From Wikipedia, the free encyclopedia
ဂူအမ်ကျွန်းသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ မာရီးယားနားကျွန်းစုတွင် အကြီးမားဆုံးကျွန်း ဖြစ်၍ တောင်ဘက် အစွန်းဆုံး၌ ရှိသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ၏ တသီးတခြား ရှိနေသော နယ်မြေတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဂူအမ်ကျွန်းသားများသည် ရှာမော်ရို အနွယ်ဝင်များဖြစ်ပြီး အင်ဒိုနီးရှားလူမျိုးစုမှ ဆင်းသက် လာသူများ ဖြစ်သည်။ ရှာမော်ရိုနှင့် စပိန်၊ အမေရိကန်နှင့် ဖိလစ်ပိုင် သွေးနှောသူများလည်း နေထိုင်သည်။ တရားဝင် ရုံးသုံးဘာသာစကားသည် အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ တိုင်းရင်းသားဘာသာစကားဖြစ်သော ရှာမောရိုစကားကိုလည်း ပြောဆိုသည်။ လူဦးရေ၏ ၉၆ ရာခိုင်နှုန်းသည် ရိုမန် ကက်သလစ်ဘာသာဝင်များ ဖြစ်သည်။
အသုံးပြုသော ငွေကြေးသည် အမေရိကန်ဒေါ်လာငွေ ဖြစ်သည်။ ဘဏ်လုပ်ငန်း၊ ပင်လယ်ငါးဖမ်း လုပ်ငန်း၊ အမဲလိုက်လုပ်ငန်းနှင့် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် လုပ်ငန်းတို့ကို စီးပွားဖြစ် လုပ်ကိုင်သည်။ ဂူအမ်ကျွန်းကို ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ် ဂူအမ်အခြေခံ အက်ဥပဒေ အရ အမေရိကန်ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနက အုပ်ချုပ်သည်။ ထိုအက်ဥပဒေအရ ဒေသဆိုင်ရာ ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ရေး ရရှိစေပြီး ဂူအမ်ကျွန်းသားများအား အမေရိကန်နိုင်ငံသားအဖြစ် ခံယူစေသည်။ အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သို့ တက်ရောက်မည့် ဂူအမ် ကိုယ်စားလှယ်အမတ်ကို နှစ်နှစ် တကြိမ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရသည်။
အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတဦး၏ လက်ဝယ် အပ်နှင်းထားသည်။ လက်ရှိ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးသည် ပေါကာလဗို ဖြစ်သည်။ ၁၉၇ဝ ပြည့်နှစ်မှစ၍ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို ကျွန်းသူ ကျွန်းသားများက ရွေးကောက်တင်မြှောက်သည်။ အစိုးရ အုပ်ချုပ်ရေးဌာန ၁၅ ခုရှိပြီး ဌာနအကြီးအကဲများကို ဂူအမ်ကို ဥပဒေပြုလွှတ်တော်၏ သဘောတူညီချက်ဖြင့် အုပ်ချုပ် ရေးမှူးက ခန့်အပ်သည်။ ဥပဒေပြုလွှတ်တော်တွင် အမတ် ၂၁ ဦးပါဝင်ပြီး နှစ်နှစ်တကြိမ် ပြည်သူ့ဆန္ဒဖြင့် ရွေးကောက် တင်မြှောက်သည်။ တရားစီရင်ရေးကဏ္ဍအတွက် တရားသူကြီး ကို အမေရိကန်သမ္မတခန့်အပ်သည်။ ဂူအမ်တရားရုံးတွင် အမေရိကန်နယ်မြေ တရားရုံး၏ စီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာရှိပြီး အမေရိကန်ဥပဒေအရ အမှုကိစ္စများကို စီရင်သည်။ အယူခံ အမှုများကို အမေရိကန်တရားလွှတ်တော်ချုပ်သို့ တင်သွင်း နိုင်သည်။
ပေါ်တူဂယ်လူမျိုးဖာဒီနန် မာဂျလန်က ၁၅၂၁ ခုနှစ်ခန့်တွင် စတင်တွေ့ရှိသည်ဟု ယူဆရသော မာရီယားနားကျွန်းစုကို ၁၆၆၈ ခုနှစ်တွင် စပိန်တို့က တိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ စပိန်ဘုရင်မ မာရီယာအင်နာကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် မာရီ ယားနားဟူ၍ စပိန်သာသနာပြုများက အမည်ပေးထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ၁၈၉၈ ခုနှစ် စပိန်အမေရိကန်စစ်ပွဲ ဖြစ်ပွား သောအခါ စပိန်တို့က ဂူအမ်ကျွန်းကို အမေရိကန်ပြည်ထောင် စု၏ လက်ဝယ်သို့ အပ်နှင်းလိုက်ရသည်။ ၁၈၉၉ ခုနှစ်တွက် မာရီယားနားကျွန်းစုကို ဂျာမနီနိုင်ငံအား ရောင်းချလိုက်သဖြင့် ၁၉၁၄ ခုနှစ်အထိ ဂျာမနီတို့က အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးဆုံးချိန်တွင် ဗာဆိုင်းစာချုပ်အရ မာရီယားနားကျွန်းစုသည် ဂျပန်၏ လက်အောက်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သို့သော် ဂူအမ်ကျွန်းကိုမူ ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ် အထိ အမေရိကန်သမ္မတက အမေရိကန် ရေတပ် အရာရှိ များအား အုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် ခန့်အပ်အုပ်ချုပ်စေသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဖြစ်ပွားချိန်၌ ဂျပန်တို့က ဂူအမ်ကျွန်းကို ခေတ္တမျှ သိမ်းပိုက်ထားသည်။ သို့သော် ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်သည်။ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် ပြီးဆုံးလုနီးပါးအချိန်မှစ၍ ဂူအမ်ကျွန်းသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အဓိကလေတပ်နှင့် ရေတပ် အခြေစိုက်စခန်းဖြစ်လာသည်။ ကျွန်း၏ တဘက်စွန်းရှိ အင်ဒါဆင် လေတပ်အခြေစိုက်စခန်းတွင် နျူးကလီးယား လက်နက် ပစ်လွှတ်နိုင်သော ဘီ-၅၂ ဗုံးကြဲ လေယာဉ်များ ရှိသည်။ နျူးကလီးယားရေငုပ်သင်္ဘောများလည်း အခြေစိုက် ထား၏။
ဂူအမ်ကျွန်းအား အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ နယ်မြေအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိလိုကြောင်း အဆိုကို ၁၉၇၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် ပြည်သူ့ဆန္ဒဖြင့် အတည်ပြု သည်။ ထို့နောက် ဂူအမ်ကျွန်း၌ အမေရိကန်စစ်ရေး အသုံးပြုမှု များကို အဆုံးသတ်ရန် တောင်းဆိုသော ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို ကျွန်းသူကျွန်းသားများက ပယ်ချသည်။ နိုင်ငံအဆင့်အတန်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ၁၉၈၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော ဆန္ဒခံယူပွဲတွင် မဲဆန္ဒပေးသူများ၏ ၄၈ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ ဓနသဟာယအဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာရန် ထောက်ခံမဲ ပေးလိုက်သည်။ ၂၅ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းက အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၏ ၅၁ ခုနှစ်မြောက် ပြည်နယ်အဆင့် သတ်မှတ် ပေးရန် မဲပေးခဲ့သည်။ လုံးဝလွတ်လပ်ရေး အဆိုသည် ၃ ဒသမ ၉၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ထောက်ခံမဲ ရရှိသည်။
မြောက်ကိုရီးယားက အမေရိကန်ပိုင်သည့် ဂူအမ်ကျွန်းကို ဒုံးကျည်နှင့် ပစ်ရန် အစီအစဉ် ဆွဲထားကြောင်း ၂၀၁၇ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့က ပြောသည်။ ကျွမ်းကျင်သူများက မြောက်ကိုရီးယားက နျူကလီးယား ထိပ်ဖူးတပ် ဒုံးကျည်နှင့် အချက် ၆၀ လောက် ပစ်လျှင် ဂူအမ်ကျွန်းလေးသည် မှုန့်မှုန့်ညက်ညက် ကြေနိုင်ကြောင်း ပြောခဲ့ကြသည်။ ဂူအမ်ကျွန်းတွင် နေထိုင်သူများက နှစ်နိုင်ငံကြားက မြေစာပင် ဖြစ်မည်လားဆိုကာ အလွန် ထိတ်လန့် တုန်လှုပ် ကြောက်ရွံ့နေကြောင်း ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့ထုတ် South China Morning Post သတင်းစာက ဖော်ပြခဲ့သည်။
လတ်တလောတွင် မည်သည့်အန္တရာယ်မှမရှိသေးသောကြောင့် စိတ်အေးအေးထားကြရန် ဂူအမ်ကျွန်း အုပ်ချုပ်ရေးမှူး အက်ဒီ ဘာဇာ ကာလ်ဗိုက ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဌာနက အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းဖို့နှင့် အဆင်သင့်ဖြစ်ဖို့ အနီးကပ် ကိုင်တွယ်နေသည့်အတွက် ယုံကြည်မှု ထားကြဖို့လည်း ဂူအမ် ပြည်တွင်း လုံခြုံရေး အကြံပေး ဂျော့ဂျ် ချာဖော်ရိုက ပြောခဲ့သည်။
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.