From Wikipedia, the free encyclopedia
ယူကရိန်းသည် အရှေ့ဥရောပတွင် ရှိသောနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဧရိယာစတုရန်း ကီလိုမီတာ ၆၀၃,၆၂၈ ရှိသဖြင့် ဥရောပတိုက်ပေါ်တွင် တစ်ဆက်တည်းရှိသော နိုင်ငံများတွင် အကြီးဆုံး ဖြစ်သည်။ အရှေ့ဘက်နှင့် အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၊ အနောက်မြောက်ဘက်တွင် ဘီလာရုဇ်နိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် ပိုလန်နိုင်ငံ၊ ဆလိုဗက်ကီးယားနိုင်ငံ နှင့် ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ၊ အနောက်တောင်ဘက်တွင် ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံနှင့် မော်လ်ဒိုဗာနိုင်ငံ၊ တောင်ဘက်နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပင်လယ်နက်နှင့် အာဇော့ဗ် ပင်လယ်တို့နှင့် ထိစပ်လျက် ရှိသည်။ ကီးယက်သည် ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏မြို့တော်ဖြစ်သလို ၎င်း၏အကြီးဆုံးမြို့လည်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ၏ဘာသာစကားမှာ ယူကရိန်းဖြစ်ပြီး လူအများအပြားသည် ရုရှားဘာသာစကားကိုလည်း ကျွမ်းကျင်စွာ ပြောဆိုကြသည်။
| ယူကရိန်း Україна | |
|---|---|
 အလံတော်
 အမှတ်တံဆိပ်
| |
နိုင်ငံတော် သီချင်း: "Державний Гімн України" "ယူကရိန်း နိုင်ငံတော် သီချင်း" | |
.svg) .png)
| |
| မြို့တော် နှင့် အကြီးဆုံးမြို့ | ကီးယက်မြို့ |
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ | ယူကရိန်း |
| အမျိုးအစား | တစ်ပြည်ထောင် သမ္မတတစ်ပိုင်း သမ္မတနိုင်ငံ |
| အစိုးရ | |
• သမ္မတ | ဗိုလိုဒီမာ ဇီလန်စကီး |
• ဝန်ကြီးချုပ် | ဒဲနိစ် ရှမီဟာလ် |
| တည်ထောင် | |
| ဩဂုတ် ၂၄ ၁၉၉၁ | |
| ဧရိယာ | |
• စုစုပေါင်း | ၆၀၃,၆၂၈ km² (၂၃၃,၀၉၀ sq mi) (အဆင့်: ၄၅) |
• ရေထု (%) | ၇ % |
| လူဦးရေ | |
• ခန့်မှန်း | ၄၅,၈၈၈,၀၀၀ (၂၀၁၀) (အဆင့် - ၂၈) |
• သိပ်သည်းမှု | ၇၇/km² (၁၉၉/sq mi) (အဆင့် - ၁၁၅) |
| GDP (PPP) | ခန့်မှန်း |
• Per capita | US $၆,၆၅၆ |
| HDI | ၀.၇၁၀ မြင့် · ၆၉ |
| ငွေကြေး | Hryvnia |
| တယ်လီဖုန်းကုဒ် | +၃၈၀ |
| Internet TLD | .ua |
၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲပြီးနောက် ယူကရိန်းသည် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့ပြီး သူ့ကိုယ်သူ ကြားနေဟု ကြေညာခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်ခေတ်လွန် လွတ်လပ်သောနိုင်ငံများနှင့် အကန့်အသတ်ရှိသော စစ်ရေးမိတ်ဖက်အဖြစ် ဖွဲ့စည်းကာ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် နေတိုးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် မိတ်ဖက်အဖွဲ့တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃၊ ယူကရိန်းတစ်ဝှမ်းတွင် Euromaidan ဟုသိကြသော လူထုဆန္ဒပြပွဲများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းရေးနှင့် ရုရှားလိုလားသော မငြိမ်မသက်ဖြစ်စေသည့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော တော်လှန်ရေးအဖြစ်သို့ တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ ယင်းကာလအတွင်း ရုရှားတပ်များက ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်ကို အမှတ်အသားမဲ့တပ်များ ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ရုရှားက သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံ Donbas တွင် ရုရှားလိုလားသော မငြိမ်မသက်မှုများသည် ရုရှားကျောထောက်နောက်ခံပြု ခွဲထွက်ရေးသမားများက ဒေသအနှံ့ နယ်မြေများကို သိမ်းပိုက်ပြီး Donbas စစ်ပွဲကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ ဤအဖြစ်အပျက်များသည် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၏အစကို အမှတ်အသားပြုပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ပဋိပက္ခကြီးကြီးမားမားတိုးလာချိန်တွင် ရုရှားသည် ယူကရိန်းကို အလုံးစုံကျူးကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ ယူကရိန်းသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရုရှားနှင့် စစ်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးကတည်းက ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် နေတိုးအပါအဝင် အနောက်ကမ္ဘာနှင့် ပိုမိုနီးကပ်သော စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးဆက်ဆံမှုများကို ဆက်လက်ရှာဖွေခဲ့သည်။
ယူကရိန်းသည် တစ်ပြည်ထောင် သမ္မတတစ်ပိုင်းစနစ်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး လူသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုညွှန်းကိန်းတွင် အဆင့် ၇၄ ရှိသည်။ လွတ်လပ်သောဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ် ကြီးထွားလာသော်လည်း ယူကရိန်းသည် ဥရောပတိုက်ရှိ အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံစာရင်းဝင်တစ်ဦးချင်း GDP အရ၊ ဂျာနယ်လစ်အချို့က အကျင့်ပျက်ခြစားမှု မြင့်မားသည်ဟု ယူဆကြသော အချို့သောသတင်းထောက်များ။ သို့သော်လည်း ၎င်း၏ ကျယ်ပြောလှသော မြေဩဇာကြောင့် စစ်မဖြစ်မီ ယူကရိန်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စပါးအများဆုံး တင်ပို့သည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ တည်ထောင်သူအဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သလို ဥရောပကောင်စီ၊ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ OSCE ၏အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် ဥရောပသမဂ္ဂသို့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဆဲဖြစ်သည်။
ယူကရိန်းနိုင်ငံသည် ဆိုဗီယက် ဆိုရှယ်လစ် ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံတွင် ပါဝင်သော သမ္မတနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ယူကရိန်းနီယန် ဆိုဗီယက်ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံဟု ခေါ်သည်။ ရုရှနိုင်ငံ အနောက်တောင်ပိုင်းတွင် တည်ရှိ၍ အနောက်ဘက်၌ ရူမေးနီးယား နိုင်ငံနှင့် ပိုလန်နိုင်ငံ၊ တောင် ဘက်၌ ပင်လယ်နက်တို့ ရှိလေသည်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ အကျယ် အဝန်းမှာ စတုရန်းမိုင် ၂၃၂,၆ဝဝ ခန့် ဖြစ်၍ ဥရောပတိုက် တွင် မြေဩဇာေကာင်းသော ဒေသဖြစ်သည်။ အဖိုးတန် တွင်းထွက်သတ္တုများကိုလည်း ရရှိသည်။ နီးပါးမြစ်နှင့် နီးစတားမြစ်တို့သည် ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ဖြတ်သန်း၍ ပင်လယ် နက်ထဲသို့ စီးဝင်သည်။ နီးပါးမြစ်မှ ရေအားဖြင့် လျှပ်စစ် ဓာတ်အားကို ထုတ်ယူရရှိသည်။
ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတို့သည် ဆလဗလူမျိုးအနွယ်များ ဖြစ်ကြ သည်။ လူဦးရေ ၄၄,၁ဝဝ,ဝဝဝ ယောက်ခန့် ရှိ၏။ ယင်းတို့ သည် မိမိတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဓလေ့ထုံးစံ၊ အယူဝါဒတို့ကို မပျောက်ပျက်ရအောင် ထိန်းသိမ်း ထားကြသည်။ အများစုသည် လယ်ယာစိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ကြ၍ ဂျုံ၊ ရိုင်းစပါး၊ မုယော၊ အုတ်ဂျုံ၊ သကြားမုန်လာ၊ အာလူး၊ ပြောင်း၊ ဆေး၊ ဝါနှင့် ဘီသွာလျှော်ပင်များကို စိုက်ပျိုးသည်။ သတ္တုတွင်းတူး သည့် လုပ်ငန်းနှင့်စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းများလည်း ထွန်းကား သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မတိုင်မီက ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုမှ ထွက်သော ကျောက်မီးသွေး ငါးပုံ သုံးပုံမှာ ယူကရိန်းနိုင်ငံမှ ရရှိလေသည်။ သံနှင့်သံမဏိ လုပ်ငန်းကိုလည်း အကြီးအကျယ် လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အခြား ထွင်းထွက်သတ္တုများမှာ မန်ဂနိ၊ အလျူမီနီယမ်၊ ရေနံ၊ ဆားနှင့် ဂျစ်ပဆမ်တို့ ဖြစ်ကြသည်။
မြို့တော်မှာ နီးပါးမြစ်ပေါ်ရှိ ကီးယက်မြို့ ဖြစ်၏။ အခြား မြို့ကြီးများမှာ ပင်လယ်နက်ပေါ်ရှိ ဆိပ်ကမ်းမြို့ ဖြစ်သော အိုဒက်ဆာမြို့နှင့် ခါးရကပ်မြို့များ ဖြစ်သည်။
၁၆ ရာစုနှစ်အတွင်းက ယခု ယူကရိန်းနိုင်ငံ တည်ရှိရာ ဒေသတွင် ကော့ဆပ်လူမျိုးတို့ လှည့်လည် ကျက်စားခဲ့ကြသည်။ ထိုနောက် ၁၈ရာစုနှစ်တွင် ပြည်နယ် အရှေ့ပိုင်းသည် ရုရှဇာ ဘုရင်၏ လက်အောက်ခံ ဖြစ်သွားပြီး အနောက်ပိုင်းသည် ဩစတြီးယားပိုင် ဖြစ်သွားလေသည်။ ရုရှတော်လှန်ရေးပြီးသည့် နောက် ၁၉၁၉ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်းနီယန် ဆိုဗီယက် ဆိုရှယ် လစ် သမ္မတနိုင်ငံဟူ၍ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ယူကရိန်း သမ္မတနိုင်ငံသည် ရုရှနိုင်ငံရှိ အခြားဆိုဗီယက် ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းကာ ဆိုဗီယက် ဆိုရှယ်လစ်ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံကို ဖွဲ့စည်းလိုက် လေသည်။
ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ယူကရိန်းနိုင်ငံသည် စစ်မြေပြင် ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် ဂျာမန်စစ်တပ်များသည် တစ်နိုင်ငံလုံးကို သိမ်းပိုက်ထားခဲ့လေသည်။ ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် ရုရှစစ်တပ်များက ဂျာမန်တို့ကို နိုင်ငံတွင်းမှ တိုက်ထုတ်ခဲ့ကြ သည်။ ထိုသို့အားဖြင့် ယူကရိန်းနိုင်ငံရှိ မြို့ကြီးများ၊ စက်ရုံကြီး များမှာ စစ်ဒဏ်ကြောင့် များစွာ ပျက်စီးကုန်၏။ စစ်ပွဲပြီး သောအခါ ချက်ကိုစလိုဗားကီးယားနိုင်ငံက ရုသီးနီးယားနယ် ကို ယူကရိန်းနိုင်ငံသို့ ပေးအပ်ခဲ့ရလေသည်။
စစ်ပြီးခေတ်တွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံသားတို့သည် ပြန်လည် ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းကို အားသွန်ခွန်စိုက် ဆောင်ရွက်ကြ သည်။ ဤသို့အားဖြင့် ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု သမ္မတနိုင်ငံ အတွင်း အဓိကအားဖြင့် စားနပ်ရိက္ခာနှင့် စက်မှုလက်မှုပစ္စည်း များ ထုတ်လုပ်ပေးသည့် နိုင်ငံအဖြစ်သို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိ ခဲ့လေသည်။[၁]
Sevastopol ရှိ ရုရှားရေတပ်အခြေစိုက်စခန်းကို ကာဗာအဖြစ် အသုံးပြုကာ ပူတင်သည် ယူကရိန်းတပ်ဖွဲ့များကို လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းကာ ခရိုင်းမီးယားကို ထိန်းချုပ်ရန် ရုရှားတပ်များနှင့် ထောက်လှမ်းရေးများကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ 2014 ခုနှစ် မတ်လ 16 ရက်နေ့တွင် ခရိုင်းမီးယားတွင် ရုရှားတို့ သိမ်းပိုက်ထားသော လူထုဆန္ဒခံယူပွဲကို ကျင်းပခဲ့ပြီး၊ ခရိုင်းမီးယားလူဦးရေ၏ 97 ရာခိုင်နှုန်းသည် ရုရှားနိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်လိုကြောင်း အစီရင်ခံခဲ့သည်။
2014 ခုနှစ် မတ်လ 18 ရက်နေ့တွင် ရုရှားနှင့် ကိုယ်ပိုင်ကြွေးကြော်ထားသော ခရိုင်းမီးယားသမ္မတနိုင်ငံတို့သည် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းတွင် ခရိုင်းမီးယားသမ္မတနိုင်ငံနှင့် ဆီဗာစတိုပိုလ်တို့ ပူးပေါင်းပါဝင်ရေး သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ပြည်လုံးကျွတ်ဆန္ဒခံယူပွဲသည် တရားမဝင်ကြောင်းနှင့် ယူကရိန်း၏ နယ်မြေစိုးမိုးရေးကို ထောက်ခံကြောင်း ဆုံးဖြတ်ချက် 68/262 ကို အတည်ပြုခြင်းဖြင့် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံက ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်ကို ရုရှားကသာ ကန့်ကွက်မဲပေးခဲ့သည်။ သို့ရာတွင်၊ ၎င်းကို တွန်းလှန်၍မရနိုင်ပါ။ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ပြဋ္ဌာန်းနိုင်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များ အတည်ပြုရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို ရုရှား ဗီတိုအာဏာဖြင့် ပိတ်ဆို့ထားသည်။
သီးခြားစီ၊ ဒိုးနက်စ် နှင့် လူဟန့်စ် ပြည်နယ်များတွင် ဒေသဆိုင်ရာ ပြည်သူ့စစ်များအဖြစ် ကြေညာပြီး ရုရှားလိုလားသော ဆန္ဒပြသူများက ထောက်ခံသော လက်နက်ကိုင် အမျိုးသားများသည် အစိုးရ အဆောက်အဦများ၊ ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် အထူး[ရှင်းလင်းချက် လိုအပ်သော] ရဲစခန်းများကို မြို့အများအပြားတွင် သိမ်းယူကာ အသိအမှတ်ပြုမခံရသော လူထုဆန္ဒခံယူပွဲများ ကျင်းပကြသည်။ ] သူပုန်ထမှုကို ရုရှားသံရုံးမှ Igor Girkin နှင့် Alexander Borodai နှင့် Arseny Pavlov ကဲ့သို့သော ရုရှားမှ စစ်သွေးကြွများက ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ထိုအချိန်မှစ၍ ဧရိယာ၏ 1⁄3 ခန့်ကို ထိန်းချုပ်ထားသော ဒိုးနက်စ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် လူဟန့်စ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့ကို ကြေညာခဲ့သည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ရုရှားနိုင်ငံမှ ယူကရိန်းနိုင်ငံအား စတင်ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဤကျူးကျော်မှုသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၂၀) ရက်နေ့မှ စတင်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ရုရှား - ယူကရိန်း စစ်ပွဲ၏ အမြင့်မားဆုံးသော အခြေအနေ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ရုရှားနိုင်ငံသမ္မတ ဗလာဒီမီယာ ပူတင်က ယူကရိန်းနိုင်ငံအား နေတိုးအဖွဲ့အတွင်းသို့ ဝင်ခွင့်ပြုခြင်းသည် ရုရှားနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု အကြောင်းပြကာ ယူကရိန်းအား ဝင်ခွင့်မပြုရန် အမေရိကန်အပါအဝင် နေတိုးအဖွဲ့အား တောင်းဆိုခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုတောင်းဆိုချက်ကို ပယ်ချခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှစ၍ ခရိုင်းမီးယားဒေသအပါအဝင် ယူကရိန်းနယ်စပ်သို့ ရုရှားတပ်ဖွဲ့များ တပ်စွဲထားခဲ့သည်။ ကျူးကျော်မှုမစမီ ရက်ပိုင်းအလိုတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံမှ ခွဲထွက်ရေးသမားများ ထိန်းချုပ်ထားပြီး သမ္မတနိုင်ငံများအဖြစ် ကိုယ်တိုင်ကြေညာထားသော ဒွန်းဘက်စ် (Donebas) ဒေသရှိ ဒွန်းညက်စ် (Donetsk)နှင့် လုဟန့်စ် (Luhansk)များအား လွတ်လပ်သော သမ္မတနိုင်ငံများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုကြောင်းကို ရုရှားနိုင်ငံမှ ကြေညာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ရက်နေ့တွင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များ ဒွန်းဘက်စ်ဒေသသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ရုရှားအောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော ဖက်ဒရေးရှင်းကောင်စီက သမ္မတ ဗလာဒီမီယာပူတင်အား နိုင်ငံပြင်ပတွင် စစ်အင်အားအသုံးပြုခွင့် ပေးအပ်ခဲ့သည်။
ထိုသို့ ကျူးကျော်စစ် စတင်ခဲ့သောကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးက ဆန္ဒထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ကြပြီး စစ်ပွဲတွင် လူပေါင်း ၃၀,၀၀၀ ခန့် သေဆုံးသွားခဲသည်။[၂]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
