From Wikipedia, the free encyclopedia
جایزه نوبل موعتبرترین جایزهٔ علمی هسته که به اتا دانشمند وه ره دنّه.[1] جایزه نوبل سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخنهدار و شیمیدون سوئدی، آلفرد نوبل که ویشتر وه ره به خاطر بساتِن دینامیت اشناسنّه، پایهگوذاری بیّه.
سال ۱۹۰۱ میلادی دله، اولین جوایز این بونیاد هدائه بیّه. طبق وصیت وه، پنج جایزه بهطور سالانه رشتهئون |فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح؛ به آدمایی تعلق گینّه که ویشترین خدمت رها به بشر هکرد بائن.[2]
شیشمین جایزه یعنی نوبل اقتصاد هم سال ۱۹۶۸ میلادی، توسط بانک مرکزی سوئد پایهگوذاری بیّه که البته لیست جوایز مرتبط با بنیاد نوبل جا ندانّه.[3]
چار هیئت مخصوص اعطاء جایزه که تحت اساسنومه بنیاد نوبل فعالیت کانّه عبارتنه از:
آکادمی سلطنتی علوم سوئد که وظیفه انتخاب برنده جایزه نوبل رشتهئون جایزه نوبل فیزیک و شیمی ره برعوهده دانّه.[4]همینتی فرهنگستون سلطنتی علوم سوئد، وظیفه انتخاب برنده «جایزهٔ علوم ایقتصادی بانک مرکزی سوئد به یاد آلفرد نوبل» که به جایزه نوبل اقتصاد معروف هسته ره هم بهعوهده دانّه.[5]
آکادمی سوئد که وظیفه انتخاب برنده جایزه نوبل رشته ادبیات ره بهعوهده دانّه.[6]
انستیتوی کارولینسکا که وظیفه انتخاب برنده جایزه نوبل رشته فیزیولوژی و پزشکی ره بهعوهده دانّه.[7]
کمیته نروژی نوبل وابسته به پارلمون نروژ (برای جایزه صلح).
ضمناً پنج کمیته نوبل هم وجود دارنه که هرکومتا توزیع اتا از جوایز وسّه موطالعه کانّه (از جومله کمیته نروژی جایزه صلح وسّه). بهعلاوه چارتا مؤسسه نوبل هم وجود دارنه که هرکومتا اتا از چار جایزه نومبدره وسّه فعالیت کانّه.
کمیتهئون پنجگونه نوبل هرکومتا سه تا پنج عضو دارنه که توسط هیئت مربوط تعیین وانّه. کسی نتونده خادش ره نامزد دریافت جایزه نوبل هکنه. کساییکه بتونّه معرف نامزدون جوائز نوبل بائن:
پایهگوذاری جوایز نوبل وصیت آلفرد نوبل شیمیدون، کارساز سوئدی و موخترع دینامیت وسّه صورت بَیته. آلفرد نوبل شه زندگی دله چندین وصیتنومه بنویشته. آخرین وصیتنومه وه ۲۷ نوامبر سال ۱۸۹۵ اتکم بیش از اتسال پیش از بمردنش بنویشته بیّه. وه ۲۷ نوامبر سال ۱۸۹۵ وصیتنومه مذکور ره باشگاه سوئد-نروژ پاریس دله امضا هکرده. اختراع نوبل موستقیمأ ساخت مواد منفجره مورد استفاده دله قرار بَیته و وه از استفاده نظامی از اختراعش به شدت ناراحت بییه. بائوت بونه ون دله زمون، اتا روزنومه فرانسوی به موناسبت بمردن لودویگ نوبل ِبرار، به اشتباه اتا اعلامیهئون بمردن وچون ره چاپ هاکرده و وندله آلفرد نوبل ره «سوداگر مرگ» لقب هدائه؛ نوبل با بخوندستن این مطلب تصمیم بیته که آخرین وصیتنومه خادش ره بَنویسه. بر اساس این وصیتنومه، نوبل ۹۶ درصد از ثروت خادش ره به پایهگوذاری مراسم اهدای پنج جایزه اختصاص هدائه[8]
پنج نفر هستنه که دِ کَش نوبل جایزه ره بیتنه:
علاوه به این، کومیته بینالمللی صلیب سرخ سالای ۱۹۱۷، ۱۹۴۴ و ۱۹۶۳ جایزه صلح نوبل ره بَییته. دِ جایزه اول، بطور ویژه به خاطر تلاشای این گروه طی جنگای جهانی اعطا بَینه.
تنها خواهر-برارونی که برنده جایزه نوبل بَینه جان تینبرگن (اقتصاد ۱۹۶۹) و ونه خوردِبرار نیکو تینبرگن (پزشکی، ۱۹۷۳) بینه.
دِ نفر برنده هر دِ جایزه اسکار و نوبل بینه: جورج برنارد شاو ایرلند جه سال ۱۹۵۲ ادبیاتِ نوبل جایزه و سال ۱۹۳۸ اسکار ره بَیته و ال گور آمریکایی که سال ۲۰۰۷ صلحِ نوبل ره عراق جنگ ره دِرِست هاکردن وسّه بَییت بییه و فوریه ۲۰۰۸ اسکار ره اتا مستندِ کارگردانی سر بیته.
نوبل جایزهئون |
---|
شیمی · ادبیات · صلح · فیزیک · پزشکی · ایقتصاد |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.