مارکوس اورلیوس
From Wikipedia, the free encyclopedia
مارکوس اورلیوس آنتونیوس (لاتین خط جه: Marcus Aurelius Antoninus[8] بزائهی ۲۶ آوریل ۱۲۱ – بمردهی ۱۷ مارس ۱۸۰) اتا روم امپراتور بییه که میون سالهای ۱۶۱ و ۱۸۰ میلادی حکومت داشته و اتا رواقی فیلسوف هم بییه. وه نروا–آنتونی سلسله دله دنیا بمو و این خانوادهیِ پنجتا خار امپراتور دله، آخرین نفر بییه. وه آخرین امپراتور بییه که پاکس رومانا دوره دله دیّه و این صلحِ دوره ونه زمونه سر بیّه. مارکوس اورلیوس سالهای ۱۴۰, ۱۴۵, و ۱۶۱ بعنوان روم کنسول هم خدمت هکرده.
مارکوس اورلیوس ونه مرمری موجستمه، سنت ریموند موزه دله کته.
|
مارکوس اوریلیوس ِپییر نوم ره مارکوس آنیوس وروس گتنه که قاضی (پرائتور) بییه و ونه مار نوم ره هم دومیتیا کالویلا گتنه. مارکوسِ پییر شه ره ازدواج جه تراجان و هادریان امپراتورها جه وصله بزو ولی وقتی مارکوس سه ساله بییه بمرده و مارکوس ره ونه مار و گتببا داشتنه و گت هاکردنه. اون گدر که امپراتور هادریان ِخوردی ریکا، آئلیوس سزار، سال ۱۳۸ دله بمرده، هادریان باته که مارکوس ِعامی که ونه نوم ره آنتونیوس پیوس گتنه، ونه مه جانشین و ولیعهد بوئه. زمونی که آنتونیوس دست قدرت دکته، شه برار-زا مارکوس اورلیوس ره شه پلی بیارده و وه ره لوسیوس وروس (آئلیوس سزار ِصغیر ریکا) همراه شه وچه قبول هاکرده. همین سال هادریان بمرده و آنتونیوس شاه بیّه. مارکوس اورلیوس که اسا ولیعهد بئی بییه ره بَوِردنه مدرسه و یونانی و لاتین یاد بدانه و وه ره هرودس آتیکوس و مارکوس کورنلیوس فرونتو دستبن درس یاد هدانه. وه آنتونیوس ِکیجا، فائوستینا جه سال ۱۴۵ ازدواج هاکرده.
سال 161 بییه که آنتونیوس بمرده و مارکوس اورلیوس قبول هاکرده که لوسیوس وروس جه همبازی امپراتور بوو. ونه سلطنت گدر روم ِامپراتوری خله جائون جنگ دکته. ونه شرقی سامون ره اشکانیون نهب شینه که لوسیوس وشون ره شکست هدا و ارمنی شاهون جه درگیر بییه. مارکوس این گدر مارکومانی, کوئادی, و سرمتیون یازیگس اقوام که شمال جه حمله کردنه ره مارکومانیک جنگها دله شکست هدا ولی ژرمنیتبارون خط-نشون بکشیین دمباله داشته. مارکوس اورلیوس دستور هدا که روم ِپول دله کمتر نقره دشنن و ونه خالصی ره کمته هاکرده. بنظر اِنه که ونه دوره مسیحیت روم دله ویشته سرکوب بییه ولی هیچ بنویشتهای دنییه که سراق هاده مارکوس شخصاً این کار دله نقش داشت بوئه؛ حتا ترتولیان کتاب دله گنه که وه مسیحیون ِمحافظ بییه.[9] سال ۱۶۵ یا ۱۶۶ اتا نخش مریضی دکته و پنج تا دَه میلیون رومی ره طاعون بکوشته که اتاشون لوسیوس وروس بییه که سال ۱۶۹ بمرده.
مارکوس اورلیوس هچکی ره شه وارث و ولیعهد نییشته. ونه کیجا لوسیا بییه که لوسیوس جه ازدواج هکرد بییه و کومودوس احتمالاً ونه ریکا بییه که مارکوس جاسر هنیشته ولی تاریخدونها اینتا مسئله سر گپ دارننه. مارکوس اورلیوس جه اتا شلمون و اتا موجستمه هنتا رم شهر دله کته که ونه جنگ دله برنده بیّن ره یاد یارنه. «مدیتیشن» هم کتابی هسه که وه بنویشت بییه و فلسفه موضوع دارنه و رواقیون فکر ره میّن کنده. این کتاب ره هنتا که هنتا هسه، خله گت آدمون تعریف کنّه.