stat sovran fl-Afrika Ċentrali From Wikipedia, the free encyclopedia
Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo hija nazzjon fl-Afrika. Il-belt kapitali hi Kinshasa/Kinkhasa. Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo (RDK; bil-Franċiż, République démocratique du Congo; f'Kikongo, Repubilika ya Kongo Demokratika; bis-Swaħili, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo; fil-Lingala, Republiki ya Kɔ́ngɔ Demokratiki; fi Chiluba, Ditunga day Kongu; wa Mungalaata), magħrufa wkoll b'mod popolari bħala DR Kongo, Kongo Demokratiku, Kongo-Kinshasa16 jew Kongo tal-Lvant, u msejħa Zaire bejn l-1971 u l-1997, huwa wieħed mill-erbgħa u ħamsin pajjiż li jiffurmaw il-kontinent Afrikan. Il-belt kapitali u l-aktar popolata tagħha hija Kinshasa. Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo hija l-aktar pajjiż uffiċjalment popolat li jitkellem bil-Franċiż fid-dinja.
.svg)
.svg)
 |
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Jinsabu fir-reġjun ekwatorjali tal-Afrika, dan il-pajjiż jinkludi parti kbira mill-baċin tax-Xmara Kongo, li jestendi għar-reġjun tal-lagi l-kbar. Huwa t-tieni l-akbar pajjiż fil-kontinent, wara l-Alġerija. Tmiss mar-Repubblika Ċentru-Afrikana u s-Sudan t'Isfel fit-tramuntana, l-Uganda, ir-Rwanda, il-Burundi, u t-Tanżanija fil-lvant, iż-Żambja u l-Angola fin-nofsinhar, u r-Repubblika tal-Kongo fil-punent. Għandu aċċess għall-baħar permezz ta' strixxa dejqa ta' 37 km ta' kosta, wara x-Xmara Kongo sal-Golf tal-Ginea. L-isem Kongo jsib l-oriġini tiegħu fl-indiġeni Bakongo, stabbiliti fuq ix-xtut tax-Xmara Nzadi jew Zaire, isem ġdid bil-Portugiż bħala x-Xmara Kongo.
Ir-RDK għandha storja rikka u varjata li tibda bl-ewwel immigranti Bantu li waslu fiż-żona, li se ssir l-epiċentru tal-akbar Renju tal-Kongo f'nofs is-seklu 15.
It-territorju kien mitlub mill-Assoċjazzjoni Afrikana Internazzjonali (proprjetà tar-Re Leopoldu II tal-Belġju) bħala l-Istat Ħieles tal-Kongo. Ir-re applika kolonizzazzjoni partikolarment brutali, li traġikament ħalliet bejn ħames u għaxar miljun raġel, nisa u tfal maqtula. Il-kolonja tal-Kongo Belġjan kellha tikseb l-indipendenza fl-1960, biex issir Zaire taħt il-patroċinju tad-dittatur Mobutu Sese Seko. Matul il-gvern ta' Sese Seko, il-pajjiż kien suġġett għal gvern awtoritarju, vjolenti u kleptokratiku, li ħarbat l-ekonomija tal-Kongo. Il-waqgħa ta' dawn tal-aħħar ikkawżat il-bidu ta' gwerra ċivili serja li kienet se tiġġarraf f’konflagrazzjoni kontinentali, li fiha intervjenew forzi armati minn aktar minn seba' pajjiżi, li ħallew bilanċ traġiku ta' aktar minn erba' miljun mejta. Ir-riżultat kien l-intervent tan-NU mal-forzi tagħha għaż-żamma tal-paċi organizzati fil-MONUC.
Bejn l-2003 u l-2007 il-pajjiż esperjenza kalma tensa, taħt it-tmexxija ta' gvern transitorju. Fl-aħħar tal-2006 kien hemm elezzjonijiet li fihom ġie elett president Joseph Kabila, li sa dak iż-żmien kien kellu l-funzjonijiet fuq bażi interim.
Huwa fuq il-lista ta 'pajjiżi megadiversi.
Ir-raba' pajjiż kontinentali bl-iqsar kosta fid-dinja hija r-Repubblika Demokratika tal-Kongo, li għandha 37 km ta' kosta, li tinsab bejn l-enklavi tagħha Cabinda u l-Angola. U d-DRK hija l-pajjiż bl-iqsar kosta fil-kontinent Afrikan.
Pajjiżi tal-fruntiera (9): Angola 2,646 km (li minnhom 225 km hija l-konfini tal-Provinċja ta' Cabinda mhux kontigwa tal-Angola); Burundi 236 km; Repubblika Ċentru-Afrikana 1,747 km; Repubblika tal-Kongo 1,775 km; Rwanda 221 km; Sudan t'Isfel 714 km; Tanżanija 479 km; Uganda 877 km; Żambja 2,332 km
Qabel ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo kienet kolonja tal-Belġju msejħa l-Kongo Belġjan, wara l-indipendenza l-isem użat kien l-isem tar-Repubblika tal-Kongo sal-1 ta' Awwissu 1964, meta isimha nbidel għar-Repubblika Demokratika tal-Kongo ( li tikkorrispondi għal bidla fil-kostituzzjoni u li tiddistingwiha mir-Repubblika ġirien tal-Kongo). Qabel dan, iż-żewġ pajjiżi kienu distinti mill-kapitali tagħhom, ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo ma' Leopoldville (il-lum Kinshasa), Kongo-Léopoldville, u r-Repubblika tal-Kongo ma' Brazzaville, Kongo-Brazzaville. Fl-1971, dak iż-żmien il-President Mobutu biddel l-isem tal-pajjiż għar-Repubblika taż-Zaire, isem li ġej minn pronunzja ħażina bil-Portugiż tal-kelma Kikongo nzere jew nzadi, li tittraduċi bħala "ix-xmara li tibla' x-xmajjar kollha". Xmara Kongo, li wkoll bidlet isimha għal Zaire.
Wara l-Ewwel Gwerra tal-Kongo li wasslet għat-twaqqigħ ta' Mobutu fl-1997, il-pajjiż reġa' ngħata l-isem ta' Repubblika Demokratika tal-Kongo.
Mill-2000 Q.K. C. sa 500 d. C. migrazzjonijiet massivi tal-Bantu stabbiliti f'dik li issa hija magħrufa bħala r-Repubblika Demokratika tal-Kongo (it-terminu "Kongo" huwa ġeneralment użat biex jinnomina reġjun li jiġbor il-pajjiżi u ż-żoni ġirien tal-Kongo-Brazzaville) mill-majjistral, iż-żieda u l-ispostament popolazzjonijiet pigmei indiġeni lejn l-aktar reġjuni tan-Nofsinhar tal-istat modern tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo. Migrazzjonijiet sussegwenti mir-reġjuni tad-Darfur u Kordofan tas-Sudan lejn il-grigal, mill-Afrika tal-Lvant sal-lvant tal-Kongo żiedu mat-taħlita ta 'gruppi etniċi. Il-Bantu importaw l-agrikoltura tal-Afrika tal-Punent u t-tekniki tax-xogħol tal-ħadid f'din iż-żona, u stabbilixxew il-familja tal-lingwi Bantu bħala waħda mill-lingwi ewlenin fil-Kongo.
Madwar it-3 seklu, soċjetà bdiet tiżviluppa f'reġjun inizjalment magħmul minn żona ta '200 kilometru tul ix-xtut tax-Xmara Lualaba f'dik li llum hija l-provinċja ta' Katanga. Din il-kultura, magħrufa bħala l-Upemba, eventwalment saret l-aktar renju Luba importanti, u r-Renju tal-Kongo.
Il-proċess li bih is-soċjetajiet Upemba ttrasformaw fir-Renju Luba kien gradwali u kumpless. Din it-tranżizzjoni kompliet mingħajr interruzzjoni, b'ħafna soċjetajiet differenti jiżviluppaw mill-kultura Upemba, wara ż-żieda tal-Luba. Kull wieħed minn dawn ir-renji sar għani grazzi għall-isfruttament tal-minerali tar-reġjun. Iċ-ċiviltà bdiet tiżviluppa u timplimenta teknoloġiji tal-ħadid u tar-ram, flimkien mal-kummerċ fl-avorju u oġġetti oħra. Il-Luba stabbilixxew domanda kummerċjali qawwija għat-teknoloġiji tal-metall tagħhom u setgħu joħolqu netwerk kummerċjali estensiv (in-netwerks kienu jiġġebbed madwar 1,500 kilometru, u jilħqu l-Oċean Indjan). Madwar l-1500 ir-renju kien stabbilixxa gvern ċentrali b'saħħtu bbażat fuq il-caciquismo. L-influwenza Portugiża li ħarġet mill-kolonja tal-Angola kienet importanti ħafna, ir-rejiet tagħha jħaddnu l-Kattoliċiżmu u aċċettaw ħafna elementi kulturali. Mis-seklu 17, wara diversi gwerer ċivili u ġlied mal-Olandiżi u l-Portugiż, waqgħet fi tnaqqis, għalkemm baqgħet ħaj għal żewġ sekli oħra.
L-Istat Ħieles tal-Kongo jew l-Stat Indipendenti tal-Kongo kien dominju kolonjali Afrikan, proprjetà privata tar-Re Leopoldu II tal-Belġju, stabbilit fil-Konferenza ta' Berlin fl-1885, li l-fruntieri tiegħu kienu jikkoinċidu mar-Repubblika Demokratika tal-Kongo attwali. Il-Kongo kien amministrat privatament mir-Re Leopold sal-mewt tiegħu fl-1908, meta t-territorju ġie ċedut lill-Belġju.
Matul dan il-perjodu, il-Kongo kien suġġett għal sfruttament sistematiku u indiskriminat tar-riżorsi naturali tiegħu, speċjalment l-avorju u l-gomma, li għalihom intuża xogħol indiġenu f'kundizzjonijiet bħal skjavi. Biex iżżomm il-kontroll tagħha fuq il-popolazzjoni indiġena, l-amministrazzjoni kolonjali stabbilixxiet reġim ta' terrur, li fih qtil tal-massa u mutilazzjonijiet kienu frekwenti, li pproduċiet numru għoli ħafna ta' vittmi. Għalkemm huwa impossibbli li jsiru kalkoli eżatti, ħafna mill-awturi jsemmu ċifri ta' bejn ħames u għaxar miljun mewt.
Mill-1900, l-istampa Ewropea u Amerikana bdiet tirrapporta dwar il-kundizzjonijiet drammatiċi li fihom kienet tgħix il-popolazzjoni indiġena tat-territorju. Manuvri diplomatiċi u l-pressjoni tal-opinjoni pubblika ġabu lir-re Belġjan jirrinunzja għad-dominju personali tiegħu fuq il-Kongo, li sar kolonja tal-Belġju, taħt l-isem tal-Kongo Belġjan.
Leopold II irrinunzja għal dawn il-proprjetajiet personali (l-Istat Ħieles tal-Kongo), prinċipalment minħabba l-pressjoni internazzjonali li rċieva minħabba l-brutalità li biha kien jirrenja l-imsemmi territorju, skjavitù, tortura u delitti kontra l-umanità, tressqu lmenti għal ksur tad-drittijiet tal-bniedem fil- territorji taħt il-kontroll tagħhom.
L-annessjoni tat-territorju mal-Belġju ġiet formalizzata permezz ta' trattat iffirmat fil-15 ta' Novembru, 1908, li ġie approvat mill-Parlament Belġjan f’Awwissu u mir-Re f’Ottubru 1909. Il-kolonja kienet amministrata minn Gvernatur Ġenerali bbażat f'Boma, megħjuna minn diversi deputati gvernaturi ġenerali.
Fi Brussell kien hemm ministru kolonjali li kien jippresiedi l-Kunsill Kolonjali magħmul minn erbatax-il membru, li minnhom tmienja ġew maħtura mir-re, tlieta ġew magħżula mis-Senat u tlieta oħra mill-Kamra tad-Deputati (kamra t'isfel). Il-kolonja kienet maqsuma fi ħmistax-il distrett amministrattiv. Il-baġit kolonjali ġie analizzat u approvat kull sena mill-Parlament Belġjan.
Meta l-gvern Belġjan ħa f'idejh l-amministrazzjoni mingħand ir-Re Leopoldu II, is-sitwazzjoni fil-Kongo tjiebet b'mod sinifikanti, għalkemm tip ta' "apartheid" li llimita u rrestrinġi d-drittijiet u l-libertajiet tal-Kongoliż kompliet jinżammu legalment.skjavitù u trattament ħażin kontra l-Kongo popolazzjoni. Bidliet ekonomiċi u soċjali ttrasformaw lill-Kongo f'dik li l-Ewropa sejħet "kolonja mudell." Inbnew skejjel primarji u sekondarji, kif kienu sptarijiet, u xi Kongoliżi kellhom aċċess għalihom.
Ilsna lokali kienu mgħallma f'xi skejjel, rarità fl-edukazzjoni kolonjali dak iż-żmien. It-tobba kisbu rebħiet kbar kontra l-mard tal-irqad, sal-punt li jeqirdu l-marda. F’kull raħal kien hemm kariga medika, u fi bliet akbar in-nies kellhom aċċess għal sptarijiet mgħammra tajjeb. L-amministrazzjoni kompliet bir-riformi ekonomiċi permezz tal-bini ta' ferroviji, portijiet, toroq, minjieri, pjantaġġuni, u żoni industrijali, fost oħrajn.
L-amministrazzjoni Belġjana ġiet ikkaratterizzata bħala kolonjaliżmu paternalistiku, forma ta' awtoritarju b'elementi sentimentali u konċessjonijiet ħielsa, bħat-tagħlim fil-lingwi lokali, peress li s-sistema b'mod ġenerali kienet iddominata mill-Knisja Kattolika u, f'xi każijiet rari, mill-knejjes Protestanti, imma fi kwalunkwe minnhom il-kurrikuli kienu jirriflettu r-reliġjon Nisranija u l-valuri Belġjani. Pereżempju, fl-1948, 99.6% tal-istabbilimenti edukattivi kienu kkontrollati minn missjonijiet Insara. L-edukazzjoni mogħtija lill-indiġeni kienet prinċipalment reliġjuża. It-tfal tgħallmu jaqraw u jiktbu u xi ftit tal-matematika, imma dan kien kollu. Il-paternaliżmu Belġjan huwa rappreżentat tajjeb ħafna fil-komiks Tintin fil-Kongo.
L-amministrazzjoni politika ġiet taħt il-kontroll totali tal-"pajjiż omm." Ma kienx hemm istituzzjonijiet demokratiċi lokali. Il-kariga ta’ kap tal-istat kienet eżerċitata mir-Re tal-Belġju, li diġà dak iż-żmien ma kellu l-ebda influwenza politika fil-pajjiż. Il-gvern Belġjan ikkontrolla l-pajjiż, iżda l-azzjonijiet tal-gvern ta 'kuljum saru mill-Gvernatur Ġenerali, li nħatar bħala amministratur kolonjali mill-gvern Belġjan.
Imma l-paternaliżmu tal-“kolonja mudell” kellu jinfaqa’. Fl-1952, il-Gvernatur Ġenerali Léon Antoine Marie Petillon kiteb lis-Segretarju Kolonjali fejn qal li jekk ma jittieħdux passi biex titjieb is-sitwazzjoni fil-Kongo, il-Belġju jitlef l-aktar kolonja sinjura tiegħu. Huwa ppropona li l-popolazzjoni nattiva tingħata drittijiet ċivili akbar, inkluż id-dritt tal-vot.
Il-gvern Belġjan oppona din il-proposta, u sostna li "jiddestabilizza biss ir-reġjun." Fil-Belġju, xi deputati riedu jinkorporaw il-Kongo fir-Renju tal-Belġju. B’dan il-mod l-indiġeni Kongoliżi jsiru ċittadini Belġjani u b'hekk ikollhom drittijiet ċivili sħaħ fil-Belġju.
Madankollu, il-Belġju ma kienx interessat fil-kolonja tiegħu, u l-gvern qatt ma kellu viżjoni strateġika fit-tul għall-Kongo. Madankollu, ġew introdotti xi bidliet politiċi interni, iżda dawn kienu kkumplikati minn rivalitajiet etniċi fost il-popolazzjoni indiġena.
Il-Kongo Belġjan kien wieħed mill-akbar esportaturi tal-uranju lejn l-Istati Uniti matul it-Tieni Gwerra Dinjija u l-Gwerra Bierda, l-akbar ammont kien estratt speċjalment mill-minjiera Shinkolobwe.
Ta' min jinnota li fis-snin ħamsin kien għad hemm xogħol furzat, skjavitù u abbuż kontra l-popolazzjoni fil-Kongo, u l-istennija tal-ħajja ma laħqitx l-40 sena.
Anke hekk, l-indiġeni Kongoliżi ma kellhom ebda poter, kollox kien deċiż f'Leopoldville u Brussell. Is-segretarjat tal-Kongo Belġjan u l-Gvernatur Ġenerali, il-mexxej tal-kolonja, kellhom kontroll assolut, filwaqt li l-popolazzjoni ma kellha xejn. L-inkwiet għal dan in-nuqqas ta' demokrazija kiber fost il-popolazzjoni Kongoliża. Fl-1955, il-klassi għolja tas-soċjetà Kongoliża, l-hekk imsejħa “évolués” (evoluta) bdiet kampanja biex tintemm l-inġustizzja.
Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, l-armata żgħira Kongoliża rebħet bosta rebħiet kontra t-Taljani fl-Afrika ta' Fuq. Il-Kongo Belġjan, li kien għani f'depożiti ta' uranju, ipprovda l-materjal użat mill-Istati Uniti biex tinbena l-bomba atomika li twaqqfet fuq il-belt Ġappuniża ta' Hiroshima, u b'hekk spiċċat it-Tieni Gwerra Dinjija.
Bħala parti mill-politika internazzjonali tan-Nazzjonijiet Uniti, ġie promoss it-tmiem tal-kolonizzazzjoni tan-nazzjonijiet li bdew jiffurmaw l-hekk imsejħa Third World. Fil-każ tal-possedimenti Belġjani, saru l-ewwel elezzjonijiet ħielsa fl-1959, li ntrebħu mill-Mouvement National Congolais (MNC - Moviment Nazzjonali Kongoliż), immexxi minn Patrice Lumumba.
Fl-1960, Patrice Lumumba, flimkien mal-Moviment Nazzjonali Kongoliż, inħatar prim ministru billi rebaħ l-ewwel elezzjonijiet leġiżlattivi ħielsa. Joseph Kasavubu, tal-partit ABAKO (Alleanza Bakongo), inħatar president mill-parlament. Tfaċċaw partiti oħra, fosthom il-PSA jew Partit tas-Solidarjetà Afrikana (Antoine Gizenga) u l-Partit Nazzjonali Popolari (Albert Delvaux, Laurent Mbariko). Bilkemm tlett ijiem wara l-indipendenza, il-pajjiż kien qed jegħreq fil-kaos, b’ribelli mit-truppi ammutinati u l-provinċji ta' Katanga b'Moise Tshombe u Kasai del Sur separati mill-alleanza politika.
Il-gvern Belġjan ried ikompli jikkontrolla l-ġid minerali tal-pajjiż u, imbeżża mill-kaos li kien għadda minnu, appoġġa l-qasma tal-Katanga u n-Nofsinhar tal-Kasai, fejn kien hemm kolonja kbira ta' ċittadini Belġjani, li jappoġġjaw gvernijiet pupazzi f’dawk it-territorji. Il-gvern ta' Patrice Lumumba talab għajnuna Amerikana, mingħajr lanqas ma ġie riċevut mill-president Amerikan, li mmotivat l-approċċ lejn l-isfera Sovjetika, li pprovdiet trasport u konsulenti militari sabiex jintervjenu fil-provinċji separatisti. Lumumba ripetutament ċaħad li kellu xi ideoloġija komunista.
Avvenimenti aktar tard wasslu għal kriżi bejn il-president u l-prim ministru, li laħqet il-qofol tagħha fil-5 ta' Settembru, 1960, meta l-Prim Ministru Lumumba tkeċċa mill-President Kasavubu. Il-Ġnus Magħquda bagħtet truppi li tefgħu l-ħabs lil Lumumba, li fl-aħħar inqabad mir-ribelli, ittieħdu l-Katanga u sparawlu fis-17 ta' Jannar, 1961 bl-intervent dirett ta’ aġenti tal-gvern Belġjan u tas-CIA. Il-fdalijiet mortali tiegħu ġew maħruqa.Trupi internazzjonali, bl-appoġġ tal-Istati Uniti, ġġieldu s-seċessjonisti u b'mod prekarju rrestawraw l-għaqda tal-pajjiż.
Anke hekk, baqgħet konfużjoni ġenerali. Diversi gvernijiet kienu mmexxija minn tekniċi mill-Kulleġġ tal-Kummissarji; Joseph Iléo, Cyrille Adoula, Moise Tshombe u Evariste Kimba wara xulxin fi żmien qasir.
L-aktar kriżi serja seħħet fir-rebbiegħa tal-1964 meta dawk li kienu partitarji ta' Patrice Lumumba, bi preżenza tribali qawwija, għamlu rewwixta kbira. Huma malajr ħatfu t-tramuntana tal-pajjiż, ħassru t-truppi tal-gvern demoralizzati. Wara li Moise Tshombe favur il-Punent inħatar Prim Ministru, l-Istati Uniti u l-Belġju appoġġaw lill-gvern ċentrali, u bagħtu bosta armi. Bl-istess mod, ġew mikrija elf merċenarju u fil-ħarifa l-biċċa l-kbira tat-territorju ġie rkuprat. Imqabbda f’Stanleyville, ir-ribelli ppruvaw jilagħbu l-aħħar karta tagħhom, xi elfejn ostaġġ tal-Punent.
Quddiem din is-sitwazzjoni, fl-24 ta' Novembru, 1964, paraxutturi Belġjani, li kienu qagħdu fuq l-appoġġ loġistiku Amerikan għat-trasport, ħadu l-ajruport b’sorpriża l-ewwel u mbagħad il-kumplament tal-belt, u ħelsu l-biċċa l-kbira taċ-ċittadini bojod, ħlief għal madwar tletin. li miet inizjalment. Fil-ġimgħat ta’ wara n-numru qabeż il-mitt, fosthom bosta sorijiet u missjunarji, kemm Kattoliċi kif ukoll Protestanti, fost atti oħra Kristjan-fobiċi. Bl-istess mod, għexieren ta' eluf ta' Kongoliżi ġew massakrati mill-gwerillieri. L-istampa ta' dak iż-żmien tinkludi referenzi għat-tortura, it-tqattigħ u anke l-kannibaliżmu.
Dan l-intervent qanqal bosta protesti fil-pajjiżi Afrikani, li wasslu għall-irtirar tat-truppi Belġjani fl-ewwel jiem ta' Diċembru, ladarba l-għan li jiġu salvati ħafna mill-ostaġġi tal-Punent kien intlaħaq. Minn dak il-mument 'Il quddiem, ir-rwol ewlieni waqa' f'idejn it-truppi indiġeni, li taħt id-direzzjoni ta' merċenarji bojod, ftit ftit qabdu r-ribelli.
Wara ħames snin ta' instabbiltà estrema u taqlib ċivili, il-militar Joseph-Désiré Mobutu, illum Logutenent Ġenerali, appoġġjat mis-CIA, waqqa’ lil Kasavubu f'kolp ta' stat fl-1965, ġiet stabbilita sistema politika ta’ partit wieħed, u Mobutu ipproklama lilu nnifsu kap. tal-istat. Kultant sejjaħ elezzjonijiet fejn kien l-uniku kandidat.
Il-pajjiż gawda minn stabbiltà relattiva, iżda l-gvern tad-dittatur Mobutu ġie akkużat bi ksur tad-drittijiet tal-bniedem, repressjoni, kult tal-personalità (kull karta tal-flus Kongoliża kienet iġorr ix-xbieha tagħha,22 ir-ritratt tiegħu tpoġġa fil-binjiet pubbliċi kollha, f’ħafna negozji u fuq billboards, u kien komuni li nies komuni jilbsu bħalhom) u korruzzjoni estrema; fl-1984 Mobutu kien qal li kellu US$4 biljun, ammont simili għad-dejn nazzjonali, fil-kontijiet bankarji tiegħu Żvizzeri. Biex iqanqal is-sentiment Afrikanista, beda fl-1 ta' Ġunju 1966, biex jibdel l-isem tal-ibliet tan-nazzjon: Léopoldville sar Kinshasa (il-pajjiż kien magħruf bħala r-Repubblika Demokratika tal-Kongo-Kinshasa), Stanleyville ngħata l-isem ġdid ta' Kisangani, u Elisabethville ingħatat l-isem ta' Lumbumbashi. . Il-kampanja ta’ tibdil tal-isem tal-belt tlestiet fis-snin 70. Fl-1971 semmiet mill-ġdid lill-pajjiż ir-Repubblika taż-Zaire (ir-raba’ bidla fl-isem fi ħdax-il sena u s-sitt b’mod ġenerali), ix-Xmara Kongo saret ix-Xmara Zaire u sena wara Mobutu biddel ismu għal Mobutu Sese Seko.
Hekk kif waqgħet l-Unjoni Sovjetika, ir-relazzjonijiet mal-Istati Uniti tkessħu, Mobutu ma baqax alleat meħtieġ fil-Gwerra Bierda, u l-avversarji tiegħu ġewwa ż-Żaire intensifikati billi talbu riformi fis-sistema politika. Din l-atmosfera kkontribwiet għad-dikjarazzjoni ta’ Mobutu tat-“Tielet Repubblika” fl-1990, li l-kostituzzjoni tagħha tkun pass lejn id-demokratizzazzjoni. Ir-riformi rriżultaw li kienu sempliċiment superfiċjali u Mobutu kompla jaħkem.
F'nofs id-disgħinijiet is-sitwazzjoni marret għall-agħar radikalment. Fil-qafas tal-kriżi tar-refuġjati tal-Lagi l-Kbar, il-ġenoċidju tar-Rwanda wassal għal valanga ta' refuġjati li ħarbu mill-gwerra fir-Rwanda u l-Burundi. In-nuqqas ta' ħila ta' Mobutu li jimmaniġġja din il-kriżi, flimkien mat-telf ta' appoġġ mill-Punent, ippermettew lill-avversarji tiegħu jniedu kampanja kbira kontrih li spiċċat bit-titjira tiegħu u l-proklamazzjoni mill-mexxej ribelli Laurent-Désiré Kabila tar-Repubblika Il-Kongo, f'Mejju. 1997. Iżda l-alleati ta' Kabila malajr daru kontrih u r-reġim tiegħu ġie sfidat minn ribelljoni appoġġjata mir-Rwanda u l-Uganda f'Awwissu 1998. Truppi miż-Żimbabwe, l-Angola, in-Namibja, iċ-Ċad u s-Sudan intervjenew biex jappoġġjaw lir-reġim il-ġdid f’Kinshasa, u beda gwerra magħrufa bħala “It-Tieni Gwerra tal-Kongo” jew Gwerra Dinjija Afrikana, il-kunflitt li sewa l-aktar ħajjiet fid-dinja minn tmiem it-Tieni Gwerra Dinjija.
.svg)
.svg)
.svg)
Fl-10 ta' Lulju, 1999, ġie ddikjarat waqfien mill-ġlied; Anke hekk, il-ġlieda tkompli tissaħħaħ, speċjalment fil-Lvant tal-pajjiż, iffinanzjat mid-dħul mill-estrazzjoni illegali ta 'minerali bħal koltan, kassiterite u djamant. Kabila nqatel f'Jannar 2001, u ibnu Joseph Kabila inħatar kap tal-istat. Il-president il-ġdid malajr beda n-negozjati biex itemm il-gwerra, u l-Ftehim ta 'Pretoria ġie ffirmat fl-Afrika t'Isfel fl-2002. Sa mill-aħħar tal-2003, paċi fraġli kienet tipprevali minn meta ġie installat il-gvern tranżitorju. Kabila ħatar erba' viċi presidenti, li tnejn minnhom kienu ġġieldu biex ikeċċuh minn Lulju 2003. Ħafna mill-parti tal-Lvant tal-pajjiż għadha mhux sigura, prinċipalment minħabba l-kunflitt ta' Ituri u l-attivitajiet li għaddejjin tal-Forzi Demokratiċi għal-Ħelsien tar-Rwanda fil- provinċji minn Kivu tat-Tramuntana u Kivu tan-Nofsinhar.
.svg)
.svg)
Fit-30 ta' Lulju 2006, fil-pajjiż saru l-ewwel elezzjonijiet b’ħafna partiti ħielsa mill-indipendenza fl-1960. Joseph Kabila kiseb 45% tal-voti fl-ewwel rawnd u l-avversarju tiegħu u eks viċi president Jean-Pierre Bemba 20%. Dan ta lok għal ġlied bejn l-20 u t-22 ta' Awwissu bejn il-partitarji taż-żewġ kandidati fit-toroq tal-kapitali, Kinshasa. 16-il persuna jinqatlu sakemm il-forzi tal-EUFOR u l-MONUC jerġgħu jieħdu l-kontroll tas-sitwazzjoni. It-tieni rawnd tal-elezzjonijiet isir fid-29 ta' Ottubru u fih il-President Kabila jirnexxielu jerġa’ jiġi elett.
Coltan iħalli l-minjieri f'postijiet kummerċjali ewlenin, fejn jinxtara minn negozjanti barranin li jibagħtuh barra l-pajjiż, prinċipalment permezz tar-Rwanda. Kumpaniji teknoloġikament sofistikati jibdlu l-coltan fit-tantalu trab coveted, imbagħad jerġgħu jbigħuh lil multinazzjonali tat-teknoloġija bħal Nokia, Motorola, Compaq, Sony u manifatturi oħra, li jużawh fit-telefowns ċellulari u elettronika oħra.
Fl-1996, l-Istati Uniti sponsorjaw invażjoni tal-forzi militari tar-Rwanda u l-Uganda fil-Lvant tar-RDK. Madwar l-1998 ħadu l-kontroll u okkupaw iż-żoni strateġiċi tal-minjieri. Ftit biżżejjed, l-armata tar-Rwanda bdiet tagħmel aktar minn $20 miljun fix-xahar mit-tħaffir tal-coltan. Għalkemm il-prezz tagħha naqas, ir-Rwanda żżomm il-monopolju tar-RDK fuq l-isfruttament u l-kummerċ tal-metall. F'dak ir-reġjun tal-minjieri hemm għadd kbir ta' rapporti ta' abbużi rampanti tad-drittijiet tal-bniedem.
Mill-1976 fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo dehret marda li kienet se thedded lill-pajjiż, l-Ebola, li għadha preżenti sal-lum. Marda kkaratterizzata billi tikkawża fsada 48 siegħa wara li takkwista l-infezzjoni. Din il-marda, li tiġi trażmessa mill-bżieq u l-fluwidi tal-ġisem, tista 'tikkawża l-mewt f'21 jum. M'hemm l-ebda kura jew vaċċin u hija marda li proporzjonalment hija ħafna aktar letali f'dawk milquta mill-HIV/AIDS. Fl-2016, il-provinċji Kongoliżi kollha li jmissu mal-Angola ġew affettwati mit-tifqigħa tad-deni isfar fil-pajjiż ġar.
.jpg)
Sa mill-indipendenza tal-pajjiż, id-D.R.C. tradizzjonalment kienet maqsuma f'għaxar provinċji. Dawn kienu ta' daqsijiet differenti u storikament kienu jikkostitwixxu fihom infushom fokus ta’ seċessjoni bi tweġiba għall-ftit forza tal-gvern ta' Kinshasa biex iżomm il-kontroll fil-pajjiż kollu. Għalhekk, pereżempju, fis-sittinijiet l-istat tal-Katanga ddikjara l-indipendenza tiegħu, għalkemm din is-sitwazzjoni aktar tard inqalbet. Il-Kostituzzjoni tal-2005 stabbilixxiet bidla fl-organizzazzjoni territorjali tal-Kongo, billi ħolqot 26 provinċja biex tissostitwixxi l-10 tradizzjonali. Dawn, skont it-test kostituzzjonali, bdew jiffunzjonaw fi Frar tal-2009.
Fil-partijiet kollha tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo, ir-rekord tad-drittijiet tal-bniedem baqa' fqir b'mod sinifikanti, b'ħafna abbużi serji mwettqa minn diversi gvernijiet. Il-qtil illegali, l-għajbien, it-tortura, l-istupru, u l-arresti u d-detenzjonijiet arbitrarji mill-forzi tas-sigurtà żdiedu b'mod notevoli, u l-gvern ta' tranżizzjoni ftit ħa azzjoni biex jikkastiga severament lill-individwi. Kundizzjonijiet ħorox u ta' theddida għall-ħajja fil-ħabsijiet u fiċ-ċentri ta' detenzjoni baqgħu wkoll problemi serji; it-titwil tad-detenzjoni qabel il-proċess; in-nuqqas ta' ġudikatura indipendenti u effettiva; u interferenza arbitrarja fil-privatezza, il-familja u d-dar. Il-forzi tas-sigurtà komplew jirreklutaw u jżommu suldati tfal u jġiegħlu lill-adulti u lit-tfal jagħmlu xogħol furzat.
In-nuqqas ta' libertà tal-istampa għadha problema, speċjalment waqt il-kampanja elettorali. Notabbli huwa l-każ ta’ stazzjonijiet proprjetà tal-eks Viċi President Jean-Pierre Bemba li ppromwovu l-mibegħda etnika. Il-gvern transitorju kompla jirrestrinġi l-libertà ta' għaqda u moviment; il-korruzzjoni tal-gvern baqgħet mifruxa; u l-forzi tas-sigurtà ristretti organizzazzjonijiet mhux governattivi (NGOs). Barra minn hekk, id-diskriminazzjoni soċjali kontra n-nisa u l-minoranzi etniċi, it-traffikar tal-bnedmin, it-tħaddim tat-tfal, u n-nuqqas ta' protezzjoni tad-drittijiet tal-ħaddiema komplew ikunu mifruxa mal-pajjiż kollu.
Gruppi armati komplew iwettqu bosta abbużi gravi, li wħud minnhom jistgħu jammontaw għal delitti tal-gwerra, inklużi qtil illegali, għajbien u tortura. Huma rreklutaw u żammew ukoll suldati tfal, xogħol sfurzat, u wettqu abbuż sesswali serju u reati oħra possibbli tal-gwerra.
Kien hemm titjib kbir f'qasam wieħed: il-pajjiż għamel l-ewwel elezzjonijiet nazzjonali demokratiċi tiegħu f'aktar minn 40 sena. Aktar minn 70% tal-votanti reġistrati pparteċipaw fl-ewwel rawnd tal-elezzjonijiet, u aktar minn 65% fit-tieni. Fl-24 ta’ Settembru ħadet il-kariga Assemblea Nazzjonali eletta liberament. Barra minn hekk, matul is-sena l-gvern tranżitorju appoġġa l-prosekuzzjoni ta' ksur serju tad-drittijiet tal-bniedem. Eks-mexxej tal-milizzja ġie trasferit fil-Qorti Kriminali Internazzjonali (ICC) biex jiffaċċja akkużi ta' reklutaġġ ta' suldati tfal, u qorti militari kkundannat seba’ suldati għal għomor il-ħabs għal delitti kontra l-umanità.
Fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo l-ebda mara ma tista’ tiffirma xejn mingħajr il-permess ta' żewġha u huwa stmat li hemm 1,152 stupru kuljum.
Fl-2006, il-Kumitat tan-Nazzjonijiet Uniti dwar l-Eliminazzjoni tal-Forom Kollha ta' Diskriminazzjoni kontra n-Nisa esprima t-tħassib tiegħu li fil-perjodu ta' tranżizzjoni ta' wara l-gwerra l-promozzjoni tad-drittijiet tan-nisa ma kinitx ikkunsidrata bħala prijorità u l-ugwaljanza bejn is-sessi.
Fil-Lvant tal-Kongo, fil-provinċji ta' Kivu tat-Tramuntana u Kivu t’Isfel, il-prevalenza u l-intensità tal-istupru u atti oħra ta’ vjolenza sesswali hija deskritta bħala l-agħar fid-dinja.33 Rapport tal-2006 mill-Assoċjazzjoni Id-Dikjarazzjoni Afrikana għad-Difiża tal-Bniedem. Rights, imħejji għal dak il-Kumitat, jipprovdi viżjoni wiesgħa tal-problemi kollha li jiffaċċjaw in-nisa fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo, kemm mil-lat tal-leġiżlazzjoni kif ukoll fil-ħajja ta' kuljum. In-nisa ġew stuprati matul il-gwerra u sussegwentement jinżammu bħala skjavi tas-suldati. Meta n-nisa jinħelsu, ħafna mit-tfal li jħallu warajhom jinqatlu jew jiġu kkontrollati fi sptar, fejn se jmutu. [ċitazzjoni meħtieġa]
Il-gwerra għamlet il-ħajja tan-nisa aktar prekarja. Il-vjolenza kontra n-nisa tidher li hija pperċepita minn setturi wiesgħa tas-soċjetà bħala normali. F'Lulju 2007, il-Kumitat Internazzjonali tas-Salib l-Aħmar esprima tħassib dwar is-sitwazzjoni fil-Lvant tar-RDK. Żviluppa fenomenu ta’ nies li “jitbandlu” bil-lejl biex iħaffef is-sigurtà. Skont ir-Rapporteur Speċjali tan-Nazzjonijiet Uniti dwar il-Vjolenza, Yakin Ertürk, li daret il-Lvant tal-Kongo f'Lulju 2007, il-vjolenza kontra n-nisa fit-Tramuntana ta' Kivu u n-Nofsinhar ta' Kivu inklużi hija deskritta bħala "brutali b'mod inkonċepibbli." ». Gruppi armati jattakkaw il-komunitajiet lokali, jisirqu, jistupru, jaħtfu nisa u tfal u jġegħluhom jaħdmu bħala skjavi tas-sess,” qal Ertürk. Hemm inizjattiva lokali tan-nisa f'Bukavu li l-għan tagħha huwa l-irkupru tagħhom mill-vjolenza, ibbażata fuq l-emanċipazzjoni tan-nisa nfushom.
Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo tinsab fil-qalba tal-Afrika tas-Sub-Saħara ċentrali tal-punent u hija mdawwar (minn l-arloġġ mill-punent) mal-Angola, ir-Repubblika tal-Kongo, ir-Repubblika Ċentru-Afrikana, is-Sudan tan-Nofsinhar, l-Uganda, ir-Rwanda, il-Burundi, It-Tanżanija (li jmissu mal-Lag Tanganyika) u ż-Żambja. It-territorju huwa jaqsam mill-ekwatur, b'pajjiż terz fl-Emisferu tat-Tramuntana u żewġ terzi fl-Emisferu tan-Nofsinhar
Bħala riżultat tal-post ekwatorjali tagħha, id-D.R. tal-Kongo. Għandha rati ta 'xita għoljin ħafna (Ara Rainforest), il-medja annwali tal-pajjiż hija 1,070 mm. Din ix-xita kollha toħloq il-Ġungla tal-Kongo, it-tieni l-akbar fid-dinja. Veġetazzjoni lush tkopri ħafna mill-baċin tax-xmara, it-triq kollha sal-bokka tagħha fl-Atlantiku lejn il-punent. Din iż-żona hija mdawwar b'savannas fin-Nofsinhar u l-Lbiċ, b'art muntanjuża lejn il-punent, u mergħat densi li jestendu lil hinn mix-Xmara Kongo lejn it-tramuntana. Muntanji għoljin jistgħu jinstabu fl-aktar reġjun tal-Lvant tal-pajjiż, bl-ogħla punt tal-pajjiż tkun il-Muntanja Ngaliema fuq il-fruntiera mal-Uganda (5,110 metru).
Il-Baċir tax-Xmara Kongo jkopri kważi l-pajjiż kollu, f'żona qrib it-3,700,000 km². Ix-xmara u t-tributarji tagħha (Il-Kasai, Sangha, Ubangui, Aruwimi u Lulonga huma l-akbar) jiffurmaw il-pedament tal-ekonomija u t-trasport, u għandhom impatt għoli fuq il-ħajja ta 'kuljum tal-popolazzjoni. Is-sors tal-Kongo jinsab fl-għoljiet u l-muntanji tal-Wied tal-Kbir Rift, ukoll fil-Lag Tanganyika u l-Lag Mweru. Ix-Xmara Kongo hija l-itwal fl-Afrika Ċentrali, it-tieni l-itwal fl-Afrika, hija wkoll it-tieni l-akbar fid-dinja.
Il-Wied tal-Kbir Rift tal-kontinent Afrikan jinkludi ż-żona tal-Lagi l-Kbar Afrikani li magħhom ir-RD tal-Kongo, il-pajjiż imiss tnejn minn dawn: il-Lag Albert u l-Lag Tanganyika. Il-Wied tar-Rift mogħni ħafna mir-RD tal-Kongo tan-Nofsinhar u tal-Lvant. b'ammont kbir ta 'ġid minerali. Inkluż il-koltan (minerali li għen biex jiffinanzja diversi naħat fit-Tieni Gwerra tal-Kongo, kunflitt li rriżulta f'numru ta' mwiet approssimattiv ta' aktar minn 5 miljuni, l-ogħla mit-Tieni Gwerra Dinjija), kobalt, ram, kadmju, pitrolju, djamant, deheb, fidda, żingu, manjesju, landa, ġermanju, uranju, radju, boksajt, ħadid u faħam. Sfortunatament, dan il-ġid ma setax jitgawda mill-poplu tar-RD Kongo, għall-kuntrarju, il-gwerillieri lokali jiffinanzjaw lilhom infushom parzjalment grazzi għall-isfruttament u l-bejgħ ta 'djamanti misruqa illegalment.
Jinsabu f'territorju ta' orografija diversa, ir-RD tal-Kongo għandha varjetà kbira ta' bijomi; mis-savana fir-reġjuni tan-Nofsinhar, il-ġungla muntanjuża tar-reġjuni muntanjużi tal-lvant, il-lagi Afrikani l-kbar lejn il-lvant u l-ġungla tal-Kongo, D.R., li hija, wara l-ġungla tal-Amażonja, l-akbar fid-dinja, dan jagħmel lir-RD tal-Kongo wieħed mill-pajjiżi bl-akbar diversità bijoloġika fuq il-pjaneta.
Il-WWF taqsam it-territorju tar-RD tal-Kongo fost sittax-il ekoreġjun:
Fost il-ħafna speċi (uħud endemiċi u ħafna oħrajn rari) li jgħixu fit-territorju tagħha nistgħu nsibu: żewġ speċi ta' chimpanzees; iċ-chimpanzee komuni u l-bonobo jew nanu chimpanzee; il-gorilla tal-muntanji; l-okapi u l-peafowl tal-Kongo. Ħamsa mill-parks nazzjonali tal-pajjiż huma elenkati bħala Siti ta’ Wirt Dinji: Garamba, Kahuzi-Biega, Salonga, Parks Nazzjonali tal-Virunga u r-Riżerva tal-Ħajja Selvaġġa tal-Okapi. Il-gwerra ċivili u l-ekonomija fqira għamlu ħsara kbira lill-bijodiversità. Bosta gwardjani tal-park inqatlu jew ma setgħux ikomplu bil-ħidma tagħhom. Dawn il-ħames siti huma elenkati bħala Siti ta' Wirt Dinji fil-periklu mill-Unesco.
Matul is-sekli, ir-RD tal-Kongo kienet fiċ-ċentru tal-problema tat-traffikar tal-bushmeat tal-Afrika Ċentrali, li ħafna titqies bħala problema ambjentali, u parti mill-kriżi soċjoekonomika li qed jesperjenza l-pajjiż. Il-laħam tal-annimali selvaġġi li jiġu ttraffikati ġeneralment jinkiseb permezz ta' gaġeġ tan-nases tal-wajer, drabi oħra b'shotguns jew armi oriġinarjament miksuba mill-konflitti militari numerużi fir-RD Kongo.
Minħabba l-pożizzjoni ġeografika tagħha, ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo għandha klima ekwatorjali. Għal din ir-raġuni, il-biċċa l-kbira tal-pajjiż għandu klima tropikali umda sħuna ħafna, b'temperatura medja ta 'madwar 20 °C fl-istaġun xott u madwar 30 °C fl-istaġun tax-xita. Il-klima hija relattivament ftit influwenzata minn staġuni bħal niexfa u xita. Madankollu, hemm disparitajiet reġjonali minħabba d-daqs kbir tal-pajjiż.
L-ekwatur jgħaddi mill-parti taċ-ċentru tat-tramuntana tal-pajjiż, fejn jiltaqgħu l-ibliet ta' Mbandaka u Kisangani. Din iż-żona, wiesgħa madwar 300 kilometru, tirċievi xita abbundanti matul is-sena, b'medja ta' 1,500-2,000 mm, filwaqt li t-temperatura tibqa’ kostanti ta’ madwar 26 °C.
Il-klima ta' Kinshasa hija kkaratterizzata minn temperatura medja annwali 'l fuq minn 25°C u alternanza bejn l-istaġuni niexfa (erba' xhur b'kollox) u l-istaġun tax-xita, li jilħaq il-quċċata f'Novembru u April. Fis-sena kollha, Kinshasa tirċievi total ta' madwar 1,400 mm ta' xita.
Fit-Tramuntana tal-pajjiż, l-ammont kbir ta' foresta, tipika tal-klima ekwatorjali, tagħti lok għal savana bis-siġar. Hemmhekk, b’differenza fin-nofsinhar, l-istaġun xott normalment jibda xahrejn jew tliet xhur qabel il-bidu tas-sena u jintemm madwar xahrejn jew tliet xhur wara l-bidu tas-sena. Għalhekk, madwar 90% tax-xita annwali taqa hawn fil-perjodu bejn Marzu u Novembru.35
Żona ta’ klima tropikali tibda fin-nofsinhar, bi staġuni differenzjati sew: staġun niexef (minn tlieta sa sitt xhur, speċjalment minn Mejju sa Settembru) u staġun tax-xita (minn sitta sa disa’ xhur, speċjalment minn Ottubru sa April). Pereżempju, Lubumbashi, fil-provinċja ta 'Haut-Katanga, għandha sa sitt xhur ta' nixfa relattiva u varjazzjonijiet tat-temperatura qawwija ħafna bejn il-ġurnata u l-lejl.
Il-parti muntanjuża tal-Lvant tal-pajjiż hija kkaratterizzata minn klima ta 'altitudni għolja u hija konsiderevolment aktar friska minn żoni oħra. Peress li t-temperatura tinżel hemmhekk b'medja ta '1 °C għal kull 80 metru ta' altitudni, hemm differenzi klimatiċi u ekoloġiċi notevoli fit-tlugħ tal-muntanji tal-Park Nazzjonali tal-Virunga u l-għoljiet tal-Muntanji Ruwenzori. Fl-ogħla punti ta 'dawn iż-żoni, anki l-borra hija rari. Dan huwa wkoll fejn taqa’ l-biċċa l-kbira tax-xita tal-pajjiż.
Fiż-żona kostali żgħira fil-punent imbiegħed, fejn ix-Xmara Kongo tiżvojta wkoll, il-Kurrent kiesaħ Benguela inaqqas ħafna t-temperatura u x-xita, sabiex il-belt ta 'Boma, pereżempju, tirċievi inqas minn 800mm ta' xita bħala medja fis-sena.
Iċ-ċentru tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo huwa baċin alluvjali vast li jkopri madwar terz tat-territorju, b'altitudni bejn 300 u 500 metru. Il-veġetazzjoni tagħha hija magħmula minn foresti ekwatorjali u swamps. Il-Baċir tax-Xmara Kongo għandu netwerk idrografiku dens u pjanuri alluvjali kbar. Inklinazzjoni kostanti twassal lejn it-tramuntana u l-lvant lejn il-plateaux immarkati bil-widien fondi tax-xmajjar Oubangui, Uele, Lukénié u Lasaï (1,000 m) u lejn il-punent sal-plateaux Batéké u Lunda (1,200 m). Fuq il-fruntiera tal-Lvant, ix-xquq kbar okkupati mill-lagi Tanganyika, Kivu, Edouard u Albert huma ddominati minn arbli granitiċi (Rwenzori, 5,109 metru) u formazzjonijiet vulkaniċi (katina Virunga), inkluż il-vulkan attiv Nyiragongo (3,470 metru). Lejn artijiet għolja tal-medda tax-Xlokk bit-tikek b'inselbergs (Katanga Plateau), massivi b'qċaċet iċċattjati (Muntanji Mitumba) u sinkholes (Lake Upemba). Lejn il-punent, strixxa ramlija dejqa u xi kultant bil-bassa toffri aċċess għall-Atlantiku.
Id-deforestazzjoni hija intensa fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo. Skont il-projezzjonijiet ta' Greenpeace (2017), il-pajjiż seta' tilef 40 % tal-foresti tiegħu sal-2050, minkejja li rċieva mijiet ta' miljuni ta' ewro f'fondi pubbliċi mingħand donaturi internazzjonali biex jipproteġi dan il-wirt ekoloġiku importanti fil-kuntest tal-bidu tas-seklu 21, bi skambju għal moratorju fuq l-għoti ta' titoli ġodda tal-qtugħ tas-siġar.
Dan il-moratorju, stabbilit fl-2002, naqas id-deforestazzjoni għal kważi 20 sena, iżda ma waqqafhiex. Greenpeace iddenunzjat diversi vjolazzjonijiet tal-moratorju: fil-ġimgħat ta' wara l-iffirmar tiegħu, tqassmu bosta titoli illegali, imbagħad digriet presidenzjali fl-2005 saħħaħ id-digriet tal-2002, iżda 15-il titolu kkanċellati fl-2009 bħala riżultat ta' dan id-digriet reġgħu ddaħħlu fl-2011, imbagħad tliet konċessjonijiet tal-foresti reġgħu ġew assenjati illegalment fl-2015 lil żewġ kumpaniji: FODECO u SOMIFOR maħluqa minn investituri l-aktar Ċiniżi u rreġistrati f'Kinshasa fl-istess indirizz (f'Limete), u nħolqu minn investituri Ċiniżi), fl-2020, 1 .4 miljun ettari ta' l-hekk imsejħa konċessjonijiet ta' "konservazzjoni" ġew offruti lill-interessi tal-minjieri.
Skont Rainforest, Claude Nyamugabo (il-predeċessur ta' Bazaiba) ta aktar minn erba' miljun ettaru ta' konċessjonijiet illegali. Imbagħad, fl-2021, il-gvern qed jippjana li jneħħi l-moratorju, biex jissodisfa l-industrija tal-injam u tal-injam eżotiku. Dan jinkwieta lill-komunità internazzjonali u lill-NGOs bħal Greenpeace u Rainforest, peress li din it-tip ta' sitwazzjoni dejjem twassal għal “deforestazzjoni kaskata” li huwa kważi impossibbli li titwaqqaf. Skont in-Netwerk Save the Forest (2021), "il-ftuħ ta' miljuni ta' ettari ta' foresta verġni għall-isfruttament industrijali jkun diżastru assolut għall-klima, il-bijodiversità, l-istat tad-dritt u d-drittijiet tal-bniedem tal-komunitajiet tal-foresti". Skont l-NGOs, dan jista’ jittriplika ż-żona tal-qtugħ tas-siġar fejn jgħixu “eluf ta' komunitajiet lokali u popli indiġeni” u “speċi fil-periklu”; aktar minn miljun ettaru huma foresti tal-pit, li t-tqattigħ tagħhom jista' jirrilaxxa aktar minn 10 biljun tunnellata dijossidu tal-karbonju.
Fl-2007, ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo kellha popolazzjoni ta' 65,750,000 abitant. In-numru medju ta’ tfal għal kull mara huwa ta’ 6.37, waħda mill-ogħla rati fl-Afrika, li qed tikkawża tkabbir tal-popolazzjoni li qatt ma deher fl-istorja tal-pajjiż. Huwa stmat li sas-sena 2050 dan il-pajjiż se jkollu 177,200,000 abitant[1], li se jġib miegħu konsegwenzi ekonomiċi u ambjentali importanti (qerda totali tal-foresti u r-riżorsi naturali tiegħu). Anke hekk, l-emigrazzjoni hija kostanti, u ħafna Kongoliżi jitilqu mill-pajjiż biex ifittxu kundizzjonijiet ta’ għajxien aħjar. L-Unjoni Ewropea hija d-destinazzjoni tas-soltu għall-emigranti li jitilqu mill-pajjiż, bil-Belġju, il-metropoli l-antika, u Franza jispikkaw bħala destinazzjonijiet.
Ħafna mill-250 grupp etniku ġew irreġistrati u katalogati. L-aktar nies numerużi huma l-Kongo, il-Luba u l-Mongo.
Madwar 700 lingwa u djalett lokali huma mitkellma. Il-lingwi reġjonali ewlenin huma Lingala, Kikongo (Kikongo ya leta), Tshiluba u Swaħili. Fl-1960, sar indipendenti mill-Belġju, li l-lingwi uffiċjali tiegħu huma l-Franċiż, l-Olandiż u l-Ġermaniż; Madankollu, il-lingwa tal-kolonizzazzjoni Belġjana tal-Kongo u li llum hija l-lingwa franca u uffiċjali tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo, hija l-Franċiż, l-unika waħda li kisbet dak l-istatus. Ir-RD tal-Kongo tappartjeni lill-Organizzazzjoni Internazzjonali tal-Francofonija (OIF) u hija t-tieni pajjiż bl-aktar Francophones fid-dinja (wara Franza). Il-Franċiż huwa mitkellem minn 49 miljun abitant fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo (51% tal-popolazzjoni) skont l-Osservatorju tal-Lingwa Franċiża (OIF, 2022).
Madwar 80% tal-popolazzjoni hija Kristjana, l-aktar Kattolika. Ħafna minn dawk li mhumiex Insara jibqgħu marbuta mat-tradizzjonijiet reliġjużi u s-settet sinkretiċi tagħhom. Ir-reliġjonijiet tradizzjonali jinkludu kunċetti bħall-monoteiżmu, l-animiżmu, il-vitaliżmu, id-devozzjoni spiritwali u tal-antenati, is-sħaħar u s-sħaħ u ġeneralment ivarjaw bejn il-gruppi etniċi; xejn mhu formalizzat. Settet sinkretiċi ħafna drabi jħalltu l-Kristjaneżmu ma 'twemmin u ritwali tradizzjonali. L-aktar popolari minn dawn is-settet, il-Kimbanguiżmu, kienet meqjusa bħala theddida għall-ħakma kolonjali u ġiet illegali mill-Belġjani. Kimbanguism, uffiċjalment "il-knisja ta 'Kristu fid-Dinja mill-profeta Simon Kimbangu," issa għandu madwar 3 miljun membru, prinċipalment fost il-Bakongo ta' Bas-Congo (Kinshasa).
Aktar minn 200 grupp etniku jgħixu fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo, li l-maġġoranza l-kbira tagħhom huma Bantu. Flimkien, il-popli Mongo, Luba u Kongo (Bantu) u Mangbetu-Azande jiffurmaw madwar 45 % tal-popolazzjoni. Hemm minoranza bajda żgħira, ibbażata kważi kollha kemm hi fil-kapital, li għadha tgħix fil-pajjiż.
Fl-2009, in-Nazzjonijiet Uniti stmat il-popolazzjoni tal-pajjiż għal 66 miljun ruħ, żieda mgħaġġla fuq il-popolazzjoni tal-pajjiż minn 39.1 miljun fl-1992 minkejja l-gwerra li għaddejja. Huma identifikaw u semmew 250 grupp etniku. L-aktar numerużi huma l-Kongo, il-Luba u l-Mongo. Madwar 600,000 pigmej huma l-aboriġinali tar-RD Kongo. Għalkemm diversi mijiet ta’ lingwi u djaletti lokali huma mitkellma, varjetà lingwistika hija mgħaqqda mill-użu estensiv tal-Franċiż u l-lingwi nazzjonali intermedjarji Lingala, Kikongo u Leta, Tshiluba u Swaħili.
Huwa stmat li hemm 242 lingwa mitkellma fid-D.R. tal-Kongo. Minnhom kollha, erbgħa biss għandhom l-istatus ta’ lingwa nazzjonali: Kikongo ya leta (magħruf ukoll bħala Kituba, krejol tal-lingwa Kikongo), Lingala, Chiluba u Suajli.
Lingala ġie stabbilit bħala l-lingwa uffiċjali tal-armata taħt id-dittatorjat ta 'Mobutu, iżda peress li l-armata rribellat, is-Swahili jintuża wkoll fil-Lvant.
Il-Franċiż, wirt tal-passat kolonjali Belġjan, huwa l-lingwa uffiċjali tal-pajjiż skont id-dispożizzjonijiet tal-Kostituzzjoni. Bl-għadd totali ta' abitanti, id-D.R. Il-Kongo huwa l-iktar pajjiż popolat li jitkellem bil-Franċiż fid-dinja u l-pajjiż bit-tieni l-akbar numru ta' kelliema Franċiżi, dan minkejja l-fatt li fir-RD tal-Kongo 51% biss (49 miljun abitant) jitkellmu tassew il-lingwa ta' Molière. Il-Franċiż jintuża bħala l-lingwa franca preferuta, peress li huwa meqjus bħala lingwa etnikament newtrali fost il-gruppi etniċi Kongoliżi.
Matul il-perjodu kolonjali Belġjan, l-erba’ lingwi nazzjonali ġew mgħallma fl-iskejjel primarji, u b’hekk il-pajjiż kien wieħed mill-ftit li kellu letteratura fil-lingwa lokali tiegħu matul l-okkupazzjoni Ewropea tal-Afrika.
Il-Kristjaneżmu huwa r-reliġjon tal-maġġoranza fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo, segwit minn madwar 80% tal-popolazzjoni. Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo hija l-uniku nazzjon Afrikan li jidher fost l-10 pajjiżi bl-aktar Kattoliċi fid-dinja. Huwa stmat li għandha 31,210,000 Kattoliku, li jirrappreżentaw 47.3% tal-popolazzjoni totali tal-pajjiż u 2.9% tat-total dinji. Protestanti jilħqu 20% u Kimbanguists 10%. Kimbanguism kien meqjus bħala theddida għar-reġim kolonjali u kien ipprojbit mill-Belġjani. Kimbanguism, uffiċjalment "il-knisja ta' Kristu fid-Dinja mill-profeta Simon Kimbangu", issa għandu madwar tliet miljun membru, prinċipalment fost il-Bakongo tal-Kongo t'Isfel u Kinshasa.
62 mid-denominazzjonijiet Protestanti fil-pajjiż huma federati fi ħdan il-qafas tal-Knisja ta 'Kristu fil-Kongo jew CCC. Ħafna drabi tissejjaħ "Il-Knisja Protestant", u tinkludi aktar minn 20% tal-popolazzjoni. L-akbar konċentrazzjoni ta' segwaċi Kristjani ta' William Branham tinsab fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo, fejn is-segwaċi tiegħu jistmaw li hemm daqs 2,000,000 segwaċi (April 2009).
Is-sistema edukattiva fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo hija rregolata minn tliet ministeri: il-Ministère de l'Enseignement primaire, secondaire et Professionnel (MEPSP), il-Ministère de l'Enseignement Supérieur et Universitaire (mesu) u l-Ministeru ta' l-Affarijiet Soċjali (AKTAR). Is-sistema edukattiva fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo hija simili għal dik tal-Belġju. Fl-2002, kien hemm aktar minn 19,000 skola primarja li jaqdu 160,000 student, u 8,000 skola sekondarja li jaqdu 110,000 student.
Madankollu, l-edukazzjoni primarja fir-Repubblika Demokratika tal-Kongo la hija obbligatorja, bla ħlas u lanqas universali, u ħafna tfal ma jattendux l-iskola minħabba li l-ġenituri tagħhom ma jistgħux iħallsu l-miżati tar-reġistrazzjoni.is-salarji tal-għalliema jitħallsu mill-ġenituri.
L-ekonomija tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo, nazzjon mogħni b'riżorsi naturali vasti, naqset b'mod drammatiku minn nofs is-snin 80. Iż-żewġ kunflitti reċenti (l-Ewwel u t-Tieni Gwerer tal-Kongo), li bdew fl-1996, naqqsu l-produzzjoni tal-pajjiż. u d-dħul tal-istat tagħha, żied id-dejn estern tagħha, u kkawża l-mewt ta '3.8 miljun ruħ minn gwerra, ġuħ u mard. Matul l-aħħar snin, ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo kellha PGD per capita ta '$ 1063. Iżda, fl-aħħar rapport tan-NU fir-Rapport dwar l-Iżvilupp tal-Bniedem tagħha ppubblikat fil-15 ta' Diċembru 2020, kellha HDI ta' 0.480 li kien f'mill-inqas pożizzjoni 175 madwar id-dinja.
L-inċertezza kkawżata mill-kunflitt li qed jikber, in-nuqqas ta 'infrastruttura u d-diffikultà li topera f'ambjent ostili naqqsu l-operazzjonijiet tal-kummerċ barrani. Il-gwerra intensifikat ukoll l-impatt ta' problemi bażiċi bħall-qafas legali instabbli, il-korruzzjoni, l-inflazzjoni u n-nuqqas ta' ftuħ fil-gvern dwar il-politika ekonomika u l-operazzjonijiet finanzjarji. Il-kundizzjonijiet tjiebu mill-2002 bl-irtirar tal-forzi invadenti. Għadd kbi ta' missjonijiet tal-IMF u tal-Bank Dinji ltaqgħu mal-gvern biex jgħinu fl-iżvilupp ta' pjan ekonomiku koerenti, u l-President Joseph Kabila beda jimplimenta r-riformi. Ħafna mill-attività ekonomika taqa' fuq attivitajiet li mhumiex inklużi fid-dejta uffiċjali tal-PGN.
Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo għandha diversità kulturali enormi, li tirrifletti l-mijiet ta' gruppi etniċi u l-modi differenti ta' kif wieħed jgħix fil-pajjiż, mill-bokka tax-Xmara Kongo fuq il-kosta, permezz tal-ġungla u s-savana fiċ-ċentru, sa l-istess. muntanji densament popolati lejn il-lvant. Sa mis-seklu 19, l-istili ta' ħajja tradizzjonali għaddew minn bidliet minħabba l-kolonjaliżmu, il-ġlieda għall-indipendenza, id-dittatorjat ta' Mobutu u aktar reċentement l-Ewwel u t-Tieni Gwerer tal-Kongo. Minkejja l-kunflitti, l-użi u d-drawwiet tal-kultura Kongoliża rnexxielhom iżommu l-identità tagħhom. Is-sittin miljun abitant jgħixu prattikament f'ambjent rurali. 30% ta 'dawk li jgħixu f'żoni urbani saru aktar miftuħa għall-influwenza tal-Punent.
L-ingredjenti ewlenin tal-kċina Kongoliża huma: ħut, laħam, patata ħelwa, fażola, tadam, ross, fufú, qamħirrum, sorgu, pjantaġġini u kassava, kważi dejjem akkumpanjati minn zlazi tipiċi minn kull reġjun. Minbarra l-frott imqaxxar, ma jittiekelx nej, peress li huwa suxxettibbli għall-parassiti. Weraq tal-cassava (pondu) jittiekel sempliċi, bħala garnish, jew jintuża fit-tisjir.
L-aktar platt komuni huwa muambe, tiġieġ magħmul bil-weraq tal-manjoka mgħaffeġ (xi kultant bil-karawett) u żejt tal-palm, akkumpanjat minn ross jew pjantaġġini (makemba).
Fil-Kongo jiġu pprattikati diversi sports li għandhom it-timijiet rispettivi tagħhom internazzjonalment. It-tim tal-futbol ipparteċipa fit-Tazza tad-Dinja tal-1974 meta l-pajjiż kien għadu jissejjaħ Zaire. Barra minn hekk, it-tim rebaħ it-Tazza tan-Nazzjonijiet Afrikani darbtejn, fl-1968 u fl-1974, kontra l-Ghana u ż-Żambja, rispettivament, u fl-2009 rebħu l-ewwel edizzjoni tal-Kampjonat tan-Nazzjonijiet Afrikani. Ta' min jinnota li bosta plejers ta' oriġini Kongoliża jiddefendu jew iddefendew il-kuluri ta' timijiet minn pajjiżi oħra, l-aktar Franza u l-Belġju. Il-kompetizzjoni ewlenija tal-futbol hija Linafoot u t-timijiet bl-aktar rebħiet huma TP Mazembe Motema Pembe u Vita Club.
Mir-Repubblika Demokratika tal-Kongo ħarġu wkoll plejers tal-basketball eċċellenti, Dikembe Mutombo huwa l-aktar prominenti.
Fir-rigward ta' sports oħra, ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo ilha tipparteċipa fil-Logħob Olimpiku tas-Sajf mill-1968, għalkemm qatt ma pparteċipat fil-Logħob Olimpiku tax-Xitwa. L-ebda atleta Kongoliż s'issa ma kiseb midalja f'Olimpjadi.
Ir-Repubblika Demokratika tal-Kongo (RDK) hija l-akbar pajjiż fl-Afrika sub-Saħarjana, u tokkupa madwar 2,344,858 kilometru kwadru (905,355 sq mi). Il-biċċa l-kbira tal-pajjiż jinsab fil-baċir vast tal-Baċin tax-Xmara Kongo. Iż-żona ċentrali vasta li tinsab fil-baxx hija baċin f'forma ta' plateau li jxaqleb lejn il-punent, miksi minn foresti tropikali u mqassam mix-xmajjar. Iċ-ċentru tal-foresti huwa mdawwar minn terrazzi muntanjużi fil-punent u plateaus jingħaqdu ma 'savannahs fin-nofsinhar u l-lbiċ. Mergħat densi jestendu lil hinn mix-Xmara Kongo fit-tramuntana. Il-muntanji għoljin tal-Medda Ruwenzori (xi wħud 'il fuq minn 5,000 m jew 16,000 pied) jinsabu fuq il-fruntieri tal-Lvant mar-Rwanda u l-Uganda (ara l-foresti montani ta' Albertine Rift għal deskrizzjoni ta 'din iż-żona).
.jpg)
.jpg)
Motto: Justice, Paix et Travail (bil-Franċiż: "Ġustizzja, paċi u xogħol"); Innu: Debout Congolais (bil-Franċiż: "Qum, Kongoliż"); Kapitali (u l-aktar belt popolata): Kinshasa 4°19′54″S 15°18′50″E; Lingwa Uffiċjali1: Franċiż; Ċittadini: Lingala, Kituba, Kikongo, Swaħili u Chiluba; Gentilicio: Kongoliż/a, Kongoliż/esa; Forma ta' Gvern: Repubblika semi-presidenzjali; President: Felix Tshisekedi; Prim Ministru: Jean-Michel Sama Lukonde; Fergħa Leġiżlattiva: Il-Parlament tar-Repubblika Demokratika tal-Kongo; Fondazzjoni: Renju (1390), Stat Ħieles (5 ta' Frar, 1885), Kongo Belġjan (15 ta' Novembru, 1908), Indipendenza Belġjana (30 ta' Ġunju, 1960), 1 Repubblika, Zaire (27 ta' Ottubru 1971), Rep Demokratika. mill-Kongo (17 ta' Mejju, 1997); Żona (11-il post): 2,344,858 10 km²; Ilma (%): 3.3%; Fruntieri: 10,481 km; Kosta: 37 km 10; L-Ogħla Punt: Mount Stanley; Popolazzjoni (l-14-il post) Stima (2023): 102,262,810 abitant, Densità (stmata): 43,712 abitant/km²; PGD (PPP) (99 post) (2017): US$ 68,331 miljun, Per capita: US$ 788 2; PGD (nominali) (89 post) (2017): US$ 41,098 miljun, Per capita: US$ 474 2; HDI (2021) Ebda bidla: 0.47913 (179th) – Baxx; Munita: Franc Kongoliż (F, CDF); Żona tal-Ħin: UTC + 1, UTC + 2; Kodiċi ISO: 180 / COD / CD; Dominju tal-Internet: .cd; Kodiċi tat-telefon: +243; Prefiss tar-Radju: 9OA-9TZ; Abbrevjazzjonijiet tal-pajjiż għall-Ajruplani: 9Q; Abbrevjazzjonijiet tal-pajjiż għall-Karozzi: CGO; Kodiċi IOC: COD; Sħubija: NU, AU, COMESA, Francophonie, ASA; ↑1 Lingala, Kikongo Ya Leta, Swaħili u Tshiluba huma lingwi nazzjonali iżda mhumiex rikonoxxuti bħala lingwi uffiċjali.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
