အေးပက်

အေးပက် (APEC)၏ အမည်အပြည့်အစုံမှာ အာရှ ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့အစည်း(Asia-Pacific Economic Cooperation) ဖြစ်ပြီး ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ပတ်လည်ရှိ အဖွဲ့ဝင် ၂၁ နိုင်ငံက ဒေသတွင်း ကုန်သွယ်ရေး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု စသည့် စီးပွားရေး လွတ်လပ်မှု ပိုလာစေရေးအတွက် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးကြသည့် ဖော်ရမ် (forum) ဖြစ်သည်။ အေးပက်၏ ရည်မှန်းချက်မှာ ဒေသတွင်း စီးပွားရေး တိုးမြှင့်ရေးဖြစ်သည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေ၏ ၄၀ %၊ ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်တန်ဖိုး (GDP) ၅၄ % ခန့်နှင့် ကုန်သွယ်ရေး ၄၄ % ခန့် ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။^[၁]

အေးပက်
The Asia-Pacific Economic Cooperation

လက်ရှိအဖွဲ့ဝင် ၂၁ ဦးအား အစိမ်းရောင်ဖြင့်ညွှန်းထားသည်။
ဖွဲ့စည်းခြင်း	1989 ခုနှစ်
အမျိုးအစား	စီးပွားရေး ဖော်ရမ်
ဌာနချုပ်	စင်ကာပူ
အဖွဲ့ဝင်များ	၂၁ ဦး
ဝက်ဘ်ဆိုဒ်	http://www.apec.org

အေးပက် အလွတ်တန်း ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက နှစ်စဉ် အလှည့်ကျ ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ သို့သော်လည်း တရုတ်၏ ကန့်ကွက်မှုကြောင့် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် ချိုင်းနီးစ်ထိုင်ပေ (ထိုင်ဝမ်) မှာမူ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲ ကိုယ်တိုင် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခွင့်မရှိပဲ သမ္မတမှ နှစ်စဉ် အထူးကိုယ်စားလှယ်ကို ခန့်အပ်ကာ တက်ရောက်စေသည်။၂၀၀၁ ခုနှစ် တရုတ်ပြည် ရှန်ဟိုင်းမြို့တွင် ကျင်းပသည့် အေပက် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကိုမူ နိုင်ငံရေး အကြောင်းအရင်းကြောင့် ထိုင်ဝမ်ဘက်မှ သမ္မတ၏ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကို စေလွှတ်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ သို့သော်လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ် ပီရူးနှင့် ၂၀၀၉ ခုနှစ် စင်ကာပူ အေးပက်ကိုမူ ဒုတိယ သမ္မတဟောင်း လျန်ကျန့်မှ သမ္မတ မာရင်းကျိုကိုယ်စား တက်ရောက်ခဲ့သည်။ လျန်ကျန့်မှာလဲ ယင်းအလွတ်တန်း ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကို ထိုင်ဝမ်ကိုယ်စား တက်ရောက်ခဲ့သည့် ရာထူးအဆင့်အမြင့်ဆုံး အထူးကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်သည်။

အေးပက် အလွတ်တန်း ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ၏ ထူးခြားချက်မှာ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအကြီးအကဲများက အိမ်ရှင်နိုင်ငံ၏ ရိုးရာဝတ်စုံကို ဝတ်ဆင်ကာ အမှတ်တရ ဓာတ်ပုံရိုက်ကြခြင်း ဖြစ်သည်။

အဖွဲ့ဝင်များ

တောင်ကိုးရီးယားသမ္မတဟောင်းရိုမူးဟွန်းသည်ထိုအချိန်ကဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ်ရှင်ဇိုအေဘီနှင့်အမေရိကန်သမ္မတဟောင်းဂျော့ခ်ျ ဒဗလျူဘုရှ်တို့နှင့်အတူဟနွိုင်းတွင် APEC 2006 ၌ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် အေးပက် အဖွဲ့ဝင် ၂၁ ဦးရှိပြီး အဖွဲ့ဝင်များအား အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် (Member economy) ဟု ခေါ်ဝေါ်သည်။

အဖွဲ့ဝင်	ဝင်ရောက်သည့်နှစ်
ဩစတြေးလျ	1989
ဘရူနိုင်း	1989
ကနေဒါ	1989
အင်ဒိုနီးရှား	1989
ဂျပန်	1989
တောင်ကိုရီးယား	1989
မလေးရှား	1989
နယူးဇီလန်	1989
ဖိလစ်ပိုင်	1989
စင်ကာပူ	1989
ထိုင်း	1989
အမေရိကန်	1989
ထိုင်ဝမ်[၂]	1991
ဟောင်ကောင်[၃]	1991
တရုတ်[၄]	1991
မက္ကဆီကို	1993
ပါပူအာ နယူးဂီနီ	1993
ချီလီ	1994
ပီရူး	1998
ရုရှား	1998
ဗီယက်နမ်	1998

ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများ

အာရှ-ပစိဖိတ် စီးပွားရေး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက် မှု သည် နှစ်စဉ် ဒေသတွင်း ကုန်သွယ် မှု တိုးတက် မှု များ အပေါ် ဆွေးနွေး ရန် အဖွဲ့ဝင် စီးပွားရေး ခေါင်းဆောင် များ အတူတကွ စုဝေး ကြ မည့် အစည်းအဝေး ထိပ်သီး အစည်းအဝေး တစ် ခု ကျင်းပ လိမ့်မည် ၊ တိုင်းပြည် တည်နေရာ က ကျပန်း ဆုံးဖြတ် ခဲ့ သည် ။

#	နှစ်နှင့်ရက်စွဲ	အိမ်ရှင်နိုင်ငံ	မြို့တော်နေရာ
1 ရက်နေ့	6-7 နိုဝင်ဘာ 1989	ဩစတြေးလျ	ကင်ဘာရာမြို့
2 ရက်နေ့	29-31 ဇူလိုင် 1990	စင်ကာပူ	စင်ကာပူ
3 ရက်နေ့	12-14 နိုဝင်ဘာ 1991	တောင်ကိုရီးယား	ဆိုးလ်မြို့
4 ရက်နေ့	10-11 စက်တင်ဘာ 1992	ထိုင်း	ဘန်ကောက်မြို့
5 ရက်နေ့	19-20 နိုဝင်ဘာ 1993	အမေရိကန်	ဘလိတ်ကျွန်း
6 ရက်နေ့	15-16 နိုဝင်ဘာ 1994	အင်ဒိုနီးရှား	ဘိုးဂိုး
7 ရက်နေ့	18-19 နိုဝင်ဘာ 1995	ဂျပန်	အိုဆာကာမြို့
8 ရက်နေ့	24-25 နိုဝင်ဘာ 1996	ဖိလစ်ပိုင်	မနီလာမြို့/ဆပ်ဘီ
9 ရက်နေ့	24-25 နိုဝင်ဘာ 1997	ကနေဒါ	ဗန်ကူးဗားမြို့
10 ရက်နေ့	17-18 နိုဝင်ဘာ 1998	မလေးရှား	ကွာလာလမ်ပူမြို့
11 ရက်နေ့	12-13 စက်တင်ဘာ 1999	နယူးဇီလန်	အော့ကလန်မြို့
12 ရက်နေ့	15-16 နိုဝင်ဘာ 2000	ဘရူနိုင်း	ဘန်ဒါဆရီဘဂါဝမ်မြို့
13 ရက်နေ့	20-21 အောက်တိုဘာ 2001	တရုတ်	ရှန်ဟိုင်းမြို့
14 ရက်နေ့	26-27 အောက်တိုဘာ 2002	မက္ကဆီကို	လော့စ်ကာဘော့စ်မြို့
15 ရက်နေ့	20-21 အောက်တိုဘာ 2003	ထိုင်း	ဘန်ကောက်မြို့
16 ရက်နေ့	20-21 နိုဝင်ဘာ 2004	ချီလီ	ဆန်တီယာဂိုမြို့
17 ရက်နေ့	18-19 နိုဝင်ဘာ 2005	တောင်ကိုရီးယား	ဘူဆန်မြို့
18 ရက်နေ့	18-19 နိုဝင်ဘာ 2006	ဗီယက်နမ်	ဟနွိုင်းမြို့
19 ရက်နေ့	8-9 စက်တင်ဘာ 2007	ဩစတြေးလျ	ဆစ်ဒနီမြို့
20 ရက်နေ့	22-23 နိုဝင်ဘာ 2008	ပီရူး	လီမာမြို့
21 ရက်နေ့	14-15 နိုဝင်ဘာ 2009	စင်ကာပူ	စင်ကာပူ
22 ရက်နေ့	13-14 နိုဝင်ဘာ 2010	ဂျပန်	ယိုကိုဟားမားမြို့
23 ရက်နေ့	12-13 နိုဝင်ဘာ 2011	အမေရိကန်	ဟိုနိုလူလူမြို့
24 ရက်နေ့	9-10 စက်တင်ဘာ 2012	ရုရှား	ဗလာဒီဗိုစတော့ခ်မြို့
25 ရက်နေ့	5-7 အောက်တိုဘာ 2013	အင်ဒိုနီးရှား	ဘာလီမြို့
26 ရက်နေ့	10-11 နိုဝင်ဘာ 2014	တရုတ်	ပေကျင်းမြို့
27 ရက်နေ့	18-19 နိုဝင်ဘာ 2015	ဖိလစ်ပိုင်	ပါဆေး
28 ရက်နေ့	19-20 နိုဝင်ဘာ 2016	ပီရူး	လီမာမြို့
29 ရက်နေ့	10-11 နိုဝင်ဘာ 2017	ဗီယက်နမ်	ဒါနန်မြို့
30 ရက်နေ့	17-18 နိုဝင်ဘာ 2018	ပါပူအာ နယူးဂီနီ	ဆိပ်ကမ်း မော်စဘီ
31 ရက်နေ့	16-17 နိုဝင်ဘာ 2019 (ဖျက်သိမ်းသည်)	ချီလီ	ဆန်တီယာဂိုမြို့
31 ရက်နေ့	20 နိုဝင်ဘာ 2020	မလေးရှား	ကွာလာလမ်ပူမြို့ (အွန်လိုင်းတွင် သိမ်းဆည်းထား)
32 ရက်နေ့	16 ဇူလိုင် နှင့် 12 နိုဝင်ဘာ 2021	နယူးဇီလန်	အော့ကလန်မြို့ (အွန်လိုင်းတွင် သိမ်းဆည်းထား)
33 ရက်နေ့	18-19 နိုဝင်ဘာ 2022	ထိုင်း	ဘန်ကောက်မြို့
34 ရက်နေ့	15-17 နိုဝင်ဘာ 2023	အမေရိကန်	ဆန်ဖရန်စစ္စကိုမြို့
35 ရက်နေ့	10-16 နိုဝင်ဘာ 2024	ပီရူး	ကူဇကိုမြို့

ကိုးကား

1. APEC Secretariat website။ 18 May 2008 တွင် မူရင်းအား မော်ကွန်းတင်ပြီး။ 16 November 2009 တွင် ပြန်စစ်ပြီး။
2. တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ (အာအိုစီ) ကို "တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ" သို့မဟုတ် "ထိုင်ဝမ်"ဟူသောအမည်ကို အသုံးပြုခွင့်မပြုဘဲ ကုလသမဂ္ဂ၏ အသိအမှတ်ပြုထားသော အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးမဟုတ်သောကြောင့် အဖွဲ့အစည်းအတွင်း တရုတ်တိုင်ပေအဖြစ် ရည်ညွှန်းထားခြင်းဖြစ်သည်။ တရုတ်သမ္မတသည် အေပီအီးစီ စီးပွားရေးဦးဆောင်များ၏ နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေးကို မတက်ရောက်ပါ။ ယင်းအစား စီးပွားရေးကိစ္စများအတွက် တာဝန်ရှိသော ဝန်ကြီးအဆင့်အရာရှိတစ်ဦးကို စေလွှတ်ခြင်းအစား (အေပီအီးစီသို့ တရုတ် တိုင်ပေကိုယ်စားလှယ်များ စာရင်းကိုကြည့်ပါ)။
3. ဟောင်ကောင် သည် ၁၉၉၁ ခုနှစ် တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ် ရေး ကာလ အတွင်း " အသိအမှတ်ပြု ခြင်း " အမည် ဖြင့် အေပီအီးစီ သို့ ဝင်ရောက် ခဲ့ သည် ။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ဟောင်ကောင်သည် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၏ အထူးစီမံခန့်ခွဲရေး နယ်မြေတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပြီး "ဟောင်ကောင်၊ တရုတ်ပြည်နယ်" အမည်ကို ရယူခဲ့သည်။
4. ဟောင်ကောင် နှင့် မကာအို တို့ ကို သီးခြား စီးပွားရေး နိုင်ငံ များ ဟု ယူဆ ထား သဖြင့် ၊ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သည် တရုတ် ပြည်မကြီး ၏ အကျိုးစီးပွား ကို သာ ကိုယ်စားပြု သည် ။

ပြင်ပလင့်ခ်များ

• Asia-Pacific Economic Cooperation
• Congressional Research Service (CRS) Reports regarding APEC Archived 21 September 2007 at the Wayback Machine.