Broder Hermann gegen de Stedinger. He schull de Stüern mit Gewalt indrieven. De Buurn weern aver up´n Kiewiev un slogen de Angriepers in ´e Flucht. Graaf Hermann keem darbi to Dood. De Stedinger föhlen sik darna so stark, dat se de Schlutterborg an de Delme tonicht maakden un de eerste Ansiedlung von de Mönken in Hude angrepen.

In de Tiet darna versochen Predigermönke, de Stedinger to´n Gehoorsaam gegen den Bremer Arzbischop to besnacken. Bi ene Preken, de viellicht en beten to scharp utfulln weer, wurr een Mönk von enen dullkoppten Stedinger verknüppelt, un de Mönk schall darvon doot bleven sien. Dör disen Preestermoord bekeem Arzbischop Gerhard II. enen driftigen Grund, de Stedingers up de Bremer Synode 1230 vonwegen Ketteree mit den Karkenbann to beleggen. Mit Verlööf von den Paapst woor darna 1232 to enen „Lütten Krüüztog“ gegen de Stedinger upropen.

Een Krüüzfahrerheer versammel sik in Bremen un toog eerstmaal gegen de Oosterstedingen up guntsiet von de Weser. Dat lütte Rebett wurr gau daalmaalkt. As de Krüüzfahrer aver teihn Daag later in Richtung Olenesch gegen de övrigen Stedinger to Feld togen, drepen se bi Hemmelskamp up Wedderstand, un Graaf Burchard von Ollnborg muss den Krüüzfahrerdood lieden.

Woller mit dat Verlööf von den Paapst reep de Arzbischop 1234 to enen „Allgemenen Krüüztog“ gegen de Stedinger up. Een groodet Heer versammel sik in Bremen. As Anföhrer weern darbi de Grafen von Geldern, Cleve, Berg, Ravensbrück, Lippe un Ollnborg. In´n ganzen schöllt dat ungefähr veerdusend Mann wesen sien.

Ok de Stedinger rüsten. Se wählen dree Anföhrers för de Afwehr von de Feenden: Bolko von Bardenfleth, Tammo von Huntorp un Detmar tom Diek. Von de verbünnten Fresen ut`n Noorden kemen bloot enkelte to Hülp. So gungen se in ´n Mai 1234 an´n Steengraben bi Olenesch in Stellung. ´t ward in wecke Berichten schreven, dat se mit 6000 Mann weern, aver dat kann nich angahn, denn soveel Mannslü hett dat domaals in Stedingen noch nicht geven.

De Stedinger harrn fast darmit rekent, dat de Feenden von Süüd kemen, aver dat keem anners. Dat Krüüzfahrerheer gung up guntsiet von de Ochtum in Richtung Noorn vör, un to glieker Tiet föhrden vele Schepen de Weser daal, dreihden in de Ochtummünn rin, leden sik dar dicht neveneenanner und bilden so ene Brügg över de Ochtum. Över disse Brügg kunnen de Krüüzfahrers de Ochtum dweren und de Stedingers unverwahrens von de Siet angriepen. Up beide Sieten woor ahne Barmen fuchten. Amenn unnerlegen de tappern Stedinger un woorn grodendeels dootslaan. Bloot enkelte kunnen sik över de Hunte redden un bi de Fresen unnerkamen. De Doden woorn in Massengräver bi de Karken in Suderbrook, Warfleth un Berne inkuhlt.

De Winners nehmen de leddigen Buurnhüüs in ehren Besitt, un de Stedinger, de överleeft harrn, druffen as Hüürbuurn wieterarbeiden. Dat Stedingerland woor twüschen Ollnborg un Bremen updeelt. Der Bremen kregen de Lechtersiet twüschen de Weser un de Ollen, un de Ollnborger de Brooksiet mit dat Wöschenland. 1366 keem ok de Lechtersiet to de Graafschup Ollnborg.