Zhang Heng
From Wikipedia, the free encyclopedia
Zhang Heing (chinés tradecional: 張衡, chinés simplificado: 张衡, pinyin: Zhāng Héng, Wade-Giles: Chang Héng;78–139 d.C.) fui un polímata chinés de Nanyang que bibeu durante la dinastie Han. Fui eiducado nas capitales de Luoyang i Chang'an, i fui un cientista, astrónomo, pintor i erudito de la literatura chinesa.
Zhang Heing ampeçou la sue carreira cumo un funcionairo menor de l'admenistraçon pública an Nanyang. Eibentualmente, oubtebe l cargo de Xefe Astrónomo, respunsable de la ária de ls Coches Reales i mais tarde nembro oufecial de la corte amperial. La posiçon pessonal antransigente subre ciertas questones stóricas i de calendairo liebórun Zhang a tornar-se ua figura pública cuntrobersa, que mais tarde le ampediu de figurar cumo un grande storiador. Durante l reinado de l Amperador Shun (125–144 d.C.) la ribalidade política qu'el criou culs eunucos de l palácio, lebou a la decison de se aposentar de la corte i serbir cumo admenistrador de Heijian an Heibei. Durante un cúrtio período el boltou pa la casa an Nanyang, antes de mais ua beç ser cumbocado para serbir na capital an 138, adonde morriu un anho depuis.
Zhang aplicou l sou basto coincimiento de macánica i artes an bárias ambençones sues; ambentou la purmeira sfera armilar mobida l'auga para auxeliar l'ouserbaçon astronómica, melhorou la marcha de ls reloijos d'auga pula adiçon dun segundo tanque d'auga i ambentou l purmeiro sismógrafo de l mundo, que çcernia la direçon cardeal dun sismo até la çtáncia de 500 Km (311 mi). El melhorou ls cálclos antigos subre l balor de pi, para alhá de documentar cerca de 2 500 streilhas i batizar cerca de 320 ne l sou stenso almanaque de streilhas, Zhang tamien oupinou corretamente na teorie de ls eclipses lunares, argumentando que se porduzian quando la Luna atrabessa la selombra de a tierra i eimaginou a tierra cumo ua pequeinha sfera suspendida ne l spácio, rodeada por un cielo eimenso i cumpletamente sférico. Ne l'anho de 123 corrigiu l calendairo para tener an cunta a las staçones de l'anho. Na literatura, la rapsódie fu i la poesie shi fúrun reconhecidas na sue época, sendo mais tarde oubjeto de studo i analise por scritores chineses. Zhang recebiu muitas honras póstumas pula sue sabedorie i çtreza, sendo atualmente cumparado por alguns studiosos ne l sou trabalho an astronomie al de l Greco-romano Ptolomiu (86–161 d.C.).