From Wikipedia, the free encyclopedia
ပျားနို့ သည် ပျားသားလောင်း နှင့် အရွယ်ရောက်ပြီး ပျားဘုရင်မများ ၏ အာဟာရအတွက် အသုံးပြုသော ပျားရည် စစ်ထုတ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ [1] ၎င်းကို သူနာပြုပျားများ၏ လည်ချောင်း အတွင်းရှိ ဂလင်းများ မှစစ်ထုတ်ပြီး လိင်မခွဲခြားဘဲ မျိုးစိတ်မခွဲခြားဘဲ ကိုလိုနီအတွင်းရှိ သားလောင်းအားလုံးကို အစာကျွေးသည်။ [2]
ပျားဘုရင်မအသစ်များဖန်တီးခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း အလုပ်သမားပျားများသည် အထူးပျားဘုရင်မဆဲလ်များကို ဖန်တီးကြသည်။ ဤဆဲလ်များရှိ သားလောင်းများကို ပျားနို့ အများအပြားဖြင့် အစာကျွေးသည်။ ဤအစာကျွေးခြင်းမျိုးသည် ဥဥရန် လိုအပ်သော အပြည့်အ၀ဖွံ့ဖြိုးသော သားဥအိမ်များ အပါအဝင် ပျားဘုရင်မ ခန္ဓာကိုယ်ပုံပန်းသဏ္ဌာန်အစိတ်အပိုင်းများ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို အစပျိုးပေးသည်။ [3]
တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပျားနို့ကို အစားထိုးဆေးပညာ အမျိုးအစားအောက်တွင်ပါဝင်သော ပျားကုထုံး တွင် အသုံးပြုသည်။ လူသားများအတွက် အာဟာရဖြည့်စွက်စာ အဖြစ် မကြာခဏ ရောင်းချလေ့ရှိသော်လည်း ပျားနို့ စားသုံးခြင်းသည် လူသားများအတွက် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများပေးသည်ဟူသော အဆိုကို လက်ရှိအထောက်အထားများက ပံ့ပိုးခြင်းမရှိကြောင်း ဥရောပအစားအစာဘေးကင်းလုံခြုံရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ကောက်ချက်ချထားသည်။ [4] အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင်၊ အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာနသည် အမှန်တကယ်မဟုတ်သည့် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများဖြင့်ကြော်ငြာကာဈေးကွက်တင်ရောင်းချသည့် ပျားနို့ထုတ်ကုန်ကုမ္ပဏီများကို တရားဥပဒေအရ အရေးယူခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ [5] [6]
လုပ်သားပျားများ၏ ဦးခေါင်းပိုင်းရှိ ဂလင်းများမှ စစ်ထုတ်လိုက်သော ပျားနို့ကို ဒရုန်းများ (ပျားထီးများ)၊ ပျားလုပ်သားများ (မြုံသောအမများ) သို့မဟုတ် ပျားဘုရင်မများ (သန္ဓေအောင်သော အမများ) ဖြစ်လာမည့် ပျားသားလောင်းများအားလုံးကို ကျွေးသည်။ သုံးရက်အကြာတွင် ပျားထီးနှင့် လုပ်သားပျားသားလောင်းများကို ပျားနို့ ဆက်မကျွေးတော့ဘဲ ပျားဘုရင်မသားလောင်းများကိုမူ ၎င်းတို့၏ ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားမှုကာလတစ်လျှောက်လုံး ဤအထူးဓာတ်ကို ဆက်လက်ကျွေးမွေးသည်။[ကိုးကားချက်လိုသည်]
ပျားနို့ တွင် ရေ ၆၇%၊ ပရိုတင်း ၁၂.၅%၊ ရိုးရိုး သကြား ၁၁% ( monosaccharides ), fatty acids ၆% နှင့် 10-hydroxy-2-decenoic acid (10-HDA) ၃.၅% တို့ပါဝင်သည်။ ၎င်းတွင် အနည်းလို သတ္တုဓာတ်များ ၊ ဘက်တီးရီးယားသေစေသောပစ္စည်းနှင့် ပဋိဇီဝ ပါဝင်ပစ္စည်းများ၊ pantothenic acid (ဗီတာမင် ဘီ5)၊ pyridoxine ( ဗီတာမင် ဘီ6 ) နှင့် ပမာဏအနည်းငယ်မျှသော ဗီတာမင် စီ [2] တို့ ပါဝင်သော်လည်း အဆီတွင်ပျော်ဝင်နိုင်သော ဗီတာမင် A ၊ D ၊ E သို့မဟုတ် K တို့ မပါဝင်ပေ။ [7]
ပျားနို့၏အဓိကအသားဓတ် (MRJPs) သည် ပျားရည်ထုတ်သောပျားများမှ စစ်ထုတ်လိုက်သော အသားဓာတ် မိသားစုဖြစ်သည်။ အဆိုပါအသားဓာတ်မိသားစုတွင် အသားဓာတ်ကိုးမျိုးပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့အနက် MRJP1 (Royalactin)၊ MRJP2၊ MRJP3၊ MRJP4 နှင့် MRJP5 တို့သည် လုပ်သားပျား မှစစ်ထုတ်လိုက်သော ပျားနို့ထဲတွင် ပါဝင်ပါသည်။ MRJP1 သည် အပေါများဆုံးဖြစ်ပြီး အရွယ်အစားအကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ အသားဓာတ်ငါးမျိုးသည် ပျားနို့တွင်ပါသော အသားဓာတ်စုစုပေါင်း၏ ၈၃ မှ ၉၀% အထိ ပါဝင်ပါသည်။ [8] [9] ပျားနို့ကို ရှေးခေတ်ကတည်းက တိုင်းရင်းဆေး တွင် အသုံးပြုခဲ့ကြပြီး ပျားနို့တွင်ပါသော MRJP များသည် အဓိကဆေးဖက်ဝင်ပစ္စည်းများဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြထားကြပြီးဖြစ်သည်။ ပျားနို့ကို မျိုးဗီဇ ကိုးမျိုး ( mrjp genes ) ပါသည့် မျိုးဗီဇမိသားစုက ထုတ်လုပ်ပေးသည်။ အဆိုပါ မျိုးဗီဇမိသားစုမှာ သီးထိုးယင်ကောင် ( Drosophila ) နှင့် ဘက်တီးရီးယားများရှိ မျိုးဗီဇ ကဲ့သို့သော အဝါရောင် မျိုးရိုးဗီဇမိသားစု ၏ အုပ်စုဝင်များဖြစ်ပါသည် ။ ပျားနို့သည် ပျားဘုရင်မသားလောင်း နှင့် လုပ်သားပျားသားလောင်းများ ဟူ၍ သားလောင်းများ ကွဲကွဲပြားပြား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရာတွင် အဓိကပါဝင်ပြီး ပျားကိုလိုနီအတွင်း အလုပ် ခွဲဝေလုပ်ကိုင်ခြင်းစနစ် ကို ဖြစ်ပေါ် စေပါသည်။ [8]
ပျားဘုရင်မများနှင့် လုပ်သားပျားများသည် ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းချုပ်ထားသော phenotypic polymorphism ၏ အထူးခြားဆုံး ဥပမာများထဲမှ တစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ သားလောင်းနှစ်ကောင်တွင် တူညီသော DNA ရှိရာမှ တစ်ကောင်သည် အလုပ်သမားဖြစ်လာသော်လည်း တစ်ကောင်မှာ ဘုရင်မတစ်ပါးဖြစ်လာကာ အရွယ်ရောက်ပြီးပျားနှစ်ကောင်သည် ခန္ဓာဗေဒ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ သက်တမ်းနှင့် မျိုးပွားနိုင်မှုတို့ အပါအဝင် ကျယ်ပြန့်သော ဝိသေသလက္ခဏာပိုင်းတွင် များစွာ ကွဲပြားနေသည်။ [10] ပျားဘုရင်မများသည် အမျိုးသမီးလိင်ဇာတ်အမျိုးအစားအဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားပြီး ကြီးမားသောတက်ကြွသောသားဥအိမ်များပါရှိကာ လုပ်သားပျားအမများတွင်မူ သိမ်နေသော လှုပ်ရှားမှုမရှိသော သားဥအိမ်များသာပါရှိသဖြင့် မြုံနေသော သဘောရှိပါသည်။ ဘုရင်မ-အလုပ်သမား ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုင်ရာ ပိုင်းခြားမှုကို တော်ဝင်ဂျယ်လီဖြင့် ကွဲပြားသော အစာကျွေးခြင်းဖြင့် မျိုးဗီဇအရ ထိန်းချုပ်ထားသည်။ အထူးသဖြင့် Royalactin ပရိုတင်းကြောင့် ဖြစ်ပုံရသည်။ ဘုရင်မဖြစ်လာရန် ရည်မှန်းထားသော ပျားသားလောင်း အမကို ပျားနို့ အမြောက်အမြား ကျွေးမွေးသည် ။ ၎င်းသည် ဘုရင်မ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် မော်လီကျူးဖြစ်ရပ်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ [3] ဤဖြစ်စဉ်ကို CpG methylation ဟုခေါ်သော DNA ၏ epigenetic ပြုပြင်မွမ်းမံခြင်းဖြင့် ဖျန်ဖြေပေးကြောင်း ပြသထားသည်။ [11] အသစ်ပေါက်လာသော သားလောင်းများတွင် မီသလိတ် DNA ထုတ်ပေးသည့် အင်ဇိုင်းတစ်ခု၏ ထုတ်ဖော်မှုကို အသံတိတ်စေခြင်းသည် သားလောင်းကြီးထွားမှုလမ်းကြောင်းအပေါ် ပျားနို့ကဲ့သို့ အကျိုးသက်ရောက်မှုကို ဖြစ်စေသည်။ DNA methylation ပမာဏ လျော့ကျသွားသော လူအများစုသည် အပြည့်အဝဖွံ့ဖြိုးသော သားဥအိမ်ရှိသော ဘုရင်မများအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာကြသည်။ ဤတွေ့ရှိချက်သည် ပျားရည်တွင် DNA methylation ၏ epigenetic information ကို အာဟာရထည့်သွင်းခြင်းဖြင့် ကွဲပြားစွာပြောင်းလဲနိုင်စေသည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ [12]
ပျားနို့ကို ပျားဘုရင်မထုတ်လုပ်ရန် ရွှေ့ပြောင်းနိုင်သောဘောင်အဖုများဖြင့် ကိုလိုနီနယ်များကို နှိုးဆွခြင်းဖြင့် ရိတ်သိမ်းသည်။ ပျားနို့ကို ဘုရင်မဆဲလ်တစ်ခုစီ ( ပျားလပို့ ) မှ လေးရက်ခန့်သားလောင်းအရွယ်တွင် စုဆောင်းသည်။ ဤအရာများသည် ပမာဏများသော ဆဲလ်များသာဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နို့ကို အလုပ်သမားသားလောင်းအား ကျွေးသောအခါ၊ ၎င်းတို့ထံသို့ တိုက်ရိုက် ကျွေးမွေးပြီး ၎င်းကို ထုတ်လုပ်သည့်အတိုင်း စားသုံးကြပြီး သားလောင်းများ၏ ဆဲလ်များသည် သားလောင်း စားသုံးနိုင်သည်ထက် ပိုမိုမြန်ဆန်သော ပျားနို့ဖြင့် သိုလှောင်ထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဘုရင်မဆဲလ်များတွင်သာ ပျားနို့၏ ရိတ်သိမ်းခြင်းကို လက်တွေ့ကျသည်။
၅-၆ လရှိသော တရာသီအတွင်း ကောင်းမွန်စွာ စီမံခန့်ခွဲနိုင်သော ပျားအုံတစ်အုံသည် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၅၀၀ g (၁၈ oz) ထုတ်ပေးနိုင်သည်။[ကိုးကားချက်လိုသည်] ပျားနို့ ထုတ်ကုန်သည် ပျက်စီးလွယ်သောကြောင့် ထုတ်လုပ်သူများသည် ပျားနို့ကို ရောင်းချခြင်း သို့မဟုတ် စုဆောင်းခြင်းစင်တာသို့ မပို့ဆောင်မချင်း သင့်လျော်သော အအေးခန်း (ဥပမာ အိမ်သုံးရေခဲသေတ္တာ သို့မဟုတ် ရေခဲသေတ္တာ) သို့ ချက်ချင်းဝင်ရောက် သိမ်းဆည်းထားနိုင်ရပါမည်။ တခါတရံတွင် ပျားရည် သို့မဟုတ် ပျားဖယောင်းကို ပျားနို့ထဲသို့ ထည့်လေ့ရှိပြီး ၎င်းကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်စေသည်ဟု ယူဆကြသည်။[ကိုးကားချက်လိုသည်]
ပျားနို့သည် နှာ စေးခြင်း ၊ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ အထိ အသက်ဆုံးရှုံးစေသော ဓာတ်မတည့်မှု အထိ ဖြစ်စေနိုင်သည် ။ [13] [14] [15] [16] [17] [18] ပျားနို့ သောက်သုံးသူများတွင် ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်ပွားမှု၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ ရာခိုင်နှုန်းကို မသိရသေးပါ။ ပျားနို့နှင့် ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်နိုင်ချေသည် အခြားပစ္စည်းများနှင့်ဓာတ်မတည့်သူများတွင် ပိုများသည်။ [13]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.