Kegunaan wajar atau penggunaan wajar ialah sebuah doktrin undang-undang hak cipta Amerika Syarikat yang membenarkan setakat kegunaan bahan-bahan hak cipta tanpa memerlukan kebenaran daripada pemilik hak cipta, umpamanya untuk kesarjanaan atau ulasan. Doktrin ini memperuntukan kesahan untuk membuat petikan tanpa lesen serta penggabungan bahan-bahan hak cipta daripada karya pengarang lain di bawah ujian pengimbangan empat faktor:
- Apakah tujuan dan sifat kegunaan anda, termasuk adakah kegunaan itu bertujuan untuk perdagangan pada dasarnya?
- Apakah sifat karya asli yang ingin anda gunakan?
- Apakah kepentingan bahagian itu dalam karya asli, dan setakat manakah karya asli itu yang ingin anda gunakan?
- Apakah kesan kegunaan ini pada pasaran karya asli atau kebenarannya jika karya anda digunakan secara seluas?
- Untuk dasar kegunaan wajar Wikipedia, sila lihat Wikipedia: Kegunaan wajar.
Kegunaan wajar berdasarkan hak pertuturan bebas yang diperuntukkan oleh Pindaan Pertama Perlembagaan Amerika Syarikat. Istilah "kegunaan wajar" adalah unik bagi Amerika Syarikat; pengolahan adil, sebuah prinsip yang serupa, wujud dalam sesetengah bidang kuasa common law yang lain. Undang-undang hak cipta Filipina, sebuah negara yang pernah merupakan tanah jajahan Amerika Syarikat, mempunyai doktrin kegunaan wajar yang didasarkan sebahagian besar, jika bukan keseluruhannya, pada doktrin yang diterimaguna oleh Amerika Syarikat.
Undang-undang tanda dagangan Amerika Syarikat juga mengandungi pembelaan "kegunaan wajar". Sedangkan namanya adalah sama, doktrin-doktrin agak berbeza. Bagaimanapun, bidang kuasa undang-undang sivil mempunyai pengehadan dan kekecualian hak cipta yang lain.
Faktor penggunaan saksama A.S.
1. Tujuan dan watak penggunaan
2. Sifat kerja berhak cipta
3. Jumlah dan substansial
4. Kesan ke atas nilai kerja
Faktor tambahan
Prosedur dan praktik penggunaan adil A.S.
Kod komputer
Filem dokumentari
Perkongsian fail
Penerbitan internet
Komuniti profesional
Pensampelan muzik
Parodi
Perlombongan teks dan data
Kejuruteraan terbalik
Media sosial
Israel
Malaysia
Poland
Singapura
Korea Selatan
Australia
Kanada
United Kingdom
- Laman web Fair Use Network oleh Pusat Brennan NYU untuk Keadilan, dan Projek Dasar Hak Pertuturan Bebas
- Kegunaan Adil untuk Bahan-bahan Hak Cipta – oleh Pejabat Sistem Universiti Texas untuk Nasihat Am
- Kegunaan Adil: Pusat Pengurusan Hak Cipta[pautan mati kekal], dengan Asas-asas Hak cipta, termasuk senarai semakan kegunaan wajar.
- Perpustakaan Universiti Stanford: Hak Cipta dan Kegunaan Adil
- Universiti Purdue: Senarai semakan untuk kegunaan wajar Diarkibkan 2004-03-30 di Wayback Machine (PDF)
- "Ketika Penyalinan Tidak Bersalah: Hukum 'Kegunaan Adil'" – daripada Nolo.com: Undang-undang untuk Semua
- Kegunaan Adil Dalam Pendek Kata: Panduan untuk Kekecualian Hak Cipta yang Paling Mustahak – oleh Lloyd J. Jassin daripada CopyLaw.com
- Parodi dan Kegunaan Adil Diarkibkan 2009-04-01 di Wayback Machine – dengan pautan ke banyak keputusan mahkamah, termasuk parodi Pretty Woman Diarkibkan 2012-01-24 di Wayback Machine
- IPWatchdog: Lagi beberapa kes mengenai kegunaan wajar Diarkibkan 2008-09-19 di Wayback Machine
- Pengehadan terhadap hak eklsklusif: Kegunaan Adil – oleh Pejabat Hak Cipta Amerika Syarikat
- Panduan Praktis tentang Doktrin Kegunaan Adil (PDF) – daripada Isyarat atau Bunyi 2K5 Diarkibkan 2006-02-08 di Wayback Machine di Universiti Harvard
- Panduan untuk keadaan-keadaan yang mana kegunaan wajar boleh digunakan
- Setakat Manakah Saya Boleh Menggunakan Karya Orang Lain Tanpa Memerlukan Permintaan Kebenaran?: Doktrin Kegunaan Adil, Bahagian I Diarkibkan 2006-08-13 di Wayback Machine dan Kegunaan Adil: Pentafsiran dan Garis Panduan – Doktrin Kegunaan Adil, Bahagian II Diarkibkan 2006-07-08 di Wayback Machine – Pusat Penerbitan Undang-undang
- Plagium: Penyemak penciplakan dalam talian
- Wikipedia: Kegunaan wajar – garis panduan Wikipedia mengenai kegunaan wajar untuk bahan-bahan hak cipta dalam Wikipedia.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
