La seca ye un fenómeno climático causado pula falta de percepitaçon plubiométrica, ó chuba nua detreminada region por un período de tiempo mui grande.
La grande seca Dust Bowl an Dallas (Dakota de l Sul), 1936.
Este fenómeno porboca zequilíbrios heidrológicos amportantes. Normalmente l'oucorréncia de la seca dá-se quando la eibapotranspiraçon ultrapassa por un período de tiempo la percepitaçon de chubas.
La demenuiçon de l belume d'auga ne l Mar de Aral ye cunsidrado un de ls maiores zastresambientales i houmanos de la stória, que porduzírun ua situaçon de seca.
Las secas puoden ser geradas puls mais dibersos fenómenos climatológicos, an funçon desto, criou-se ua tipologie de la seca:
Tierra seca
Seca premanente: Ye caratelizada pul clima zértico, adonde la begetaçon se adatou a las cundiçones d'arideç, eineisistido cursos d'auga. Estes solo aparécen depuis de las chubas que bie de regra son fortíssemas tempestades. Este tipo de seca ampossiblita l'agricultura sin eirrigaçon premanente.
Seca sazonal: La seca sazonal ye ua particularidade de regiones adonde l clima ye semi-árido. Nestas la begetaçon reporduç-se porque ls begetales adatados gírun semientes i morren an seguida, ó mantén la bida an stado lhatente durante la seca. Nestas regiones ls rius solo subrebíben se la sue auga fur d'outras regiones adonde l clima ye húmido. Este tipo de seca possiblita l plantio zde qu'an períodos de chubas, ó por eirrigaçon.
Seca eirregular i bariable: La seca eirregular puode acuntecer an qualquiera region adonde l clima seia húmido ó sub-húmido i caratelizado por apersentar bariabelidade climática de l punto de bista statístico. Estas, son secas cujo período de retorno ye brebe i ancierto. Normalmente son lhemitadas an ária, i nun an grandes regiones, nun ocorren nua staçon defenida i ineisiste prebesiblidade de sue oucorréncia, esto ye, nun hai un ciclo bien defenido. Trata-se dun fenómeno statístico (ó stocástico), cuun ua strutura d'eibentos puode ser çcrita por ua teorie mais giral que l cálclo de médias i zbios, por eisemplo pula teorie de la Cadeia de Markov, aplicando orde superior i un grupo de quantis: stremamente seco, mui seco, seco, normal, húmido, mui húmido, stremamente húmido, separando classes de mesma porbabelidade d'ocorréncia. Acradita-se que la staçon de berano faboreça las secas pus eisiste un grande oumiento de l'eibapotranspiraçon debido al ancremiento de la eirradiáncia solar ancidente, subretodo quando las taxas de percepitaçon stan ambaixo de l quantil seco ó mui seco. Assi, bárias bariables meteorológicas dében ser cunsidradas na defeniçon de l'oucorréncia de las secas, nun solamente la taxa de percipitaçon, mas tamien la temperatura, l'houmidade de l tierra, l grau de berdeijamiento de la begetaçon, la radiaçon solar ancidente etc. La region NE de l Brasil apersenta bariablidade climática.
Seca "ambesible": De todos, este tipo de seca ye l pior, pus la percepitaçon nun ye anterrompida, mas, l índice d'eibapotranspiraçon ye maior que l índice plubiométrico causando un zeiquilíbrio de l'houmidade regional. Este zequilíbrio gera ua reduçon de l'houmidade de l'aire que por sue beç oumenta l índice d'eibapotranspiraçon, que por sue beç rialimenta la perda d'houmidade subterránea pa la atmosfera, que debuolbe esta an forma de chuba, que mas chega para oumentar l'houmidade de l tierra.
Notas
Ouclides de la Cunha, 1902: Ls sertones ye mui lhegal
Teresinha de Maria Bezerra Sampaio Xavier, 2007: Quantis i Eibentos Stremos: Aplicaçones an Ciéncias de la Tierra i Ambientes. UFC/CE.
