ဓူဝံကြယ်

ဓူဝံကြယ် (အင်္ဂလိပ်: Polaris) ကို အယ်လ်ဖာ ယူမီ (α UMi)၊ အယ်လ်ဖာ အာဆာမိုင်နောရစ် (α Ursae Minoris) စသော အမည်များဖြင့် ရည်ညွှန်းခေါ်ဆိုကြပြီး အများအားဖြင့် မြောက်ဘက်ကြယ် (Northern Star) သို့ ဝင်ရိုးစွန်းကြယ်(Pole Star) စသည့် အမည်များဖြင့် လူသိများကာ တစ်ခါတစ်ရံတွင် လမ်းပြကြယ် (Lodestar) ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဓူဝံကြယ်သည် အာရှာ မိုင်နာ (Ursa Minor) ကြယ်အစုအဝေးတွင် အတောက်ပဆုံးကြယ်ဖြစ်သည်။ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းကောင်းကင်နှင့် အနီးစပ်ဆုံးကြယ်ဖြစ်ပြီး လက်ရှိ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းကြယ်အဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။

Alpha Ursae Minoris

ဓူဝံကြယ်အား ဟာဘယ် အာကာသတယ်လီစကုပ်မှ မြင်ရပုံ
လေ့လာရေးဒေတာ Epoch J2000      Equinox
ကြယ်စုတန်း	အာရှာ မိုင်နာ
α UMi Aa
ညာဘက်တိမ်းစောင်းမှု	02° 31′ 49.09″
နိမ့်ဆင်းမှု	+89° 15′ 50.8″
မြင်သာသောအရွယ်အစား (V)	1.98v[1]
α UMi Ab
ညာဘက်တိမ်းစောင့်မှု
နိမ့်ဆင်းမှု
မြင်သာသောအရွယ်အစား (V)	၉.၂[1]
α UMi B
ညာဘက်တိမ်းစောင်းမှု	02° 30′ 41.63″
နိမ့်ဆင်းမှု	+89° 15′ 38.1″
မြင်သာသောအရွယ်အစား (V)	8.7[1]
ဂုဏ်သတ္တိ
α UMi Aa
စတီလာ အမျိုးအစား	F7Ib[2]
U−B အရောင်ညွန်းကိန်း	၀.၃၈[1]
B−V အရောင်ညွန်းကိန်း	၀.၆၀[1]
မတည်မြဲသောကြယ်	Classical Cepheid[3]
α UMi Ab
စတီလာ အမျိုးအစား	F6V[1]
α UMi B
စတီလာ အမျိုးအစား	F3V[1]
U−B အရောင်ညွန်းကိန်း	0.01[4]
B−V အရောင်ညွန်းကိန်း	0.42[4]
နက္ခတ္တဗေဒ
ဗဟိုခွာအား အလျင် (Rv)	-၁၇ km/s
သင့်လျော် ရွေ့လျားမှု (μ)	RA: 44.48±0.11 mas/yr Dec.: -11.85±0.13 mas/yr
ပြောင်းလဲ တည်နေရာ (π)	၇.၅၄ ± ၀.၁၁ mas
အကွာအဝေး	325 - 425i ly (99 - 129.5 pc)
ပကတိ အရွယ်အစား (MV)	-3.6(α UMi Aa)[1] 3.6(α UMi Ab)[1] 3.1(α UMi B)[1]
ပတ်လမ်း[1]
ပင်မ	α UMi Aa
အဖော်	α UMi Ab
ပတ်လမ်းကြာချိန် (P)	၂၉.၅၉ နှစ်
ဆီမီး-မေဂျာ ဝင်ရိုး (a)	၀.၁၃၃"
စက်ဝိုင်းပုံပတ်လမ်း (e)	၀.၆၀၈
နိမ့်ဆင်းမှု (i)	၁၂၈°
ဆုံမှတ်၏လောင်တီကျု (Ω)	၁၉°
အနီးဆုံးပတ်လမ်း၏ထောင့်ဖြတ် (ω) (secondary)	၃၀၃°
Semi-amplitude (K1) (primary)	၃.၇၂ km/s
အသေးစိတ်
α UMi Aa
ဒြပ်ထု	၄.၅[1] M☉
အချင်းဝက်	46±3[1] R☉
တောက်ပမှု (bolometric)	2500[5] L☉
မျက်နှာပြင် ဒြပ်ဆွဲအား(log g)	၂.၂[6] cgs
သက်ရောက်သည့် အပူချိန်	6015[4] K
သတ္တုကြွယ်ဝမှု	112% solar[7]
စတီလာ လှည့်ပတ်မှု	၁၁၉ ရက်[2]
လှည့်ပတ်အလျင် (v sin i)	14[2] km/s
စတီလာ သက်တမ်း	7×10၇[8] years
α UMi Ab
ဒြပ်ထု	၁.၂၆[1] M☉
အချင်းဝက်	၁.၀၄[1] R☉
တောက်ပမှု (bolometric)	3[1] L☉
စတီလာ သက်တမ်း	7×10၇[8] years
α UMi B
ဒြပ်ထု	၁.၃၉[1] M☉
အချင်းဝက်	၁.၃၈[4] R☉
တောက်ပမှု (bolometric)	3.9[4] L☉
မျက်နှာပြင် ဒြပ်ဆွဲအား (log g)	4.3[4] cgs
သက်ရောက်သည့် အပူချိန်	6900[4] K
လှည့်ပတ်အရှိန် (v sin i)	110[4] km/s
သက်တမ်း	7×10၇[8] years
တည်နေရာ (တူရုပြုသည် α UMi Aa)
ပါဝင်မှု	α UMi Ab
လေ့လာသည့်ခေတ်ကာလ	2005.5880
ထောင့်ဖြတ်အကွာအဝေး	၀.၁၇၂″
တည်နေရာ ထောင့်	231.4°
တည်နေရာ (တူရုပြုသည် α UMi Aa)
ပါဝင်မှု	α UMi B
လေ့လာသည့်ခေတ်ကာလ	2005.5880
ထောင့်ဖြတ်အကွာအဝေး	၁၈.၂၁၇″
တည်နေရာ ထောင့်	230.540°
ရည်ညွန်း ဒေတာ
α UMi Aa
SIMBAD	data
α UMi B
SIMBAD	data
ကြယ် စာရင်း
Polaris, North Star, 1 Ursae Minoris, HR 424, BD +88°8, HD 8890, SAO 308, FK5 907, GC 2243, ADS 1477, CCDM 02319+8915, HIP 11767, Cynosura, Alruccabah, Phoenice, Navigatoria, Star of Arcady, Yilduz, Mismar

ဓူဝံကြယ် ကို မြောက်အရပ်ညွန်ပြရာ ကြယ်ဟု အများသိကြသော ခုနှစ်စင်ကြယ် အသေး၏ အတောက်ပဆုံး ကြယ်ဖြစ်သည်။ ၎င်း ဓူဝံကြယ်သည် ကမ္ဘာ၏ မြောက်ဝင်ရိုးစွန်း တွင် တည်ရှိပြီး မြောက်အရပ်ကို အမြဲ ညွန်ပြပေးသည်။

ဓူဝံကြယ်သည် ကမ္ဘာမှ အလင်းနှစ် ၄၃၀ ခန့်ကွာဝေးသည်။ ၎င်းသည် ကြယ်တစ်ခုတည်းမဟုတ်ပဲ ကြယ်စု ဖြစ်သည်။ ၎င်းတွင် နေဒြပ်ထု ၏ခြောက်ဆ ရှိသော F7 အလင်းရောင် အဆင့်ရှိ α UMi A ကြယ်သည် supergiant တစ်ခုဖြစ်သည်။ ကြယ်ငယ်နှစ်ခုမှာ နေထုထည်၏ ၁.၅ ဆရှိ သော α UMi B နှင့် α UMi Ab တို့ဖြစ်ကြသည်။ ထို့အပြင် ခွဲထွက်နေသော UMi C နှင့် UMi D လည်းပါရှိသည်။ မကြာသေးမှီကမှ လေ့လာတွေ့ရှိချက်အရ ဓူဝံကြယ်သည် A နှင့်F ကြယ်အမျိုးအစားရှိ မပီပြင်သော open cluster အနွယ်ဝင်ဖြစ်သည်။

ကိုးကား

1. "Direct Detection of the Close Companion of Polaris with Thehubble Space Telescope" (2008). The Astronomical Journal 136 (3): 1137. doi:10.1088/0004-6256/136/3/1137. Bibcode: 2008AJ....136.1137E.
2. "Precise Radial Velocities of Polaris: Detection of Amplitude Growth" (2008). The Astronomical Journal 135 (6): 2240. doi:10.1088/0004-6256/135/6/2240. Bibcode: 2008AJ....135.2240L.
3. "VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007–2013)" (2009). VizieR On-line Data Catalog: B/gcvs. Originally published in: 2009yCat....102025S 1: 02025. Bibcode: 2009yCat....102025S.
4. "Polaris B, an optical companion of the Polaris (α UMi) system: Atmospheric parameters, chemical composition, distance and mass" (2008). Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters 387: L1. doi:10.1111/j.1745-3933.2008.00426.x. Bibcode: 2008MNRAS.387L...1U.
5. "The period and amplitude changes of Polaris (α UMi) from 2003 to 2007 measured with SMEI" (2008). Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: –. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13439.x. Bibcode: 2008MNRAS.388.1239S.
6. "Polaris, the nearest Cepheid in the Galaxy: Atmosphere parameters, reddening and chemical composition" (2005). Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 362 (4): 1219. doi:10.1111/j.1365-2966.2005.09353.x. Bibcode: 2005MNRAS.362.1219U.
7. "Catalogue of [Fe/H] determinations for FGK stars: 2001 edition" (2001). Astronomy and Astrophysics 373: 159. doi:10.1051/0004-6361:20010525. Bibcode: 2001A&A...373..159C.
8. "Polaris: astrometric orbit, position, and proper motion" . Bibcode: 2000A&A...360..399W.