Messier-Kataloog

De Messier-Kataloog is en List vun 110 astronoomsche Objekten, de twüschen 1764 un 1782 in en eerste Faten vun den franzööschen Astronom Charles Messier tosamenstellt un later tosamen mit sien Kolleeg Pierre Méchain utwiet worrn is. In den Kataloog staht vör allen Galaxien, Steernhopens un Nevels. De meisten dorvun weern vörher noch nich bekannt to de Tiet.

De Messier-Kataloog weer un is ok hüüt noch vun grote praktische Bedüden. He weer de Grundlaag för’t systemaatsche Utforschen vun Galaxien, Nevels un Steernhopens, und vele vun de Messier-Tallen sünd ok vundaag noch as Beteken för vele vun disse Objekten begäng.

Historie

Messier weer vör allen an Kometen intresseert. Bit 1801 hett he twintig ne’e Kometen opdeckt. Bi sien Söök hett je jümmer wedder mol diffuse Placken funnen, de jüst so utsehn deen as Kometen, man jemehr Positschoon an’n Himmel nich ännern. Vunwegen dat de Objekten keen Egenbewegen opwiest hebbt, weer dat wohrschienlich, dat se wiet weg vun dat Sünnsystem stahn müssen.

Üm disse Objekten nich mit Kometen to verwesseln un dorop Tiet to verswennen, hett Messier sik en Kataloog tosamenstellt, in den he disse nevelordigen Objekten, jemehr Positschoon un de sichtboren Egenschoppen fasthollen hett. Dat eerste Objekt („Messier 1“), dat he opschreven hett, weer de Kreeftnevel in’t Steernbild Bull. De Objekten weern dorna ahn sünnere Sorteren in de Reeg vun jemehr Opdecken oder vun’t Opnehmen in’n Kataloog dörtellt. De Andromedanevel, wat en Galaxie in’t Steernbild Andromeda is, hett to’n Bispeel de Beteken M 31.

De egentliche Kataloog vun Messier hett opletzt de Objekten M 1 bit M 103 oplist un weer in dree Delen publizeert:

• 1774 (M1–M45 in Mémoires de l’Academie 1771),
• 1780 (M1–M70 in Connaissance des temps 1783)
• 1781 (M1–M103 in Connaissance des temps 1784)

Vundaag höört ok noch de Objekten M 104 bit M 110 dorto. M 104 hett Messier sülvst vun Hand in sien egen Utgaav vun den Katalog indragen. De Objekten M 105 bit M 109 weern vun Méchain 1781 un 1782 opdeckt un weern in en Breef an Johann Bernoulli ansnackt. M 108 un M 109 hett Messier sülvst bi’t Beschrieven vun’t Objekt M 97 ansnackt, hett jem aver nich as egenstännige Objekten in’n Kataloog opnahmen. En Grund dorför is nich bekannt. All disse Objekten weer eerst later, twüschen 1921 un 1966, vun Wetenschopshistorikers to den Messier-Kataloog torekent mit de Begrünnen, dat se hööchstwohrschienlich in de plaante veerte Faten vun den Kataloog opnahmen worrn weern, de aver nienich rutkamen is.

Sünners de letzten Objekten, de Messier nie künnig maakt hett, man ok en poor annere Objekten, weern later vun verschedene Astronomen (as Wilhelm Herschel) unafhangig vun Messier sien Beobachten noch eenmol nee opdeckt.

Bedüden

De Messier-Kataloog weer nich de eerste vun sien Oort, man dat weer de eerste, de eenigermaten vullstännig un free vun Fehlers weer, dat he ok för praktische Beobachten insett warrn künn. Ok vundaag noch sünd de meisten Objekten ünner de Messier-Beteken bekannt un hebbt keen Egennaam.

As de Kataloog tosamenstellt weer, weer de Natur vun de Objekten noch nich kloor. All dat Forschen, de sik dormit befaat hett, wat dat mit de Galaxien, Steernhopens un Nevels op sik hett, harrn jemehrn Oorsprung in den Messier-Kataloog as ok in den New General Catalogue un den Index-Kataloog. Jüst in Volkssteernwachten un ünner Amateurastronomen warrt de Messier-Kataloog geern bruukt, vunwegen dat de Objekten dor in al mit teemlich lütte Teleskopen oder starke Feernglääs beobacht warrn künnt. Na den Kataloog is de Messier-Marathon afleidt, bi den dat dorüm geiht, in’n Verloop vun bloots een Nacht all Messier-Objekten to beobachten.

Fehlers un Grenzen

De Kataloog bargt hööchstens een Indrag mit en Fehler. De Wetenschopshistorikers sünd sik nich eens, wat dat mit Messier 102 op sik hett: dat is mööglicherwies en verkehrten tweten Indrag to dat Objekt Messier 101 oder en beobachten vun de „Spinnelgalaxie“ NGC 5866, de in moderne Faten vun’n Kataloog as M 102 opföhrt warrt.

Butendem wiest de Kataloog twee Objekten ut, de keen flachige Objekten sünd. Dat een is Messier 40, wat egentlich de Dubbelsteern Winnecke 4 is. Dat annere is Messier 73, wat en Koppel vun Steerns betekent, bi de nich kloor is, da se as en apenen Steernhopen tosamenhöört.

Vele Nevels, de vundaag bekannt sünd, fehlt in’n Messier-Kataloog. Tomeist liggt dat doran, dat se to lichtswack sünd, as dat se dormols beobacht warrn künnen. Dorto tellt to’n Bispeel de Peerkoppnevel un annere hellere Nevels, de later in’n New General Catalogue (1888) un in’n Index-Katalog (eerste Faten 1895, twete Faten 1908) list worrn sünd. Ok annere helle Objekten as de Dubbelsteernhopen h + χ in’n Perseus oder de Hyaden hebbt keen Indrag in’n Messier-Kataloog. Allgemeen sünd de Indrääg begrenzt op Objekten, de nöördlich vun en Deklinatschoon vun −35° staht, also gröttstendeels op de Noordhalfkugel to sehn sünd.

Översichtskoort

De Steernkoort wiest, woans de 110 Messierobjekten an’n Himmel to finnen sünd.

List vun de Messier-Objekten

#	Egennaam	NGC-Tall	Tyyp	Afstand in Lj	Positschoon	Steernbild	Schienbor Helligkeit (mag)	Bild
001!M1	Kreeftnevel	NGC 1952	SN-Rest	6.300	5h 34m 32s +22° 0′ 52″	Bull	8,4
002!M2	—	NGC 7089	KSH	36.000	21h 33m 27s −00° 49′ 24″	Watermann	6,3
003!M3	—	NGC 5272	KSH	31.000	13h 42m 11s +28° 22′ 32″	Jagdhunnen	7,0
004!M4	—	NGC 6121	KSH	7.000	16h 23m 35s −26° 31′ 32″	Skorpion	5,6
005!M5	—	NGC 5904	KSH	23.000	15h 18m 34s +02° 04′ 58″	Slang	5,6
006!M6	Bottervagelhopen	NGC 6405	aSH	2.000	17h 40m 18s −32° 12′	Skorpion	4,3
007!M7	Ptolemäus sien Steernhopen	NGC 6475	aSH	1.000	17h 53m 48s −34° 47′	Skorpion	3,3
008!M8	Laguunnevel	NGC 6523	DN	6.500	18h 03m 36s −24° 23′ 12″	Schütt	6,0
009!M9	—	NGC 6333	KSH	26.000	17h 19m 12s −18° 30′ 59″	Slangdräger	7,7
010!M10	—	NGC 6254	KSH	16.300	16h 57m 09s −04° 05′ 58″	Slangdräger	6,7
011!M11	Wildantenhopen	NGC 6705	aSH	6.000	18h 51m −06° 16′	Schild	7,0
012!M12	—	NGC 6218	KSH	18.000	16h 47m 14s −01° 56′ 54″	Slangdräger	8,0
013!M13	Herkuleshopen	NGC 6205	KSH	25.100	16h 41m 41s +36° 27′ 37″	Herkules	5,8
014!M14	—	NGC 6402	KSH	27.000	17h 37m 36s −3° 14′ 45″	Slangdräger	9,5
015!M15	—	NGC 7078	KSH	33.000	21h 29m 58s +12° 10′ 01″	Pegasus	7,5
016!M16	Aadlernevel	NGC 6611	aSH + DN	7.000	18h 18m 48s −13° 49′	Slang	6,5
017!M17	Omeganevel	NGC 6618	DN	5.000	18h 20m 26s −16° 10′ 36″	Schütt	7,0
018!M18	—	NGC 6613	aSH	6.000	18h 20m −17° 06′	Schütt	8,0
019!M19	—	NGC 6273	KSH	27.000	17h 02m 38s −26° 16′ 05″	Slangendräger	8,5
020! M20	Trifidnevel	NGC 6514	DN	5.200	18h 02m 23s −23° 01′ 48″	Schütt	5,0
021!M21	—	NGC 6531	aSH	3.000	18h 04m 12s −22° 29′	Schütt	7,0
022!M22	—	NGC 6656	KSH	10.000	18h 36m 24s −23° 54′ 12″	Schütt	6,5
023!M23	—	NGC 6494	aSH	4.500	17h 57m −18° 59′	Schütt	6,0
024!M24	Schütt-Wulk	IC 4715	Ast.	10.000	18h 18m 24s −18° 26′	Schütt	11,5
025!M25	—	IC 4725	aSH	2.000	18h 31m 42s −19° 07′	Schütt	4,9
026!M26	—	NGC 6694	aSH	5.000	18h 45m 18s −9° 23′	Schild	9,5
027!M27	Hantelnevel	NGC 6853	PN	1.250		Voss	7,5
028!M28	—	NGC 6626	KSH	18.000	18h 24m 33s −24° 52′ 11″	Schütt	8,5
029!M29	—	NGC 6913	aSH	7.200	20h 23m 56s +38° 31′ 24″	Swaan	9,0
030!M30	—	NGC 7099	KSH	25.000	21h 40m 22s −23° 10′ 45″	Steenbuck	8,5
031!M31	Andromedagalaxie	NGC 224	SpG (Sb)	2.200.000	0h 42m 44s +41° 16′ 09″	Andromeda	4,5
032!M32	—	NGC 221	DwG	2.200.000	0h 42m 42s +40° 51′ 57″	Andromeda	10,0
033!M33	Dreeecksnevel	NGC 598	SpG (Sc)	2.300.000	1h 33m 51s +30° 39′ 37″	Dreeeck	7,0
034!M34	—	NGC 1039	aSH	1.400	2h 42m 06s +42° 46′	Perseus	6,0
035!M35	—	NGC 2168	aSH	2.800	6h 09m 6s +24° 21′	Tweeschen	5,5
036!M36	—	NGC 1960	aSH	4.100	5h 36m 12s +34° 08′ 24″	Föhrmann	6,5
037!M37	—	NGC 2099	aSH	4.600	05h 52m 19s +32° 33′ 12″	Föhrmann	6,0
038!M38	—	NGC 1912	aSH	4.200	05h 28m 43s +35° 51′ 18″	Föhrmann	7,0
039!M39	—	NGC 7092	aSH	300	21h 31m 48s +48° 27′	Swaan	5,5
040!M40	Winnecke 4	—	Ast.	–	12h 22m 19s +58° 05′ 10″	Groot Boor	9,0
041!M41	—	NGC 2287	aSH	2.400	6h 46m −20° 46′	Groot Hund	5,0
042!M42	Orionnevel	NGC 1976	DN	1.600	5h 35m 18s −5° 23′ 30″	Orion	5,0
043!M43	de Mairan sien Nevel	NGC 1982	DN	1.600	5h 35m 31s −5° 16′ 12″	Orion	7,0
044!M44	Krüpp / Praesepe	NGC 2632	aSH	500	8h 40m 24s +19° 41′	Kreeft	4,0
045!M45	Plejaden	NGC 1435	aSH	400	3h 47m 24s +24° 07′	Bull	4,0
046!M46	—	NGC 2437	aSH	5.400	7h 41m 42s −14° 49′	Achtersteven	6,5
047!M47	—	NGC 2422	aSH	1.600	7h 36m 36s −14° 29′	Achtersteven	4,5
048!M48	—	NGC 2548	aSH	1.500	8h 13m 42s −5° 45′	Waterslang	5,5
049!M49	—	NGC 4472	EG	60.000.000	12h 29m 47s +8° 00′ 00″	Jumfer	10,0
050!M50	—	NGC 2323	aSH	3.000	7h 2m 48s −8° 22′ 36″	Eenhoorn	7,0
051!M51	Whirlpool-Galaxie	NGC 5194 + NGC 5195	SpG (Sc1)	37.000.000	13h 29m 53s +47° 11′ 41″	Jagdhunnen	8,0
052!M52	—	NGC 7654	aSH	7.000	23h 24m 48s +61° 35′	Kassiopeia	8,0
053!M53	—	NGC 5024	KSH	56.000	13h 12m 55s +18° 10′ 06″	Berenike ehr Hoor	8,5
054!M54	—	NGC 6715	KSH	83.000	18h 55m 03s −30° 28′ 43″	Schütt	8,5
055!M55	—	NGC 6809	KSH	17.000	19h 40m 00s −30° 57′ 54″	Schütt	7,0
056!M56	—	NGC 6779	KSH	32.000	19h 16m 36s +30° 11′ 04″	Lier	9,5
057!M57	Ringnevel	NGC 6720	PN	4.100	18h 53m 35s +33° 01′ 45″	Lier	9,5
058!M58	—	NGC 4579	BSpG (Sb/SBb)	60.000.000	12h 37m 43s +11° 49′ 04″	Jumfer	11,0
059!M59	—	NGC 4621	EG	60.000.000	12h 42m 02s +11° 38′ 45″	Jumfer	11,5
060!M60	—	NGC 4649	EG	60.000.000	12h 43m 40s +11° 33′ 10″	Jumfer	10,5
061!M61	—	NGC 4303	SpG (Sc)	60.000.000	12h 21m 55s +04° 28′ 29″	Jumfer	10,5
062!M62	—	NGC 6266	KSH	22.000	17h 1m 13s −30° 06′ 45″	Slangendräger	8,0
063!M63	Sünnbloomgalaxie	NGC 5055	SpG (Sb)	37.000.000	13h 15m 49s +42° 01′ 45″	Jagdhunnen	8,5
064!M64	Black-Eye-Galaxie	NGC 4826	SpG (Sb)	12.000.000	12h 56m 44s +21° 41′ 00″	Berenike ehr Hoor	9,0
065!M65	—	NGC 3623	SpG	35.000.000	11h 18m 56s +13° 5′ 32″	Lööv	10,5
066!M66	—	NGC 3627	SpG	35.000.000	11h 20m 15s +12° 59′ 22″	Lööv	10,0
067!M67	—	NGC 2682	aSH	2.250	08h 51m 18s +11° 48′	Kreeft	7,5
068!M68	—	NGC 4590	KSH	32.000	12h 39m 28s −26° 44′ 35″	Waterslang	9,0
069!M69	—	NGC 6637	KSH	25.000	18h 31m 23s −32° 20′ 53″	Schütt	9,0
070!M70	—	NGC 6681	KSH	28.000	18h 43m 13s −32° 17′ 31″	Schütt	9,0
071!M71	—	NGC 6838	KSH	12.000	19h 53m 46s +18° 46′ 42″	Piel	8,5
072!M72	—	NGC 6981	KSH	53.000	20h 53m 28s −12° 32′ 13″	Watermann	10,0
073!M73	—	NGC 6994	Ast.	–	20h 59m –12° 38′	Watermann	9,0
074!M74	—	NGC 628	SpG	35.000.000	01h 36m 42s +15° 47′ 00″	Fisch	10,5
075!M75	—	NGC 6864	KSH	58.000	20h 06m 05s −21° 55′ 18″	Schütt	9,5
076!M76	Lütt Hantelnevel	NGC 650 + 651	PN	3.400	01h 42m 20s +51° 34′ 31	Perseus	12,0
077!M77	—	NGC 1068	SpG	60.000.000	02h 42m 41s -00° 00′ 48″	Waal	10,5
078!M78	—	NGC 2068	RN	1.600	5h 46m 47s +0° 0′ 50″	Orion	8,0
079!M79	—	NGC 1904	KSH	40.000	5h 24m 11s −24° 31′ 27″	Haas	8,5
080!M80	—	NGC 6093	KSH	30.000	16h 17m 02s −22° 58′ 36″	Skorpion	7,3
081!M81	Bode-Nevel	NGC 3031	SpG (Sb)	11.000.000	09h 55m 33s +69° 03′ 55″	Groot Boor	8,5
082!M82	—	NGC 3034	Irr. G	11.000.000	09h 55m 52s +69° 40′ 49″	Groot Boor	9,5
083!M83	süüdl. Füerrad-Galaxie	NGC 5236	SpG	20.000.000	13h 37m 01s −29° 51′ 59″	Waterslang	7,6
084!M84	—	NGC 4374	EG (E0)	60.000.000	12h 25m 04s +12° 53′ 13″	Jumfer	11,0
085!M85	—	NGC 4382	EG (E0)	60.000.000	12h 25m 24s +18° 11′ 27″	Berenike ehr Hoor	10,5
086!M86	—	NGC 4406	EG (E0)	60.000.000	12h 26m 12s +12° 56′ 45″	Jumfer	11,0
087!M87	Virgo A Galaxie	NGC 4486	EG	60.000.000	12h 30m 49s +12° 23′ 28″	Jumfer	11,0
088!M88	—	NGC 4501	SpG	60.000.000	12h 30m 49s +12° 23′ 28″	Berenike ehr Hoor	11,0
089!M89	—	NGC 4552	EG	60.000.000	12h 35m 40s +12° 33′ 23″	Jumfer	11,5
090!M90	—	NGC 4569	SpG	60.000.000	12h 36m 50s +13° 09′ 46″	Jumfer	11,0
091!M91	—	NGC 4548	SpG	60.000.000	12h 35m 27s +14° 29′ 45″	Berenike ehr Hoor	11,5
092!M92	—	NGC 6341	KSH	26.000	17h 17m 07s +43° 8′ 12″	Herkules	7,5
093!M93	—	NGC 2447	aSH	4.500	07h 45m 36s -23° 52′	Achtersteven	6,5
094!M94	—	NGC 4736	SpG	14.500.000	12h 50m 53s +41° 07′ 09″	Jagdhunnen	9,5
095!M95	—	NGC 3351	SpG	38.000.000	10h 43m 58s +11° 42′ 13″	Lööv	11,0
096!M96	—	NGC 3368	SpG	38.000.000	10h 46m 46s +11° 49′ 10″	Lööv	10,5
097!M97	Ulennevel	NGC 3587	PN	2.600	11h 14m 48s +55° 01′ 06″	Groot Boor	12,0
098!M98	—	NGC 4192	SpG	60.000.000	12h 13m 48s +14° 53′ 58″	Berenike ehr Hoor	11,0
099!M99	—	NGC 4254	SpG	60.000.000	12h 18m 50s +14° 25′ 00″	Berenike ehr Hoor	10,5
100!M100	—	NGC 4321	SpG	60.000.000	12h 22m 55s +15° 49′ 20″	Berenike ehr Hoor	10,5
101!M101	Füerrad-Galaxie	NGC 5457	SpG	24.000.000	14h 3m 13s +54° 20′ 53″	Groot Boor	8,5
102!M102	—	NGC 5866	EG (E0)	40.000.000	15h 6m 29s +55° 45′ 47″	Draken	10,5
103!M103	—	NGC 581	aSH	8.000	1h 33m 24s +60° 39′	Kassiopeia	7,0
104!M104	Sombreronevel	NGC 4594	SpG (Sa)	50.000.000	12h 39m 59s −11° 37′ 23″	Jumfer	9,5
105!M105	—	NGC 3379	EG	38.000.000	10h 47m 50s +12° 34′ 55″	Lööv	11,0
106!M106	—	NGC 4258	SpG	25.000.000	12h 18m 58s +47° 18′ 14″	Jagdhunnen	9,5
107!M107	—	NGC 6171	KSH	20.000	16h 32m 32s −13° 03′ 13″	Slangendräger	10,0
108!M108	—	NGC 3556	SpG	45.000.000	11h 11m 31s +55° 40′ 31″	Groot Boor	11,0
109!M109	—	NGC 3992	SpG	55.000.000	11h 57m 36s +53° 22′ 35″	Groot Boor	11,0
110!M110	—	NGC 205	EG	2.200.000	0h 40m 22s +41° 41′ 07″	Andromeda	10,0

Kiek ok

• List vun astronoomsche Katalogen
• New General Catalogue (NGC)
• Index-Kataloog (IC)

Weblenken

Messier-Kataloog. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Originalkataloog
• Messier Catalog Website (SEDS) - düütsche Siet
• Düütsch Messierkataloog