't Oaversticht was 't noordelijke gedielte van 't Sticht Utrecht. 't Kwaamp grotendiels oaveriene mit de pervincies Oaveriessel en Drenthe van vandage. 't Laand um de stad Grunning heurden ok een toertien bi'j 't Oaversticht, mar oaver de stad was drokte. Töt 1309 heurden ok de Stellingwarven bi'j 't Oaversticht. Venó mit zien kestiel was de veurnaamste bestuursplaatse. Ien Drenthe was 't gezag van de bisschop nog aordig zwak.
Geschiedenis
Ien 936 gaf Otto de Grote, keizer van 't Heilige Roomse Riek, an bisschop Balderik van 't bisdom Utrecht toestemmen umme te jagen ien Sillva Fulnaho, 't wold van Venó. Ien 1010 schunk Keizer Hinnerk II dit gebied an 't bisdom Utrecht. Ien de 11e ieuw meuken ze 't laand an en leut bisschop Godfried van Rhenen an 't Almere de borcht 't Olde Huys bouwen, mit een donjon en een kapel.
Ontstaon van 't Sticht
Bisschop Adelbold II wördden ien 1024 graof van Drenthe; dit vörmden 't begun van 't Sticht. (Ien 1046 wördden dizze rechten bevestigd.) Adelbold kreeg ien 1026 graofelijke rechten ien Teisterbant. Ien 1040 schunk Keizer Hinnerk III 't ien 't Graofschop Drenthe elegen laandgoed Cruoninga an de karke van de H.Martinus ien Utrecht. De op dizze plek egruuide stad Grunning wördden bestuurd deur een prefect die deur de bisschop angesteld wördden en die ien Grunning zetelden. Ien 1042 wördden bisschop Bernold graof an de oostoever van de Zuderzee; ien 1046 wördden hi'j graof van Hamaland.
Drokte
Bisschop Koendert van Zwaben wördden graof van Stavoren ien 1077, graof van de Oostergouw en de Westergouw ien 1086 en graof van de Iesselgouw ien 1086. De bisschoppen leuten heur goed beheren deur voogden en liengraoven. Benaom de vri'jheidslievende Drenten waren d'r niet drok op det al heur rechten en vri'jheden ien haanden van de bisschop völlen en zi'j daor hoge belastings veur betalen mossen. De kestielheren van de Drèentse stad Koevern (anvankelijk vazallen van de bisschop) wördden aal meer tegenstanders van heur Utrechtse 'baos'. Ien een conflict mit de Grunningse prefect Egbert keuzen ze de kaante van de Grunningse femilie Gelkinge.
Stried
Op 29 juli 1227 haj de Slag bi'j Aone. Op een veld niet wied van 't dörp Aone wördden de manlu van de bisschop van Utrecht, Otto II van Lippe, verslaogen deur een köppel opstaandige Drenten onder Rudolf van Koevern. Van Lippe en een bulte edelen en beruchte vechtersbaozen wördden hierbi'j gedood. Willebrand van Oldenburg volgden de bisschop op en wus de Drenten te onderwarpen (Slag bi'j Paais). Rudolf wördden gevangen eneumen, emarteld en vermoord (1230). Van 1231 töt 1233 vochten de Friezen onder Van Oldenburg teugen de Drenten (Fries-Drèentse oorlog). Otto III van Hollaand losten de muilijkheden van 't bisdom ien Drenthe op en onder Jan II van Diest köcht 't bisdom aordig wat laand ien Drenthe an. Mar bisschop Jan van Arkel mus ien 1348 't hiele Oaversticht, buten Venó, ien onderpand geben an Freerk van Eese, die as hum ehölpen had de Zutphense baanderheer Giesbrecht van Bronkhorst te verslaon. 't Aandere jaor wördden ok Venó verpand. Bisschop Freerk van Blankenheim verstarkten 't bisschoppelijk gezag ien 't Oaversticht en dwong ok de stad Grunning om zien gezag te erkennen.
Begun van Oaveriessel en Drenthe
Op 7 april 1455 keuzen de Utrechtse kapittels de Hoeksgezinde Domproost Giesbrecht van Brederode töt bisschop. Mar de paus had David van Bourgondië töt bisschop benuumd. Dizze wördden deur 't Oaversticht niet erkend. Hi'j voerden oorlog teugen 't Oaversticht um zien gezag te bevestigen. Onder ien van zien opvolgers, Filips van Bourgondië, gunk 't Oaversticht ien de stried tussen keizerlijken en Geldersen veur 't grootste diel verleuren. De bisschop haandhaafden hum allennig ien Hasselt, Stienwiek en Oldnzel. Ien 1528 verköcht bisschop Hinnerk II van Beieren 't Oaversticht an keizer Karel V. Hiermit höld 't Oaversticht op te bestaon. 't Laand van Venó, Sallaand en Twente nuumden ze ien 't vervolg de heerlijkheid Oaveriessel; 't Drèentse diel van 't Oaversticht wördden de Laandschop Drenthe.
Kiekt ok bi'j
Wus ie det?
- Het Oversticht is een tillevisieprogramma van RTV Oost oaver historische zaken ien Oaveriessel.
- Het Oversticht is de name van een genootschop veur de bevördering en ienstaandholding van het stedelijk en landelijk schoon.
Uutgaonde verwiezing
 |
Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek. |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
