Johannes Jessen

Johannes Jessen (* 12. Dezember 1880 in Garn; 21. Juli 1945 in Sleswig) weer en plattdüütschen Paster un Översetter vun de Bibel.

Leven

Bit 1933

Boren is he in Garn, nah School gahn in Sleswig. Sie eerste Stäe as Paster hett he vun 1914 – 1918 in dat lüttje Dörp Kosel up de Halfinsel Schwansen harrt. Pastoren mössen dormols tomeist nich as Suldaat in den Ersten Weltkrieg trecken. So konn he in sien Dörp blieven. 1921 hett he denn en Roop an den Sleswiger Dom as „Konpastor“ kregen. Dat weer de tweede Paster an den Dom. Vörsitter vun den Karkenvörstand weer dormols de Hööftpastoor. Dat snack sik gau rüm, dat Jessen goot predigen konn. Ok mit de lüttjen Lüde keem he goot kloor, besunners mit de Fischers vun den Oortsdeel Holm. Vun 1925 af an quääl he sik mit de Zuckerkrankheit rüm. 1930 is he nah de Ansgarkark in Kiel beropen wurrn un dor denn ok hentrocken.

Nah 1933

As Adolf Hitler un siene Lüde de Macht in Düütschland an’n 31. Januar 1933 an sik reten harrn, dor versöchen de Düütschen Christen ünner jem ehren Rieksbischop Ludwig Müller, in de Evangeelsche Kark de Gedanken vun den Natschoonalsozialismus un vun dat Christendom tohopen to muddeln. En NS-Synode hett de Landsbischöpp Adolf Mordhorst (Holsteen) un Eduard Völkel (Sleswig) afsett un Adalbert Paulsen to’n neen Landsbischop insett. He weer en vun de „Düütschen Christen“. Paulsen weer ok en bekannten plattdüütschen Prediger un so harr he dat woll geern sehn, wenn Jessen bi siene Kark mitmaakt harr. Man Jessen güng in de Oppositschoon un stell sik up de Siet vun de Kark vun dat Bekenntnis. De düütschen Christen un jem ehr Achterherlöpers versöchen dat dorüm, em an’e Siet to schuven. De offiziell Kark hett in de Nazitiet över em swegen. Gode Frünnen vun Jessen weern in düsse Johren de beiden afsett Bischöpp Mordhorst un Völkel un ok de Professer Hans Windisch vun de Theologisch Fakultät vun de Universität Kiel. Windisch hett as en vun de Eersten dat Manuskript vun dat Nee Testament up Platt to sehn kregen un hett meent, dat weer „ein großer Wurf und eine bedeutende Leistung“. In den Krieg is Jessen toeerst in Kiel bleven, man vunwegen de swaaren Bombenangreep up de Stadt un ok, weil he to de Zuckerkrankheit bavento noch en duchtig Ogenlieden kregen harr, keem he mit sien Deenst in de Grootstadt nich mehr torecht. He hett sik denn nah Niebüll in Noordfreesland versetten laten. Dat weer 1943, man dor bleev dat nich lang bi. He woll nah Kiel torüch, man dat Pastorenhuus leeg al in Dutt. Dor güng he 1943 nah Nübel, wat nich wiet af vun Sleswig weer, in de Propstei Süüdangeln. Man he weer al duchtig krank un mit de Ogen is dat jümmers slechter wurrn. In’t Vörjohr 1945 möss he nah dat Krankenhuus in Sleswig. Dor is he en poor Dage later storven. Sien Graff hett he an’n 25. Juli 1945 up den Dörpskarkhoff vun Nübel funnen.

Wark

Hoochdüütsch

In den Eersten Weltkrieg hett Jessen tohopen mit Theodor Kaftan un Johann Hinnerk Fehrs dat Book „Heimatgrüße des Kreises Eckernförde an seine Krieger zur Weihnacht 1915“ rutgeven. Sien egen Bidrag to düt Book weer de Afsnitt „Unsere Gefallenen“. He stell dor so allerhand tosamen ut Breven vun Lüde ut dat Kaspeel Kosel, de in’n Krieg ümkamen weern. 1922 hett he vun Sleswig ut dat Book „Kriegschronik des Kirchspiels Kosel“ rutbröcht.

Plattdüütsch

Allgemeen

Jessen is vun Huus up mit de Hoochdüütsche Spraak upwussen. Man he hett in Garn un in Sleswig Plattdüütsch „up’n Schoolhoff“ lehrt. In sien Landgemeen Kosel, wo he toeerst weer, hett he jeden Dag Platt snackt un ok sien Seelsorg up Platt utöövt. In de tein Johren in Sleswig is Jessen denn jümmers mehr to en plattdüütschen Översetter vun de Bibel wurrn. In de twintiger Johren hett he faken plattdüütsch predigt. Besunners bi „Heimaatdaag“ is he gerne hoolt wurrn. 1926 is in Sleswig bi Julius Bergas en lütt Band mit Predigten un Reden vun em süms un vun annere bekannte plattdüütsche Predigers, as Professer Weinreich ut Sterup un Karl Schröder ut Kiel- Vizelin rutkamen.

De plattdüütsche Bibel

1923 keem Dr. Fritz Michael up em to. he weer Schriftbaas vun de „Schleswiger Nachrichten“. He beed Jessen, ob he nich an jeden Sönndag en plattdüütsch „Kirchliches Wort zum Sonntag“ praathebben konn. Dat bedüüd, dat Jessen vun nu af an jeden Sönndag en Stück ut de Bibel översetten un vörleggen möss. Ünner den Titel „Sünnstrahln ut unsen Herrgodd sien Welt“ sünd düsse Texten bit 1933 hen rutgahn. Dat weer all allerhand un Jessen nehm sik vör, he woll nu de ganze Bibel översetten. Anfangen woll he mit dat Nee Testament. Dor is he denn bigahn. He weer dormols al krank, man he leet sik nich uphollen. 1932 is he mit dat Nee Testament fardig wurrn. Bi de „Helmut Wollermann Verlagsbuchhandlung Baunschweig“ is dat upleggt wurrn un denn 1933 rutkamen. En „Bestseller“ is dat avers nich wurrn, dor weer de Tiet nich na. Vun dor af an hett he ut den hebreeschen Oortext dat Ole Testament in de nedderdüütsche Spraak översett. Nadem dat Nee Testament amenn doch goot verköfft wurrn is, keem bi Vandenhoek und Ruprecht in Göttingen in dat Johr 1937 dat Nee Testament un ok allerhand Stücken vun dat Ole Testament („Vun dat beste en goot Deel“) rut. Nah den Krieg hett düsse Bibel allerhand Uplagen sehn, dorbi hett de Sleswig-Holsteensche Landskark meist oorntlich wat tobottert. De leste Uplaag weer denn eerst mal de 6. Uplaag 1980, man to Paaschen 2006 is Jessen sien Bibel nee sett un ok nee rutgeven wurrn. Dat weer nu de 9. Uplaag för dat Ole Testament un de 11. Uplaag för dat Nee. De Schrievwies geiht en beten dör’nanner. Dat Nee Testament hett he nah de Lübecker Richtlinien schreven, dat Ole Testament avers nah Johannes Saß (1935). Jessen sien Översetten weer nah den Krieg ümstreden. De plattdüütschen Preesters vun den „Preesterkring“ in Sleswig-Holsteen meenen, dor möss en ganz anners bigahn un Jessen harr to wenig up den Woortsinn vun de Bibeltexten keken. Jessen süms hett dorto seggt: „Nich de Wöör utwesseln, ja nich, aver de Spraak umgeten- dar liggt de Knütt. De Wöör maakt Gotts Woort nich hillig. De Hartslag mutt dat doon.“

Böker un Schriften

Över sien Leven

• Gerhard Schröder: Erinnerungen an Johannes Jessen, den plattdeutschen Bibelübersetzer- zu seinem 100. Geburtstag am 12. Dez, 1980, in: De Kennung, Zeitschrift für plattdeutsche Gemeindearbeit, Heft 2 1980, S. 2-13, Celle, 1980
• Heinrich Kröger u. a.: Vorwort, in: Dat Ole un dat Nie Testament in unse Moderspraak, Göttingen 2006

De Bibel

• Johannes Jessen, Dat Ole un dat Nie Testament in unse Moderspraak, 9. (OT) un 11. (NT) Uplaag, Göttingen, 2006 ISBN 3-525-60431-9