Togo
stat sovran fl-Afrika / From Wikipedia, the free encyclopedia
It-Togo (uffiċjalment ir-Repubblika Togoliża, bil-Franċiż: République togolaise) huwa pajjiż fl-Afrika tal-Punent. Hija mdawwar mal-Gana fil-punent, il-Benin fil-lvant u l-Burkina Faso fit-tramuntana. Il-pajjiż jestendi fin-nofsinhar sal-Golf tal-Guinea, fejn tinsab il-kapitali u l-akbar belt tiegħu, Lomé. B'popolazzjoni ta' madwar 9 miljuni, it-Togo huwa wieħed mill-iżgħar pajjiżi fl-Afrika, b'erja ta' 56,785 km², kif ukoll wieħed mill-iktar pajjiżi dojoq fid-dinja, b'wisa' ta' inqas minn 115-il kilometru bejn il-Gana u Benin. Hu nazzjon fl-Afrika. Il-belt kapitali hi Lomé.
Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Bejn is-sekli 16 u 18, ir-reġjun tal-kosta kien ċentru ewlieni fil-kummerċ tal-iskjavi tal-Atlantiku, li qala lit-Togo u r-reġjun tal-madwar l-isem "kosta tal-iskjavi." Fl-1884, il-Ġermanja ddikjarat reġjun li kien jinkludi t-Togo tal-lum bħala parti mill-Protettorat tat-Togoland, li ġie trasferit lejn Franza wara l-Ewwel Gwerra Dinjija. Fl-1960, il-pajjiż kiseb l-indipendenza tiegħu, u fl-1967 Gnassingbé Eyadéma inħatar president wara li mexxa kolp ta' stat.Ir-reġim tiegħu, li beda bħala stat ta' partit wieħed, antikomunista, ippermetta elezzjonijiet multipartiti li jibdew fl-1993, li kienu affettwati minn irregolaritajiet. Eyadéma sar l-iktar mexxej nazzjonali li ilu jservi fl-istorja Afrikana moderna, serva bħala president għal 38 sena. Fl-2005, ibnu Faure Gnassingbé kien elett president.
L-ekonomija tal-pajjiż tiddependi ħafna fuq l-agrikoltura, bi klima li tiggarantixxi staġuni tajbin tat-tkabbir. Il-lingwa uffiċjali hija l-Franċiż; Madankollu, lingwi oħra huma mitkellma wkoll fit-Togo bħall-lingwi Gbe, Cotocolí u Kabiyé. L-akbar gruppi reliġjużi huma r-reliġjonijiet tradizzjonali Afrikani u l-Kristjaneżmu, b'minoranza Musulmana sinifikanti.Fl-2008, 38.7% tal-popolazzjoni kienet tgħix taħt il-linja internazzjonali tal-faqar ta' US$1.25 kuljum, u 69.3% taħt il-linja ta' US$2 kuljum.Togo huwa membru tan-Nazzjonijiet Uniti, l-Unjoni Afrikana, l-Organizzazzjoni tal-Kooperazzjoni Iżlamika, iż-Żona tan-Nofsinhar tal-Paċi u l-Kooperazzjoni tal-Atlantiku, il-Francofonija u l-Ekonomija Komunitarja tal-Istati tal-Afrika tal-Punent.
Total tal-fruntieri tat-Togo: 1,880 km, pajjiżi tal-fruntiera (3): Benin 651 km; Burkina Faso 131 km; Ghana 1,098 km.