From Wikipedia, the free encyclopedia
t Middeleeuwse hertogdom Saksen bestrek grote gebeden in t noorden van Duutslaand. t Was éne van de vief Duutse stamhertogdommen, t laand van de Saksen. Eur gebeed umvatten de Duutse daelstaoten Nedersaksen, Noordrien-Westfalen, Sleeswiek-Holstein, Saksen-Anhalt en delen van Saksen van noe. Hertog Hendrik den Leeuwe regeerden ok aover de gebeden Mekelenburg en Veurpommeren (den daelstaot Mekelenburg-Veurpommeren van noe).
Al in de 8e eeuwe kaozen Saksiese stammen ten westen van den Elve euren hertog den euren laegeranvuurder wierd. Den hertog wier dus steeds ekaozen, der was dus gene spraoke van arfopvolging zo as n paar eeuwen later tradisie wierd. As t riek van Karel de Grote in t verdrag van Verdun in 843 op-esplitst wörd en ziene arfopvolgers zich neet völle meer van de lokale problemen (invallen van de Noormannen under aandere) antrokken, kraegen de Saksiese hertogen nen groteren macht en autonomie. - t is in dee tied dat under aandere ok den graaf van Vlaonderen zienen macht uutbreidden. -
Hendrik de Leeuw had ne geslaogde uutbreidingspolitiek evoerd maor kreg t an den stok met keizer Frederik I Barbarossa den um in 1180 naor Engelaand verbanden. t Hertogdom wierd opni'j kleiner en meer oostelik. Den hertogeleken titel ging naor Bernhard III van Saksen. Dit was t ende van t middeleeuwse hertogdom Saksen.
Naodat de breurs Johan en Albert II ne tied samen regeerden, splitsten zi'j kort nao 1272 eur riek in de hertogdommen Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenbarg. Der was noe onaenigheid aover wee t Saksiese stemrecht zol arven um de keizers van t Heilige Roomse Riek te kezen. In 1356 kreg Saksen-Wittenbarg dizze rechten tobedaeld in den Golden Bul. Saksen-Wittenbarg wörd dan ok algemeen ezene as den opvolger van t hertogdom Saksen en völ-al gebruukt zi'j dan de ok den olden name veur dit ni'je hertogdom. Um onderscheid te maken met andere Saksiese hertogen spraekt ze vanof dan aover t keurvorstendom Saksen.
In 1806 wörd t gebeed deur Napoleon verhaeven tot t köninkriek Saksen.
Howal der vanof 1180 neet echt n hertogdom Saksen meer is, drogen nog völle edelleu tot in de 20e eeuwe dizzen adelliken titel. Dit kump umdat t gebeed deur de eeuwen hen in völ kleinere hertogdommen is op-esplitst dee veulal in euren name verwiest naor Saksen. Howal den titel steeds ekoppeld was an n geheel van heerlikheden en grondbezit, was hi'j toon al ontdaon van zowat alle territoriale en juridiese gezag. Zo drogen de eerste Belgiese könningen ok den titel hertog van Saksen, maor in 1920, nao den Eersten Waeldkriege beslot könning Albert I den titel en den familiename Saksen-Coburg-Gotha neet meer te gebruken.
Dizze hertogdommen wordt al sinds de vrogge middeleeuwen bewond deur Thüringers. Teggenswoordig bunt dizze hertogdommen dan ok verenigd tot den daelstaot Thüringen.
 |
Dit artikel is eskreaven in et achterhooksk, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
