From Wikipedia, the free encyclopedia
بلژیک یا بلجیک (فرانسوی جه: Belgique) اتا کشور هسته که اروپای ِغرب دَره و اروپای اتحادیه‌ی ِاولین اعضا جه بی‌یه. بلژیک ِنیشتنگا (=پایتخت) بروکسل هسته.
|
||||||
| ملی شعار: اتحاد قوی بی‌ینه | ||||||
| ملی سرود: برابانسون |
||||||
 |
||||||
| نیشتنگا (و گتترین شهر) | بروکسل [http://toolserver.org/~geohack/geohack.php?pagename=%D8%A8%D9%84%D8%AC%DB%8C%DA%A9&language=fa¶ms=50_54_N_4_22_E_type:country شرقی ′۲۲°۴ شمالی ′۵۴°۵۰] | |||||
| رسمی زوون | فرانسوی، هلندی، آلمانی | |||||
| حکومت ِنوع | مشروطه سلطنت | |||||
| حاکمون نوع شاه نخست‌وزیر |
فیلیپ ایو لترم |
|||||
| موارد منجر به تشکیل اعلان استقلال |
۴ اکتبر ۱۸۳۰ ۱۹ آوریل ۱۸۳۹ |
|||||
| گتی | ||||||
| - | گتی | ۳۰٬۵۲۸کیلومتر مربع (۱۳۹ام) | ||||
| - | ئو (٪) | ۶٫۴ | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشماری | ۱۰٬۵۸۴٬۵۳۴ (۱۴۵ام) |
||||
| - | جمعیت انبسی | ۲۳۱٫۱/km۲ (۳۴ام) | ||||
| جی‌دی‌پی | (تخمین ۲۰۰۷) | |||||
| - | مجموع | ۳۷۷٫۲۱۵ میلیارد دلار | ||||
| - | سرانه | ۳۵, ۳۸۷۱۲۰ دلار | ||||
| اچ‌دی‌آی (۲۰۰۵) | ۰٫۹۴۶ (بالا) (۱۷ام) | |||||
| پول یکا | یورو (€)۱ (EUR) |
|||||
| زمونی منطقه | CET (جهونی ساعت+۱) | |||||
| - | تابستونی (DST) | CEST (جهونی ساعت) | ||||
| اینترنتی دامنه | .be | |||||
| تلفن پیش‌شماره | +۳۲ | |||||
بلژیک شمال جه هلند، شرق جه آلمان، جنوب‌شرقی جهلوکزامبورگ، جنوب جه فرانسه و شمال‌غربی جه شمال دریای ِمجاور هسته. بلژیک دله ژرمن‌ها و رومی‌زوونون ِسامون سِوا وانه.
بلژیک ۶۰٪ ِمناطق دله هلندی ره فلاندری ِگِنِش (=گویش) جه گپ زَنّه. فرانسوی ره هم ۴۰٪ ِمناطق که ویشته جنوب دَرنه، والونی واری، گِنِش کانّه و بروکسل (نیشتنگا) دله هر دِتا زوون دولتی نهادون دله استفاده وانه. حدوداً ۱٪ هم بلژیک دله آلمانی‌زوون جه گپ زنّه و شرقی شهرون دله زندگی کانّه.
بلژیک ِنوم ره «گاولیا بلژیکا» (اتا لاتینی ِکلمه) سَر جه بَییتنه که گـُل ِسرزمین دله استفاده بی‌یه. این لاتین ِنوم ره اتی سلتی قبایل سَر جه بَییت‌بینه که بلژ نوم داشتنه. بلژیک ِمنطقه ره هلند و لوکزامبورگ هم بعضی دوره‌ئون داشتنه و پیش‌ته بنلوکس ِکشورون ره بلژیک چن دوره شه سامون دله بَییت‌بی‌یه.
بلژیک میونی قرون ِاواخر جه تا قرن ۷ام، اتا تجاری و فرهنگی مرکز بی‌یه. قرن شونزهم جه تا بلژیک انقلاب (۱۸۳۰) این کشور ِاسایی سامون دله ات‌سره جنگ بی‌یه و مختلف ِکشورون وه ره شه میون دَس‌به‌دَس کاردنه. بلژیک جهونی جنگ دوم ِتموم بَیّن په، چنتا دیگه کشور هِمراهی اروپای اتحادیه ره بساته و ات‌خله بین‌المللی سازمان ونه دله شه مَقِر ره بِساتنه. (ناتو واری)
دو هزار سال پیش، اینجه که اسا ونه نوم بلژیک هسته، خله جمعیت داشته و ونه دله فرهنگی و سیاسی درگیری‌ئون زیاد بی‌یه. قرن اول میلادی، اولین کسایی که دومبی بلژیک ِمنطقه ره شه سامون دله بَییتنه، رومیون بینه و په‌یی‌ته قرن پنجم گادِر آلمانی‌ها، فرانک‌ها این منطقه ره داشتنه. فرانکون مروونژیون ِحکومِت ره بساتنه و در قرن هشتم ونه نوم ره کارولنژیون بی‌یِشتنه. قرون وسطی دله این منطقه اتی ملوک‌الطوایفی سرزمین بیّه و ات‌خله فئودالی خاندان ونه دله پِر بَیینه. قرون چاردهم و پونزهم برگندی خاندان وشون سَر ره جمع هاکِرده و هلند ِمتحد ِکشور ره بِساته. قرن پونزهم این ایالات ِاستقلال ویشته بیّه و اون گادِر جه وشون ره هیوده ایالات نومِستنه.
بلژیک ِتاریخ قرن شونزهم دله اسکاندیناوی جه سِوا بَیّه. هشتاد ساله جنگون (۱۶۴۸-۱۵۶۸) ِپه هیودَه ایالات رِقِد بوردنه و هلند متحد ایالات و هلند جنوبی ایالات ره بِساتنه. قرون هیودَه و هیژدَه گادِر فرانسه این مناطق وسّه ایسپانیا و آستوریا جه جنگ کارده. نهایتاً سال ۱۷۹۴ فرانسه ایسپانیایی‌ها و استریایی‌ها ره منطقه دله جه دَر هاکرده ولی وقتی فرانسه اولین امپراتوری سال ۱۸۱۵ رِقِد بورده، اسکاندیناوی و هلند ِمتحده ایالات متحد بَیینه.
سال ۱۸۳۰ بلژیک دله انقلاب بیّه کاتولیکون استقلال پیدا هاکِردنه و بلژیک موقتاً این گادِر اتا بی‌طرف حکومِت بساته. سال ۱۸۳۱ میلادی لئوپولد اول بلژیک ِشا بیی‌یه و این کشور دله اساسی قانون ره بَنویشتنه و پارلمون ره دموکراسی جه دِرِس هاکِردنه. بلژیک ره جهونی جنگ دوم سَره نازی آلمان بَییته و بلژیکی حاکمون فرار هاکِردنه و بوردنه آمریکا دله. وشون ِضعیف بَیّن په کنگو، روآندا و بوروندی، که بلژیک ِمستعمره بینه، ونجه سِوا بَیینه.
بلژیک دله هَنتا سیاسی نظام سلطنتی هسته و مجلس ِراه جه دموکراسی وجود اِنه. وشون پارلمونی سیستم دارنه که اتا سِنا و اتا ملی مجلس ِشؤرا جه تشکیل وانه. رأی هِدائِن بلژیک دله زوری و اجباری‌ئه و همینسه وشون ِرای‌دهنده‌ئون ِآمار همیشه بالائه.
دهه‌ئون ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی، بلژیک ِاساسی قانون اصلاح بیّه و سه‌ردیف سیاسی گروه کشور ِکنترل سَره قِرار بَییتنه: فدرالیسم، زوون‌شناختی ِانجمن و منطقه‌یی دولتون، زوونی اختلافات ِصلح‌کَرون. این فدرالی دولتون اسا ملّی پارلمون و سِنا و... جه ویشته قدرت دارنه ولی هَنتا ملّی دولت همه‌چیمالکیت ره دانّه، زوون‌شناختی ِانجمن و منطقه‌یی دولِتون دله ۸۰ درصد ِدارایی‌ئون ملّی دولِت شِنه و تأمین اجتماعی کاملاً دولت ِدَس اداره وانه.
فدرال ِدولت ره رسماً شاه معرفی کانده ولی دولِت که نخست‌وزیر ِدستور جه اداره وانه، ونه مجلس ِشورا جه اعتماد ِرای ره بَییره. هلندی و فرانسوی زوون ِوزیرون ونه همدیگه جه مساوی بائِن.[1] شاه کشور ِرهبر هسته ولی عملاً نخست‌وزیر و دولِت کشور ره کنترل کانّه و شاه اتا تشریفاتی مقوم هَسته.
جهونی جنگ دوم ِتموم بَیّن په بلژیک ناتو دله عضو بیّه و هلند و لوگزامبورگ هِمراهی جه اتا اتحادیه بساته که ونه نوم بنلوکس بیّه. وشون سه‌تا کشور، سه‌تا کشور دیگه جه سال ۱۹۵۱ تصمیم بَییتنه إغالسنگ ِاتحادیه ره بساجِن و هِدی مشوروت جه «اروپای ِاقتصادی اتحادیه» ره سال ۱۹۵۷ و «اروپای ِاتمی انرژی ِاتحادیه» ره بِساتنه. ناتوی ِمَقِر، اروپای ِهیئت، اروپای ِاتحادیهی ِشورا و اروپای پارلمون ِضروری جلسات اسا بلژیک دله هستنه.
آنتورپ
شرقی
برابانت فلاندر
انو
لیژ
لیمبورگ
لوکزامبورگ
نامور
برابانت والونی
غربی
بلژیک دله دِتا ناحیه دَره که اتا نوم «فلاندر» هسته و ونه مردِم هلندی جه گپ زنّه و اتا دیگه نوم «والونی» هَسته و ونه مردِمون فرانسوی‌نه. هر ناحیه شه وسّه چنتا استان دانّه.
بلژیک ِجمعیت ِانبسی (=تراکم) ۳۴۲ نفر هر کیلومترمربع دله هسته که انبس‌ترین جائون جه هسته و اروپا دله فقط هلند و موناکو ونجه انبس‌ته هستنه. سال ۲۰۰۵ ِآمار فلاندریون ِناحیه‌ی ِجمعیت ره حدوداً ۶۰۴۳۱۶۱، والونی ره ۳۳۹۵۹۴۲ و بروکسل ره ۱۰۰۶۷۴۹ سِراق دِنه.
حدوداً بلژیک دله ۵۸ درصد هلندی‌زوون، ۴۱ درصد فرانسوی و یک درصد جه کمته آلمانی هَستنه. بروکسل که جمعیت ِ۸ درصد ره شه دله جا هِدائه، دِتا زوون ره شه رسمی زوون هاکِرده. بروکسل اتا هلندی شهر بی‌یه که اون گادِر که «بلژین ِایالت» ره سال ۱۸۳۰ بساتِنه ونه رسمی زوون فرانسوی بیّه و همین زوون جه مستقل بیّه. این شهر دله اکثریت شه ره «ضدّ ِفرانسه» دونّه ولی ویشته فرانسوی زوون جه تونّه گپ بَزنِن.
والونیایی ِزوون هم این کشور دله دَره که دیگه فقط پیر-پیر ِآدِمون ونجه گَپ زَنّه. پیکاردیایی یا لیمبورخی ِگِنِش‌ئون هم ونه واری هستنه[2]
حدوداً ۸۶٪ بلژیک دله بلژیکی ملیت دارنه. ۹٪ ایتالیایی، مراکشی، فرانسوی، ترکی یا هلندی هستنه و ۵٪ دیگه بقیه‌ی ِملیتون جه هَستنه.
 |
ویکی تلمبار دله بتونّی پرونده‌ئونی که بلجیک خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |
ویکی‌پدیای کارزنون، «Belgium»، انگلیسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ۸ آوریل ۲۰۱۱).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
