پاکستون

پاکسّون (اردو جه: اسلامی جمهوریۂ پاکستان)، اتا کشور آسیای ِجنوب‌غرب میون هسته و ونه نیشتنگا نوم اسلام‌آباده. این کشور ِجنوب هزار کیلومتر دریایی سامون، عمان دریا جه، وجود دانّه و غرب جه ایران، شمال جه افغانستون، شرق جه هند، و شمال شرق جه چین ره وَر خانّه. کشمیر ِناحیه سَر هند و پاکستون اختلاف دارنه. این دِ تا کشور مشترکاً اون مناطق ره دارنه و هرکامین بعضی جائون ره اداره کانّه.

پاکستون ِاسلامی جمهوری پاکستون
ملی شعار: اتحاد، انضباط، پایدار ِیقین (به زبان اردو: اتحاد، تنظیم، یقین مُحکم)
پاکستون ِموقعیت
نیشتنگا		اسلام‌آباد [http://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86&language=fa&params=33_40_N_32_50_E_type:country شرقی ′۵۰°۳۲ شمالی ′۴۰°۳۳]
گت‌ترین شهر		کراچی
رسمی زوون		اردو و انگلیسی
حکومت ِنوع		پارلمونی و فدرال جمهوری
حاکمون نوع  رئیس جمهور نخست‌وزیر		ممنون حسین نواز شریف
موارد منجر به تشکیل &nbsp؛ بریتانیا جه		۲۲ مرداد ۱۳۲۶ ۱۴ اوت ۱۹۴۷
گتی
-	گتی	۸۰۳٬۹۴۰کیلومتر مربع (۳۴ام)
-	‌ئو‌ (٪)	۳٬۱
جمعیت
-	سرشماری	۱۷۲٬۸۰۰٬۰۰۰  (۶ام)
-	جمعیت انبسی	۲۰۶‎/km۲‏ (۵۳ام)
جی‌دی‌پی	(تخمین ۱۳۸۶ (۲۰۰۷))
-	مجموع	۴۱۰، ۲۹۵ میلیارد دلار
-	سرانه	۲۵۹۴ دلار
اچ‌دی‌آی (۱۳۸۶)		۵۵۱/۰ (میانه) (۱۳۶ام)
پول یکا		روپیه (pkr) (TRY)
زمونی منطقه		EET (جهونی ساعت+۵)
-	تابستونی (DST)	EEST (جهونی ساعت)
اینترنتی دامنه		.pk
تلفن پیش‌شماره		+۹۲

اردو و انگلیسی این کشور دله رسمی زوون هستنه و کراچی ونه گتترین شهر هسته. رسمی دین پاکستون دله اسلام هسته و اسلامی کشورون دله، دومین کشوری هسته که ویشترین مسلمون ره دانّه. این کشور سال ۱۹۴۷ میلادی هند جه سیوا بیّه، یعنِن زمونی که هند خاسته بریتانیا جه مستقل بَواشه، ونه مسلمون ِمناطق سیوائونه اتا کشور بساتنه که ونه نوم پاکستون بیّه. سال ۱۹۷۱ اتا دله‌یی جنگ (= جنگ داخلی) پاکستون ره دِ تیکه هاکرده و شرقی ِپاکستون که اسا ونه نوم بنگلادش هسته، اتا سیوا کشور بگردسته. پاکستون دله نظامیون خله قوی هستنه، این کشور تنها اسلامی کشور هسته که رسماً هسته‌یی سلاح دانّه.

پاکستون سال ۲۰۱۲ گاته که بیش از ۱۸۰ میلیون نفر جمعیت جه شیشمین پرجمعیت ِکشور هسته. این کشور دله حکومِت فدرال و پارلمونی جمهوری هسته و ۴ ایالت و چارتا فدرالی سامون جه تشکیل وانه.

نوم

پاکستون نوم ره (شابلون:آوا) (پاک + ستان) جه بساتنه که اردو دله یعنی پاکی ِسرزمین. این نوم ره اول سال ۱۹۳۳ چودهاری رحمت علی بساته.^[1] این نوم غربی ِهند ِمناطق ِنوم‌ها اختصار جه بساته بیّه:

1. پ: پنجاب
2. ا: شمال غربی سرحد ِایالت (که اسا ونه نوم خیبر پختونخوا بیه)
3. ک: کشمیر
4. س: سند
5. تان: بلوچستون^[2]

تاریخ

وقتی هند ِاستقلال ِجنگ ۱۸۵۷ میلادی درگیته، مسلمون‌ها هم دیگه هندیون واری، بریتانیا جه جنگ داشتنه. مسلمون‌های ِلیگ (=جبهه) هند دله نیمه دوم دهه ۱۹۳۰ کنار بَزه بیّه و همینسه مسلمون‌ها هند ِمقامات جه قز هاکردنه و ۲۹ دسامبر ۱۹۳۰ اقبال لاهوری اتا بیانیه هِدا که خانه اسلامی مناطق ره سیوا هاکنِن. زمونی که گاندی خاسته هند ره انگلیس جه مستقل هاکنه، پاکستون محمدعلی جناح ِرهبری جه اعلام هاکرده که خانه اتا مستقل کشور بَواشه. جناح شه قبل این که بریتانیا هند ره استقلال هاده، گاندی ِرفقون جه بی‌یه. آخرسر «لاهور قطعنومه» دله سال ۱۹۴۰ میلادی رسماً این قضیه عملی بیّه.

هند دله ۱۴ آگوست ۱۹۴۷ کشور ِدِ وَر که مسلمون‌ها اکثریت بینه، کشور جه سیوا بَیینه. این تجزیه باعث بیّه خله جائون شورش بَواشه. این اتفاقات باعث بَیینه سامون ِمشخص هاکردِن سَره اختلاف پیش بئه و کشمیر دله جنگ بَواشه.

اقتصادی و سیاسی مسئله‌ئون شرقی پاکستون (بنگلادش) دله باعث بَیینه که این منطقه هم غربی پاکستون جه اختلاف دَکفه و سال ۱۹۷۱ شه اتا سیوا کشور بَواشه. دِتا نظامی رییس‌جمهور ِپه، میون سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۷ ذوالفقار علی بوتو حکومت داشته ولی ای سال ۱۹۷۹ ژنرال محمد ضیا الحق وه ره بکاشته و چارومین رییس‌جمهور بیّه. ضیاء الحق کشور دله اتی اصلاحات هاکرده و سکولاریسم مسئله ره گت هاکرده. ونه بالون (=هواپیما) سال ۱۹۸۸ سقوط هاکرده و وه بمرده. بی نظیر بوتو، که ذوالفقار علی بوتو ِکیجا بی‌یه، این گادِر بعنوان اولین زنی که نخست‌وزیر بیّه، پارلمون دله قسم بَخارده. وه ره مجبور هاکردنه که کنار بَکشه و بی‌یله نواز شریف قدرت سَر بئه.

سال ۱۹۹۹ زمونی که پاکستون و هند میون جنگ بی‌یه، پرویز مشرف اتا کودتا جه حکومت جه برسی‌یه و سال ۲۰۰۱ مشرف رییس‌جمهور هم بگردسته. سال ۲۰۰۲ مشرف قبول هاکرده که اجرایی قدرتون ره هاده اتا نخست‌وزیر دَس و ظفرالله خان جمالی و پـِیی‌ته شوکت عزیز نخست‌وزیر بَیینه.

سیاست

پاکستان ِکشور دله ملی هویت ره اسلام و رقابتی که هندوئیسم جه داشتنه بنا هاکردنه و همینسه هویتی مشکلات دارنه. این کشور دله کودتا زیاد وونه و گال-به-گال دموکراتیک حکومتون و ارتش ِنظامی حکومت هئی جا-به-جا وونّه. خال کندی این کشور دله هر انتخاباتی که وونه حق و باطل ِجنگ هسته و همینسه تنش و درگیری زیاد هسته. احزاب هم ویشتر منطقه‌ای په‌روو دارنه. نواز شریف و ونه خانواده مثلاً پنجاب دله کارخنه‌دار هستنه و اونجه مردم وشون سر رأی دِنّه و بوتو-زرداری ِخانواده هم سند ایالت دله همین وضع ره دارنه. ات گروه مهاجر هم درنه که هند جه شه کوچ ره بیاردنه و گت‌گتِ شهر، خصوصاً کراچی و حیدرآباد دله، درنه و وشون هم اسا شه سر حزب دینگونه. بلوچستان و پشتونستون مردم هم محلی احزاب ره رأی دِنّه. بعضی اسلامِ تندرو حزبون هم البته درنه که همه جا په‌روو دارنه و بعضاً کودتا جه هم پشتی هاکردنه.

فرهنگ

پاکستون مردم ویشتر اوردو زوون ره گپ زننه ولی ونه شمال ور مردم پشتویی زوون و ونه غرب ور بلوچی زوون ره هم گپ زننه. ونه ویشتر مردم موسلمون هسنه. ولی اتی هندو و احمدیه هم وشون میون درنه.

تقسیمات

پاکستان دله پنج‌تا ایالت و اتا قبایلی شه‌گردون منطقه، اتا نیشتنگائی ِفدرال ِمنطقه (اسلام‌آباد) و دِتا منطقه که جامو و کشمیر شِنه، وجود دانّه.^[3]

علم	نوم	نیشتگا	جمعیت (حدود)
	اسلام‌آباد دارالحکومت	اسلام آباد	2,000,000
	بلوچستون	کویته	12,000,000
	پنجاب	لاهور	110,000,000
	سند	کراچی	47,400,000
	خیبر پختونخوا	پیشاور	35,000,000
	گلگت بلتستان	گیلگیت	1,250,000
	آزاد کشمیر	مظفرآباد	4,567,982
	سرجمع	اسلام‌آباد	173,000,000

گالری

• 
  K2 که دنیای ِدومین گت ِکوهه
• 
  کاقان والی، شمالی مناطق
• 
• 
  بیابونی مناطق، هند ِسامون پَلی
• 
  اسدالله جزیره
• 
  لولوسر-دودیپاتسار نشنال پارک
• 
  سکاردو فورت، ایندوس روخنه
• 
  سیف الملوک دریامونا
• 
  فیصل مسجد
• 
  راکاپوشی قلعه
• 
  اسلامی کالج، پیشاور
• 
  کراچی بازار
• 
  دریایی نیروئون
• 
  موهاتا، کراچی
• 
  لاهور
• 
  پادشابی مسجد
• 
  بودا موجستمه، لاهور موزه
• 
  فیض محل، خاریپور
• 
  قراقروم کوهون
• 
  عبدالحسن آصف خان قَور

منابع

1. متن «نشریه امروز یا هرگز» منتشره در تاریخ ۲۸ ژانویه ۱۹۳۳
2. کتاب نهضت محمدی
3. ویکی‌پدیای کارزنون، «Pakistan Subdivisions»، انگلیسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ۱۱ اکتبر ۲۰۰۹).