ایرانیج شمال‌غربی زوونون

شمال‌غربی ایرانیج یا ایرانی شمالغرب زوونون اتا چله از ایرانیج غربی زوونون هستنه که کوردی زوونون، تالشی، بلوچی، گیلکی و مازرونی زوون ره شامل وونّه. این زوون‌ها احتمالاً هم‌ریشه ونه بوئن. وشون دله حروف ِتبدیل بیّن ِروند ایرانیج جنوب‌غربی زوونون و فارسی جه فرق دارنه؛ مثلاً «ز» ویشته گدر «ج» یا «ژ» وونه یا مثل، «و» تبدیل به «گ» و «ب» نیّه یا پهلوی «ز» ره «د» نکردنه. البته مقداری که شمال‌غربی زوونون تغییر هاکردنه، هئی جا فرق دارنه و بعضی ویشته و بعضی کمته تغییرات داشتنه.

شمال‌غربی ایرانیج
خانواده	هندو-اروپایی زوونون هندو-اروپایی زوونون هندو-ایرانی زوونون ایرانی زوونون غربی ایرانیج شمال‌غربی ایرانیج
کد ره دچی‌ین - دچی‌ین

شمال غربی ایرانیج چله‌ئون

• باستانی چله:

1. مادی†

• میانه چله:

1. پارتی زوون†

• شمال‌غربی دسته‌ئون:
  • کاسپینی زوونون:
    • گیلکی
    • طبری
    • تالشی
    • گرگانی†
    • دیلمی†
    • کومشی زوونون:^[۱] شه شامل سمنانی زوون، سنگسری، لاسگردی-سرخه‌ای وونه.
    • تاتی
      • تاتی/آذری: آذری (قدیمی زوون)†, هرزندی، کرنگانی، خوئینی، تاتی تبار زوونون، تاتی تبار زوونون، تاتی تبار زوونون، تاتی تبار زوونون، تاتی تبار زوونون، گویش‌های شمال/شمال‌شرق قزوین
        • ؟ (تالشی؟ تاتی؟): گذرخانی، کجلی، خورش‌رستمی، مراغی، رزجردی، شاهرودی
        • تفرشی (گذار): آشتیانی (آمورایی، کهکی), وفسی، الویری-ویدری (الویری، ویدری)، یهودی-همدانی
        • مرکزی/فلات مرکزی (کرمانی)^[۲]
          • شمال غربی: خوانساری، محلاتی، وانیشانی، یهودی-گلپایگانی
          • جنوب غربی: گازی، سده‌ای، اردستانی، نهوجی، سجزی، جرقویه‌ای، رودشتی، کفرودی، کافرونی، یهودی-اصفهانی
          • شمال شرقی: آرانی، بیدگلی، دلیجانی، نشلجی، بیذوی، قهرودی، بادرودی، کمویی، جوشقانی، میمه‌ای، ابیانه‌ای، سوی، بادی، نطنزی، کاشایی، تاری، طارقی، یهودی-کاشانی
          • جنوب شرقی: دری زرتشتی†، نائینی، زفرایی، ورزنه‌ای، تودشکی، کیجانی، آبچویه‌ای
  • زازا-کوردی
    • کوردی زوونون
      • کورمانجی
      • سورانی
      • جنوبی کوردی
      • کوردی زوونون
    • زازاکی - گورانکی زوونون
      • زازاکی (گویش‌ها: کرمانجکی، دیملی)
      • گورانی (گویش‌ها: هورامی، باجلان)
      • شبکی لهجه
  • بلوچی
    • خوری

منابع

1. گلاتولوگ changed the designation of this language family from "Semnanic" (https://glottolog.org/files/glottolog-2.7/semn1240.htmtشابلون:پیوند+مرده) to "Komisenian"(https://glottolog.org/resource/languoid/id/komi1276). This designation has been also adopted by ویکی‌واژه (https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Komisenian_languages)
2. Central dialects, Gernot Windfuhr, Encyclopedia Iranica

• Oranskij, Iosif M. , Les langues iraniennes, traduit par Joyce Blau, Institut d'études iraniennes de l'Université de la Sorbonne Nouvelle, documents et ouvrages de référence 1, Paris: Librairie C. Klincksieck, 1977 شابک ‎۲−۲۵۲−۰۱۹۹۱−۳