ရှေးဦးသူနာပြု
ရှေးဦသူနာပြုနည်း / From Wikipedia, the free encyclopedia
ရှေးဦးသူနာပြုဆိုသည်မှာ ဒဏ်ရာရခြင်း၊ ရောဂါဖြစ်ခြင်းတို့အား ဆေးခန်း၊ ဆေးရုံမရောက်မီ သာမန်လူတဦးက အကန့်အသတ်ဖြင့် ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးခြင်းကို ခေါ်သည်။ အခြေခံ ဆင်ခြင်တုံတရားဖြင့် ပြုစုစောင့်ရှောက်ရခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် အသက်ကယ်ရန် အချို့ကိစ္စများအတွက် လက်တွေ့ သင်ကြား တတ်မြောက်မှု လိုအပ်သည်။ ဥပမာ Cardio-Pulmonary Resuscitation (CPR) နှလုံး-အဆုပ် ပြန်လည် အလုပ် လုပ်စေရန် ပြုလုပ်ပေးခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။
![]() | ဤဆောင်းပါးကို ဝီကီစံနှင့် ကိုက်ညီစေရန် ပြင်ဆင်တည်းဖြတ်ရန် လိုအပ်နေသည်။ အကယ်၍သင်ပြင်ဆင်နိုင်ပါက ဤဆောင်းပါးအား တိုးတက်စေရန် ကျေးဇူးပြု၍ ပြင်ဆင်ပေးပါ။ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွင် အကြံပေးမှုများ ပါဝင်လိမ့်မည်။(၂၆ မေ ၂၀၁၉) |
ဒဏ်ရာ အနာတရဖြစ်နေသူ၊ ရောဂါဝေဒနာတစ်ခုခု ခံစား နေရသူ တစ်ဦးတစ်ယောက်အား ရှောင်တခင် ပြုစုပေးမှုကို ရှေးဦးသူနာပြုခြင်းဟု ခေါ်သည်။ အရေးတကြီး ဖြစ်နေချိန်တွင် ရှေးဦးသူနာ ပြုနည်းများသည် ဝေဒနာခံစားနေရမှုကို လျော့ပါး စေခြင်း၊ ဖြစ်ပြီး ဝေဒနာကို မတိုးစေခြင်းနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ အသက်တစ်ချောင်းကို ကယ်ဆယ်နိုင်သည့်အခါမျိုးပင် ရှိခဲ့ သည်။ ရှေးဦးသူနာပြု၏ ရည်ရွယ်ချက်သည် ဆရာဝန်တစ်ဦး တစ်ယောက် မရောက်လာမီ လူနားအား အခိုက်အတန့် သက် သာအောင် ပြုစုပေးရန်မျှသာ ဖြစ်လေသည်။
ရှေးဦးသူနာပြုအတတ်ကို ကောင်းစွာ အသုံးချလျက်ရှိ သော ကမ္ဘာကျော်အဖွဲ့အစည်းကြီးသည် ကူညီရသော အလုပ်မျိုး ဖြစ်၍ ထိုမွန်မြတ်သော အတတ်ကို လူတိုင်းလူတိုင်း တတ်သိ ကျွမ်းကျင်နိုင်ရန် ကြိုးစားသင့်ကြပေသည်။ အချို့ကျောင်းများ တွင် လေ့ကျင့်သားရပြီးသော ကြက်ခြေနီအသင်းဝင်များသည် ရှေးဦးသူနာပြုအတတ် သင်ကြားရေးကို ဦးစီးဆောင်ရွက်ပေးကြ လေသည်။ ထိုအတတ်သည် ကင်းထောက်လုလင်နှင့် ကင်း ထောက်မယ်များ တတ်သိကျွမ်းကျင်ထားအပ်သော အတတ် တစ်ရပ်လည်း ဖြစ်ပေသည်။ ရှေးဦးသူနာပြုသည် အလေ့အကျင့် ကောင်းမွန်စွာ ရှိထားပါမှလည်း ကျွမ်းကျင်နိုင်သည်။ ယခုအခါ ကျောက်မီးသွေး စသော အလေ့အကျင့် ကောင်းမွန်စွာ ရှိထား ပါမှလည်း ကျွမ်းကျင်နိုင်သည်။ ယခုအခါ ကျောက်မီးသွေး စသော သတ္တုတူးဖော်ရေးဌာနများ၊ စက်ရုံ အလုပ်ရုံများတွင် လည်း ရှေးဦးသူနာပြုအတတ်ကို သင်ကြားစေလျက် အဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းထားကြလေသည်။
ရှေးဦးသူနာပြုတစ်ဦးသည် ဆရာဝန်၊ ဆရာမနီးပါး ကျွမ်း ကျင်တတ်မြောက်ရမည်ဟု မဆိုလိုချေ။ လူနာတွင် ခံစားနေရ သော ဝေဒနာကို အခြေအနေပို၍ ဆိုးမသွားစေရန် ဖေးမပြုစု ပေးရုံမျှသာ ဖြစ်လေသည်။ ရှေးဦးသူနာပြုမည့်သူ သတိထားရ မည့် အချက်တစ်ရပ်သည်ကား မတော်တဆကိစ္စမျိုးနှင့် ကြုံခဲ့ လျှင် ထိတ်လန့်တကြား မဖြစ်ဘဲ စိတ်အေးအေးထား၍ ဖျတ် လတ်သွက်လက်စွာ လုပ်ကိုင်တတ်ရန် လိုအပ်သည်။ ထိတ် ထိတ်ပြာပြာဖြစ်လျက် ယောင်းတီးယောင်တ မပြုလုပ်သင့်ပေ။ ပြုလုပ်သင့်သောကိစ္စကို သေချာစွာ သိရှိ ကျွမ်းကျင်မှသာလျှင် ပြုလုပ်ထိုက်၍ ဝိုးတိုးဝါးတားဖြစ်နေလျှင် ကျွမ်းကျင်နားလည် သူ တစ်ဦးဦးကို ခေါင်းဆောင်စေသင့်သည်။ သို့မဟုတ်က မိမိ တတ်ယောင်ကားနှင့် လက်တဲ့စမ်းမှုကြောင့် လူနာမှာ ဝေဒနာ ပို၍ တိုးသွားတတ်လေသည်။
ခရီးသွားယင်းလာယင်း လမ်းတွင် မတော်တဆ ထိခိုက်မှု ကိစ္စမျိုးကို ကြုံတွေ့ရသည် ဆိုပါစို့။ ထိုကိစ္စသည် သွေးထွက် သံယိုမှုလော၊ ရေနစ်ခြင်း၊ ဓာတ်လိုက်ခြင်းကဲ့သို့ ကိစ္စမျိုးလော။ အဆိပ်သင့်သည့်ကိစ္စမျိုးလောဟု ရှေးဦးစွာ စူးစမ်းသင့်ပေသည်။ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် ဒဏ်ရာအနာတရ ဖြစ်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် လူနာသည် ထိတ်လန့်သွားတတ်သည်။ လူနာ သည် မျက်နှာတစ်ခုလုံး ဖြူဖျော့နေပြီးလျှင် ခြေလက်များ အေးစက်စီးကပ်နေကာ သွေးခုန် အလွန်နှေးနေတတ်သည်။ ထိုအခါ လူနာကို ပက်လက်နေစေပြီးလျှင် ဦးခေါင်းနှင့် ကိုယ်ကို တစ်ပြေးတည်း ရှိစေရမည်။ လူနာအအေးမမိစေရန် စောင်၊ သို့မဟုတ် အဝတ်ဖြင့် ခြုံပေးထားပြီးလျှင် ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်ရည် စသော ခပ်နွေးနွေး သောက်စရာတစ်ခုခုကို တိုက်ပေး၍ ကိုယ်တွင်း၌ပါ နွေးသွားအောင် ပြုပေးရသည်။ ရင်ပတ်၌ ဒဏ်ရာရခြင်း၊ သို့မဟုတ် နှလုံးရောဂါကြောင့် ဝေဒနာခံစားနေရသော လူနာဖြစ်လျှင်မူ စန့်စန့်လဲလျောင်းနေ ရက အသက်ရှူခက်နေတတ်သဖြင့် ဦးခေါင်းကို ခပ်မြင့်မြင့်ထား ပေးရမည်။
ဒဏ်ရာကြီးကြီးကျယ်ကျယ်ဖြစ်တိုင်း လူနာသည် လန့် သွားတတ်သည်။ လူနာကို ကြမ်းတမ်းစွာ ကိုင်တွယ်ခြင်း၊ ဝေဒနာ နာကျင်ခြင်း၊ သွေးမတိတ်ခြင်းတို့ကြောင့် လူနာသည် ပို၍ ထိတ်လန့်လာတတ်သည်။ ထိုသို့ လန့်နေခြင်းကို အထက် တွင် ဆိုခဲ့သည့်အတိုင်း ထွေးထွေးနွေးနွေး လဲလျောင်းနေစေပြီး ခပ်နွေးနွေး သောက်စရာတစ်ခုခု တိုက်ပေးခြင်းဖြင့် အလန့်ပြေ သွားအောင် ပြုလုပ်ပေးရမည်။ လူနာသည် အော်ကလီဆန်နေ လျှင်လည်းကောင်း၊ သတိလစ်နေလျှင်လည်းကောင်း သောက် စရာ အရည်ကို မတိုက်သင့်ပေ။
ထိုသို့ အလန့်ပြေအောင် ပြုပြီးနောက်၊ လူနာကို ညင်သာ စွာနှင့် သေချာစွာ စစ်ဆေးကြည့်ရမည်။ ထိုနောက်မှ ဆောင် ရွက်ဖွယ် ရှိသမျှကို ဆောင်ရွက်သင့်ပေသည်။