From Wikipedia, the free encyclopedia
Liċenzja Creative Commons (CC) hija waħda minn bosta liċenzji pubbliċi tad-drittijiet tal-awtur li jippermettu t-tqassim b'xejn ta' "xogħol" li seta kien restritt bi drittijiet tal-awtur.[lower-alpha 1] Liċenzja CC tintuża meta awtur jkun jrid jagħti lil nies oħra d-dritt li jaqsmu, jużaw, u jibnu fuq xogħol li jkun ħoloq l-awtur. CC jipprovdi flessibbiltà lil awtur (pereżempju, jistgħu jagħżlu li jippermettu biss użi mhux kummerċjali ta' xogħol partikolari) u jipproteġi lin-nies li jużaw jew iqassmu ix-xogħol ta' awtur minn inkwiet ta' ksur tad-drittijiet tal-awtur (sakemm jirrispettaw il-kundizzjonijiet li huma speċifikati fil-liċenzja).[1][2][3]
Hemm diversi tipi ta' liċenzji Creative Commons. Kull liċenzja tvarja skont l-għażla ta' kundizzjonijiet possibbli li japplikaw għaliha. Il-liċenzji ħarġu fis-16 ta' Diċembru 2002 minn Creative Commons, korporazzjoni bla skop ta' qliegħ fundata fil-2001. Kien hemm ħames verżjonijiet ta' dawn il-liċenzji, bejn 1.0 u 4.0.[4] F'Novembru 2013, l-iktar verżjoni riċenti tal-liċenzji, il-veżjoni 4.0, ħarġet. Filwaqt li l-liċenzja Creative Commons kienet oriġinalment ibbażata fuq is-sistema legali Amerikana, daż-żmien hemm diversi portijiet ta' ġurisdizzjoni ta' Creative Commons li jakkomodaw liġijiet internazzjonali.
F'Ottubru tal-2014, l-Open Knowledge Foundation approvat il-liċenzji CC BY, CC BY-SA, u CC0 bħala konformanti mal-"Open Definition" għal kontenut u dejta.[5][6][7]
Lawrence Lessig u Eric Eldred iddisinjaw il-Liċenzja Creative Commons (CCL) fl-2001 minħabba li raw il-ħtieġa għal liċenzja li tkun bejn il-modi eżistenti tad-drittijiet tal-awtur u l-istatus tad-dominju pubbliku. Il-verżjoni 1.0 tal-liċenzji ġiet rilaxxata uffiċjalment fis-16 ta' Diċembru 2002.[8]
Is-CCL tippermetti lill-inventuri li jżommu d-drittijiet għall-innovazzjonijiet tagħhom filwaqt li jippermetti wkoll użu relattivament ħieles tal-invenzjoni minn l-oħrajn.[9] Is-CCL ħarġet bħala reazzjoni għad-deċiżjoni f'Eldred v. Ashcroft fejn il-Qorti Suprema tal-Istati Uniti ħarġet id-dispożizzjonijiet kostituzzjonali tal-Att dwar l-Estensjoni tat-Terminu tad-Drittijiet tal-Awtur li estendiet it-terminu tad-drittijiet tal-awtur għal 70 sena wara li jmut l-aħħar awtur li jibqa' ħaj.[9]
Il-liċenzji Creative Commons oriġinali mhumiex lokalizzati u nkitbu fil-kuntest tas-sistema legali tal-Istati Uniti; għalhekk il-kliem jista' jkun inkompatibbli mal-leġiżlazzjoni lokali f'ġurisdizzjonijiet oħra, u b'hekk il-liċenzji ma jistgħux jiġu infurzati hemm. Biex tindirizza din il-kwistjoni, Creative Commons talbet lill-affiljati tagħha biex jittraduċu d-diversi liċenzji biex jirriflettu l-liġijiet lokali fi proċess imsejjaħ "porting".[10] Minn Lulju 2011, il-liċenzji Creative Commons ġew trasferiti għal aktar minn 50 ġurisdizzjoni madwar id-dinja.[11]
 |
 |
Il-liċenzji CC kollha jagħtu "drittijiet bażi", bħad-dritt li tqassam ix-xogħol tal-awtur madwar id-dinja għal skopijiet mhux kummerċjali u mingħajr modifika.[12] Barra minn hekk, verżjonijiet differenti tal-liċenzja jippreskrivu drittijiet differenti, kif muri f'din it-tabella:[13]
| Ikona | Dritt | Deskrizzjoni |
|---|---|---|
 |
Attribuzzjoni (BY) | L-utenti tax-xogħol liċenzjat jistgħu jikkupjaw, iqassmu, juru, iwettqu u jagħmlu xogħlijiet derivattivi u remix ibbażati fuqha biss jekk jagħtu lill-awtur jew lis-sid tal-liċenzja il-kreditu (attribuzzjoni) bil-mod speċifikat. Mill-verżjoni 2.0, il-liċenzji kollha Creative Commons jeħtieġu attribuzzjoni lill-kreatur u jinkludu l-'BY'. |
 |
Aqsam bl-istess mod (SA) | L-utenti tax-xogħol liċenzjat jistgħu jqassmu xogħlijiet derivattivi biss taħt liċenzja identika għal ("mhux aktar restrittiva minn") il-liċenzja li tirregola x-xogħol oriġinali (ara wkoll copyleftt). Mingħajr share-alike, xogħlijiet derivattivi jistgħu jiġu sottoliċenzjati bi klawsoli ta' liċenzja kompatibbli iżda aktar restrittivi, eż. CC BY sa CC BY-NC. |
 |
Mhux kummerċjali (NC) | L-utenti tax-xogħol liċenzjat jistgħu jikkupjaw, iqassmu, juru, iwettqu x-xogħol u jagħmlu xogħlijiet derivattivi u remix ibbażati fuqu biss għal skopijiet mhux kummerċjali. |
 |
Ebda xogħlijiet derivattivi (ND) | L-utenti tax-xogħol liċenzjat jistgħu jikkupjaw, iqassmu, juru u jwettqu biss kopji verbatim tax-xogħol, mhux xogħlijiet derivattivi u remix ibbażati fuqu. Mill-verżjoni 4.0, xogħlijiet derivattivi huma permessi iżda m'għandhomx jiġu kondiviżi. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
