ဗာဆိုင်းစာချုပ်
ပထမကမ္ဘာစစ်ပြီးဆုံးစေခဲ့သော စာချုပ်များထဲမှ တစ်ခု From Wikipedia, the free encyclopedia
ဗာဆိုင်းစာချုပ် (The Treaty of Versailles) သည် ပထမကမ္ဘာစစ်ကို ပြီးဆုံးစေခဲ့သော စာချုပ်များထဲတွင် တစ်ခု အပါအဝင် ဖြစ်သည်။ ထိုစာချုပ်မှ ဂျာမနီနိုင်ငံ နှင့် မဟာမိတ်နိုင်ငံများ ကြားရှိ စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှုများကို အပြီးသတ်စေခဲ့သည်။ ဗာဆိုင်းစာချုပ်ကို ဖရန်စစ် ဖာဒီနန် မင်းသား လုပ်ကြံခံရသည်မှ ၅ နှစ် တိတိ ကြာမြင့်သော အချိန် ၁၉၁၉ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၈ ရက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်သော အခြားအင်အားကြီးနိုင်ငံများကို အခြားစာချုပ်များဖြင့် ဖြေရှင်းခဲ့သည်။ ၁၉၁၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော စာချုပ်မှ စစ်ပွဲကို ရပ်တန့်ခဲ့သော်လည်း ပြင်သစ် ငြိမ်းချမ်းရေး ကွန်ဖရန့်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုရန် အတွက် ညှိနှိုင်းရသည်မှာ ၆ လမျှ ကြာမြင့် ခဲ့သည်။ ဗာဆိုင်းစာချုပ်ကို နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီး၏ အတွင်းရေးမှူးရှေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီး နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီး၏ စာချုပ် စာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခဲ့သည်။
စာချုပ်ပါ အပြင်းထန်ဆုံးနှင့် အငြင်းပွားဖွယ်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်မှာ- "မဟာမိတ်နှင့် ဆက်စပ်အစိုးရများ က အတည်ပြုပြီး ဂျာမနီနှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များသည် မဟာမိတ်နှင့် ဆက်စပ်အစိုးရများနှင့် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံသားများ လက်အောက်ခံ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုအားလုံးကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ဂျာမနီနှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များ၏ တာဝန်ကို လက်ခံပါသည်။ ဂျာမနီနဲ့ သူ့မဟာမိတ်တွေရဲ့ ရန်စမှုတွေကြောင့် စစ်ပွဲရဲ့ အကျိုးဆက်ပါ။” အလားတူ ဆောင်းပါးများပါရှိသော ဗဟိုပါဝါအဖွဲ့ဝင်များသည် စာချုပ်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။ ဤဆောင်းပါး၊ ပုဒ်မ ၂၃၁ ကို War Guilt clause ဟုလူသိများသည်။ အဆိုပါစာချုပ်တွင် ဂျာမနီအား လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းရန်၊ ကျယ်ပြန့်သော နယ်မြေလိုက်လျောမှုများ ပြုလုပ်ရန်နှင့် Entente ပါဝါများကို ဖွဲ့စည်းထားသည့် နိုင်ငံအချို့အား လျော်ကြေးငွေများ ပေးဆောင်ရန် လိုအပ်သည်။ 1921 ခုနှစ်တွင် အဆိုပါ လျော်ကြေးငွေ၏ စုစုပေါင်းကုန်ကျစရိတ်ကို ရွှေတံဆိပ် 132 ဘီလီယံ (ထို့နောက် $31.4 ဘီလီယံ သို့မဟုတ် £6.6 ဘီလီယံ၊ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် US$ 442 ဘီလီယံ သို့မဟုတ် UK £284 ဘီလီယံနှင့် 2023 ခုနှစ်တွင် ညီမျှသည်)။ သဘောတူညီချက်ကို ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံကြောင့် မဟာမိတ်အင်အားကြီးများက ဂျာမနီကို အမှတ် ၅၀ ဘီလီယံဖိုးသာ ပေးချေရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။
John Maynard Keynes ကဲ့သို့သော ထင်ရှားသော စီးပွားရေးပညာရှင်တို့က အဆိုပါစာချုပ်သည် ကြမ်းတမ်းလွန်းသည်—“Carthaginian ငြိမ်းချမ်းရေး”—နှင့် လျော်ကြေးပေးခြင်းများသည် အလွန်အကျွံ တန်ပြန်အကျိုးအမြတ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ တစ်ဖက်တွင်၊ ပြင်သစ်မာရှယ်လော Ferdinand Foch ကဲ့သို့သော ထင်ရှားသောမဟာမိတ်ပုဂ္ဂိုလ်များက ဂျာမနီကို ညှာတာလွန်းသော ဆက်ဆံမှုစာချုပ်ကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် စီးပွားရေးပညာရှင်များ၏ ငြင်းခုံဆဲဖြစ်သည်။
ဤပြိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ ကွဲလွဲနေသော ပန်းတိုင်များ၏ ရလဒ်သည် မည်သူ့ကိုမျှ စိတ်ကျေနပ်မှု မရှိစေသော အပေးအယူတစ်ခုဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့်၊ ဂျာမနီသည် ငြိမ်းချမ်းမှုလည်း မရှိသလို ညှိနှိုင်းမှုလည်း မရှိသလို၊ အပြီးတိုင် အားပျော့သွားခြင်းလည်း မရှိပေ။ စာချုပ်မှဖြစ်ပေါ်လာသော ပြဿနာများသည် ဂျာမနီနှင့် အခြားဥရောပအင်အားကြီးနိုင်ငံများကြား ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်စေသည့် Locarno စာချုပ်များဆီသို့ ဦးတည်သွားမည်ဖြစ်သည်။ လျော်ကြေးပေးသည့်စနစ်အား Dawes Plan၊ Young Plan နှင့် 1932 Lausanne Conference တွင် လျော်ကြေးငွေများ ရက်အကန့်အသတ်မရှိ ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ခြင်းကြောင့် ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံအပေါ် စာချုပ်ပါစည်းကမ်းချက်များသည် နာဇီပါတီ၏ ထွန်းကားလာမှုကို အားကောင်းစေသည့် စီးပွားရေးပြိုလဲမှုနှင့် နာကြည်းနာကြည်းမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်၊ နောက်ဆုံးတွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
ဗာဆိုင်းကွန်ဖရင့်ဟု မကြာခဏ ရည်ညွှန်းလေ့ရှိသော်လည်း စာချုပ်၏ အမှန်တကယ် လက်မှတ်ရေးထိုးမှုသည် သမိုင်းဝင်နန်းတော်တွင်သာ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုအများစုသည် ပါရီတွင်ရှိပြီး၊ Quai d'Orsay ရှိ ပြင်သစ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနတွင် ယေဘုယျအားဖြင့် "Big Four" အစည်းအဝေးများကို ကျင်းပလေ့ရှိသည်။
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
