Gottfried Wilhelm Leibniz
From Wikipedia, the free encyclopedia
Gottfried Wilhelm Leibniz (* 1. Juli 1646 in Leipzig; † 14. November 1716 in Hannober) weer en düütschen Mann vun de Wetenschoppen, en Philosoph, Mathematiker, Diplomat, Physiker, Historiker, Politiker, Bibliothekar un Dokter vun dat weltliche Recht un dat Karkenrecht. He warrt as de universale Geist vun siene Tied ankeken un weer een vun de bedüdensten Philosophen, as dat 17. Johrhunnert to Enne güng un dat 18. anfüng. In't 18. Johrhunnert warrt he faken Freeherr nömmt, man dat he würklich in'n Adel böört wurrn is, dor gifft dat bither to keen Oorkunnen över. He weer en Vertreder vun den Ratschonalismus in dat Tiedöller vun de fröhe Upklärung. Mehr oder minner to de sülvige Tied, as Isaac Newton, man unafhängig vun em, hett he en Twieg vun de Mathematik entwickelt, de unner den Naam Calculus (Differentschal- un Integralreken) bekannt is. Wen vun düsse beiden de eerste weer mit düssen wichtigen Bidrag to de Mathematik, hett to en groten Striet twuschen jem föhrt.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Gottfried_Wilhelm_von_Leibniz.jpg/220px-Gottfried_Wilhelm_von_Leibniz.jpg)
Leibniz warrt ankeken as en Optimisten, vunwegen dat he dor övertüügt vun weer, dat düt Weltall, wo wi in leven doot, „dat beste vun all Welten, de mööglich weern“, is. Siene Philosophie is nich schier ratschonalistisch. Up de ene Kant hett se ehre Wuddeln deep in de Scholastik, up de annere Kant is se wiet vörut un nümmt latere Entwicklungen vörweg in so verscheden Gemarken, as Logik, Biologie, Bargbo, Geologie, Wohrschienlichkeitslehre, Linguistik un Informatik. Man ok över Politik, Recht, Ethik, Theologie, Historie un Philologie hett he schreven. Siene Bidrääg sünd verstreiht över allerhand Publikatschonen, Manuskripten, de nich rutbröcht wurrn sünd, un sünnerlich in teindusenden vun Breven. Bit up den hüdigen Dag, bi 300 Johre na sien Dood, gifft dat noch keen vullstännige Utgave vun siene Schriften.