१९/२० व्या शतकातील शास्त्रज्ञ आणि शोधक टेलिफोनवरील त्यांच्या कार्यासाठी प्रसिद्ध असलेले From Wikipedia, the free encyclopedia
अलेक्झांडर ग्रॅहॅम बेल (३ मार्च १८४७, २ ऑगस्ट १९२२) यांचे सगळ्यात महत्त्वाचे संशोधन म्हणजे दूरध्वनी. दूर अंतरावर असलेल्या आपल्या प्रिय व्यक्तीचा आवज काही सेकंदात आपल्यापर्यंत पोहोचविणारे यंत्र असावे असे वाटत असल्याने बेल यांनी दूरध्वनी यंत्राचा शोध लावला.१८८५ मध्ये ते अमेेेरिकन टेलिफोन कम्पनीचे सह-संस्थापक सुद्धा होते.
अलेक्झांडर ग्रॅहॅम बेल
Alexander Graham Bell (es); Alexander Graham Bell (is); ایلکزَنڈر گراہم بیل (ks); Alexander Graham Bell (ms); Alexander Graham Bell (en-gb); الېکسانډر ګراهام بېل (ps); گراہم بل (pnb); الیگزنڈر گراہم بیل (ur); Alexander Graham Bell (sk); Александер Ґрем Белл (uk); Aleksandr Graýam Bell (tk); 亚历山大·格雷厄姆·贝尔 (zh-cn); Bell Aleksandr Greyam (uz); আলেকজেণ্ডাৰ গ্ৰাহাম বে'ল (as); Александар Грејам Бел (mk); Alexander Graham Bell (bs); Alexander Graham Bell (ext); Alexander Graham Bell (fr); Alexander Graham Bell (hr); Александер Белл (myv); अलेक्झांडर ग्रॅहॅम बेल (mr); Александар Грејам Бел (sr); Alexander Graham Bell (lb); Alexander Graham Bell (nb); Aleksandr Bell (az); ألكسندر غراهام بل (ar); Alexander Graham Bell (br); အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ် ဘဲလ် (my); 亞歷山大貝爾 (yue); Alexander Graham Bell (hak); Alexander Graham Bell (ast); Alexander Graham Bell (ca); Alexander Graham Bell (de-ch); Alexander Graham Bell (cy); Alexander Graham Bell (ga); Александер Грејам Бел (sr-ec); 亚历山大·格雷厄姆·贝尔 (zh); Alexander Graham Bell (dag); ალექსანდერ გრეიამ ბელი (ka); アレクサンダー・グラハム・ベル (ja); اليكساندر جراهام بيل (arz); ඇලෙක්සැන්ඩර් ග්රැහැම්බෙල් (si); Alexander Graham Bell (la); अलेग्झाण्डर् ग्रहां बेल् (sa); अलेक्ज़ांडर ग्राहम बेल (hi); 亚历山大·格雷厄姆·贝尔 (wuu); Alexander Graham Bell (fi); Ալեքսանտր Կրահամ Պելլ (hyw); Alexander Graham Bell (en-ca); அலெக்சாண்டர் கிரகாம் பெல் (ta); Alexander Graham Bell (dtp); Аляксандар Грэм Бэл (be-tarask); Alexander Graham Bell (scn); อเล็กซานเดอร์ เกรแฮม เบลล์ (th); Alexander Graham Bell (sh); အလက်ဇန္ဒား ဂရေဟမ် ဘဲလ် (rki); الکساندر گراهام بل (mzn); Александър Бел (bg); Alexander Graham Bell (ro); Alexander Graham Bell (so); Alexander Graham Bell (sv); Alexander Graham Bell (ig); Белл Александр Грэҳэм (tg); Alexander Graham Bell (io); 알렉산더 그레이엄 벨 (ko); Alexander Graham Bell (eo); Alexander Graham Bell (map-bms); Alexander Graham Bell (pap); Alexander Graham Bell (gv); আলেকজান্ডার গ্রাহাম বেল (bn); Alexander Graham Bell (cdo); Alexander Graham Bell (jv); Александр Грейам Белл (cv); אלעקסאנדער גרעהעם בעל (yi); Alexander Graham Bell (vi); ალექსანდერ გრეიამ ბელი (xmf); Alexander Graham Bell (ilo); Alexander Graham Bell (pt-br); Alexander Graham Bell (sco); Александр Грэхэм Белл (mn); Alexander Graham Bell (nn); Alexander Graham Bell (ban); ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಗ್ರಹಾಂ ಬೆಲ್ (kn); ئەلێکساندەر گراھام بێڵ (ckb); Alexander Graham Bell (en); Alexander Graham Bell (hu); એલેક્ઝાન્ડર ગ્રેહામ બેલ (gu); Alexander Graham Bell (eu); Александр Грэм Белл (ru); Alexander Graham Bell (qu); Alexander Graham Bell (de); Аляксандр Грэям Бел (be); Alexander Graham Bell (ku); अलेक्ज्याण्डर ग्राहम बेल (ne); Alexander Graham Bell (pl); Αλεξάντερ Γκρέιαμ Μπελ (el); Alexander Graham Bell (war); אלכסנדר גרהם בל (he); Александр Белл (tt); الکساندر گراهام بل (fa); അലക്സാണ്ടർ ഗ്രഹാം ബെൽ (ml); అలెగ్జాండర్ గ్రాహంబెల్ (te); ਸਿਕੰਦਰ ਗ੍ਰਾਹਮ ਬੈੱਲ (pa); Alexander Graham Bell (tr); Alexander Graham Bell (pms); አሌክሳንደር ግራም በል (am); अलेक्ज्याण्डर ग्राहम बेल (mai); Alexander Graham Bell (it); Alexander Graham Bell (diq); Alexander Graham Bell (an); Alexander Graham Bell (da); Alexander Graham Bell (et); Ալեքսանդր Բելլ (hy); Alexander Graham Bell (lt); Alexander Graham Bell (pam); Aleksander graham bell (sq); Alexander Graham Bell (su); Alexandre Graham Bell (mg); Alexander Graham Bell (pt); Alexander Graham Bell (nan); Alexander Graham Bell (oc); Alexander Graham Bell (af); अलेकजेन्डर ग्राहम् बेल (new); Alexander Graham Bell (sl); Alexander Graham Bell (tl); Александр Грэхэм Белл (kk); Alexander Graham Bell (cs); Alexander Graham Bell (id); Alexander Graham Bell (sw); Alexander Graham Bell (gd); Alexander Graham Bell (nl); Aleksandrs Greiems Bells (lv); Александр Белл (sah); اليگزينڊر گراھم بيل (sd); Alexander Graham Bell (ceb); Alexander Graham Bell (gl); Alexander Graham Bell (fy); 亚历山大·格雷厄姆·贝尔 (zh-hans); Alexander Graham Bell (mul) científico, inventor y logopeda británico (es); skót születésű amerikai fizikus, feltaláló, gyógypedagógus (hu); ટેલિફોનની શોધ માટે જાણીતા વૈજ્ઞાનિક અને શોધક (gu); britainiar zientzialaria eta asmatzailea (eu); científicu ya inventor británicu (1847–1922) (ast); Американский бизнесмен и учёный (ru); britisch-US-amerikanischer Wissenschaftler und Erfinder (1847–1922) (de); eolaí agus aireagóir Albanach-Meiriceánach (1847–1922) (ga); Амерички научник и проналазач британског порекла (1847–1922) (sr-ec); 以關於電話的工作而聞名的科學家和發明家 (zh); britisk fysiker (da); fizician britanic (ro); イギリスの発明家、電話を発明 (1847 - 1922) (ja); britsko-americký vedec a vynálezca (sk); מדען וממציא בריטי. ידוע כממציא הטלפון (he); Onye na-eme nchọpụta ngalaba Sayensị si mba Amerika amụrụ na mba Britain onye chọpụtara ekwentị (ig); శాస్త్రవేత్త మరియు ఆవిష్కర్త కనిపెట్టిన టెలిఫోన్ వాళ్ళ పేరు తెచ్చుకున్న వ్యక్తి (te); skotlantilainen tiedemies ja keksijä (fi); skota-Kanada-Usona inventisto (eo); britsko-americký vědec a vynálezce (cs); கண்டுபிடிப்பாளர் (ta); inventore e scienziato britannico naturalizzato statunitense (it); প্রখ্যাত বিজ্ঞানী ও উদ্ভাবক। টেলিফোনের অন্যতম আবিষ্কারক (bn); inventeur britanno-canadien (fr); szkocki wynalazca (pl); مخترع اسکاتلندی-امریکایی (fa); 스코틀랜드에서 태어난 미국의 과학자이자 발명가 (1847-1922) (ko); United States of America karimba ŋun nyɛ doo (dag); brittisk fysiker (sv); sientista ken inbentor a kaaduan nga ammo para iti obrana iti telepono (ilo); १९/२० व्या शतकातील शास्त्रज्ञ आणि शोधक टेलिफोनवरील त्यांच्या कार्यासाठी प्रसिद्ध असलेले (mr); американський науковець і винахідник (uk); Nhà phát minh, nhà khoa học, nhà cải cách người Scotland (vi); ამერიკელი მეცნიერი (ka); Amerikāņu zinātnieks, telefona izgudrotājs (lv); Amerikaanse wetenskaplike en uitvinder bekend vir sy werk op die telefoon (af); Амерички научник и проналазач британског порекла (1847–1922) (sr); Telefonun icadı ile tanınan İskoç bilim insanı (1847–1922) (tr); американски инженер, изобретател и предприемач (bg); britisk fysikar (nn); Ilmuwan dan penemu yang dikenal karena karyanya dalam telepon (id); นักวิทยาศาสตร์และนักประดิษฐ์ซึ่งเป็นที่รู้จักจากงานของเขาในการประดิษฐ์โทรศัพท์ (th); Mwanasayansi na mvumbuzi wa Amerika mzaliwa wa Uingereza (1847-1922) (sw); britisk fysiker (nb); Brits natuurkundige (nl); inventor do telefone (1847-1922) (pt); científic i inventor (ca); ٽيليفون تي ڪم ڪرڻ جي ڪري ڄاتو ويندڙ سائنسدان (sd); fisiko merikano (pap); Canadian-American inventor of telephone (1847–1922) (en); عالِم ومخترع عُرف لعمله على الهاتف (ar); Βρετανός επιστήμονας και εφευρέτης (el); باحت (ary) ဂရေဟမ် ဘဲလ် (rki); Bell, Graham Bell, Alexander G. Bell (hu); Graham Bell, Aleck (eu); Bell, Graham Bell (ast); Graham Bell (ca); Graham Bell, Alexander G. Bell (de); Alexander Graham Bell (sq); Александар Бел (sr-ec); 亚历山大·贝尔 (zh); Grahambel, Alexsander Graham Bell, Graham bel, Grahambell, Alexender Graham Bell, Graham Bell, Aleksander Graham Bell (tr); グレアム・ベル, グラハム・ベル, アレクサンダー・グレアム・ベル (ja); A.G. Bell, Bell, Alexander Graham, Alexander G Bell, Alexander G. Bell (sv); אלכסנדר גראהם בל, אלכסנדר גרהאם בל, אלכסנדר בל (he); Mgbịrịmgba (ig); ग्रहां बेल्, अलेक्ज़ांडर ग्राहम बेल (sa); ग्राहम बेल (hi); అలెగ్జాండర్ గ్రహంబెల్, అలెగ్జాండర్ గ్రాహం బెల్, అలెగ్జాండర్ గ్రాహమ్ బెల్, గ్రాహంబెల్, గ్రహంబెల్ (te); Alexander Bell, Graham Bell (fi); Александр Грехем Белл, Александер Белл, Александер Ґрегем Белл, Белл Александер, Белл Александер Ґрегем, Белл Александер Ґрем, Белл Александер Ґрехем, Александер Ґрехем Белл, Александер Грем Белл (uk); ඇලෙක්සැන්ඩර් ග්රැහැම් බෙල් (si); Graham Bell, Alexandr Graham Bell, Alexander Bell (cs); அலெக்ஸாண்டர் கிரஹாம் பெல், அலெக்ஸாண்டர் கிராம் பெல், அலெக்ஸாண்டர் க்ரஹாம் பெல், அலெக்சாண்டர் கிரகம் பெல், அலெக்சாண்டர் கிரஹாம் பெல் (ta); Alexander Bell (it); গ্রাহাম বেল (bn); Alexander Graham Belt, Graham Bell, Alexandre Graham Bell (fr); Alexander Graham Bell, Белл, Александр Греем, Белл, Александр, Александр Грейам Белл, Александр Грэхем Белл, Александр Греем Белл, Александер Белл, Белл, Александер Грэм, Александр Белл, Белль Александр-Греем, Белл, Александер, Белл, Александр Грейам, Александер Грэм Белл (ru); Аляксандар Бэл, Аляксандар Грэхам Бэл (be-tarask); Graham Bell (gl); اليكسندر جراهام بيل, ألكسندر جراهام بيل, الكسندر جراهام بيل (arz); Alexander Bell, Graham Bell, Aleksander Graham Bell (pl); Aleksandar Grejam Bel (sh); अलेक्झांडर ग्रॅहम बेल, अलेक्झांडर ग्रॅहाम बेल (mr); Alexander Bell, Kurtide isa (et); Alexander Bell, Graham Bell, Alexandre Graham Bell (pt); Alexander Graham Bell, Александер Грејем Бел, Александар Грејем Бел, Александар Грахам Бел, Александар Бел (sr); Alexander Graham Bell, Alexander Bell, Aleksadrs Grahams Bells, Aleksandrs Bells (lv); Alexander Bell (af); Aleksandras Grehemas Belas (lt); Graham bell (ro); Александр Грэм Белл (mn); Graham Bell (id); G. 벨, 알렉산더 벨 (ko); อะเล็กซานเดอร์ กราแฮม เบลล์, อเลกซานเดอร์ เกรแฮม เบลล์ (th); Alexander Bell Graham (sw); Alexander Graham Bell (ml); Alexander Bell (nl); الکساندر گراهامبل, گراهام بل, گراهامبل (fa); Александър Греъм Бел (bg); Bell, Aleck, Graham (es); Alexander Bell (mul); Alexander G. Bell, Graham Bell, Alexander Bell (en); جرهام بل, جراهام بل, غراهام بيل, ألكساندر غراهام بل, جرهام بيل, الكسندر جراهام بل, غراهام بل, جراهام بيل, ألكساندر جراهام بيل, الكسندر غراهام بيل, الكساندر غراهام بل, الكساندر جراهام بيل, ألكسندر كراهام بل (ar); Γκρέιαμ Μπελ (el); Ալեքսանդր Գրեհեմ Բելլ (hy)
बेल यांचा जन्म ३ मार्च १८४७ रोजी एडिनबरा, स्कॉटलंड येथे झाला. त्यांचे आजोबा, वडील - अलेक्झांडर मेलव्हिल बेल आणि भाऊ या सगळ्यांचा मूक-बधिरांच्या शिक्षणाशी जवळचा संबंध होता. तर त्यांची आई आणि पत्नी या दोघीही कर्ण बधिर होत्या. लहानपणी अलेक्झांडर हे नाव ठेवण्यात तरी वयाच्या ११ व्या वर्षी स्वतःच्या नावात ग्रॅहॅम नाव टाकून घेऊन मग अलेक्झांडर ग्रॅहॅम बेल या नावाने पुढे ते ओळखले जाऊ लागले.
मूक-बधिरांसाठी शिक्षण सुलभ व्हावे, त्यांना इतरांचे बोलणे कळावे यासाठी अलेक्झांडर ग्रॅहॅम बेल सतत प्रयत्नशील होते. त्यासाठी बोस्टन विद्यापीठात स्वरयंत्राचे कार्यशास्त्र शिकविण्यासाठी नेमण्यात आले. तेथेच बधिरांसाठी यंत्र तयार करण्याचे प्रयत्न बेल करीत होते. असे यंत्र बनविण्याच्या पयत्नात बेल असतांनाच ते मेबल ह्यूबर्ड नावाच्या कर्ण बधिर मुलीच्या प्रेमात पडले आणि तिच्याशी त्यांचा विवाह झाला. पत्नीला बेलच्या यंत्राविषयी कळल्यावर तिनेच ओठांची हालचाल वाचता येणे हाच बधिरांसाठी कसा सर्वोत्तम पर्याय आहे हे पटवून सांगितले. मग बेल यांनी तसे यंत्र बनविण्याचे प्रयत्न सुरू केले आणि त्यातच दूरध्वनी यंत्राचे कोडे उलगडले.
बेल यांनी माणसाच्या स्वरयंत्राचा आणि कानाचा अभ्यास करून पहिले दूरध्वनी यंत्र तयार केले. दि. २ जून १८७५ या दिवशी आपले सहकारी वॉटसन यांच्यासह काम करीत असतांना दुसऱ्या खोलीतील वॉटसन यांच्या हाताच्या धक्याने ट्रान्समीटर थरथरला, तो लहानसा आवाजही बेल यांना ऐकू आला. मग बेल यांनी आपल्या ट्रान्समीटरचा उपयोग करून सहकारी वॉटसन यांना आपल्या खोलीत येण्याविषयी सांगितले. बेल यांचा तो संदेश सहकारी वॉटसन यांनी ऐकून तसा प्रतिसाद दिल्यावर संदेशाची देवाणघेवाण झाल्याबद्दल दोघांची खात्रीच पटली. बेल आणि वॉटसन यांनी या यंत्रावर आणखी प्रयोग करून दि. १५-०२-१८७६ या दिवशी आपल्या यंत्राचे पेटंट घेण्यासाठी अर्ज दाखल केला. तेव्हा पेटंट कार्यालयातच बेल यांना समजले की अशाच प्रकारच्या प्रयोगासाठी आणखी चार अर्ज पेटंट कार्यालयात पडून होते. हे पेटंट युद्ध बराच काळ सुरू होते, शेवटी बेल यांना दूरध्वनी यंत्राचे पेटंट मिळाले.
बेल यांनी तयार केलेल्या आपल्या यंत्राचे प्रयोग अमेरिकेत आणि युरोपमध्ये केले. त्यानुसार नोव्हेंबर १८७७ साली बेल यांना बर्लीन शहरात दूरध्वनीचे जाळे पसरविले. १८८५ साली बेल यांनी द अमेरिकन टेलिफोन अँड टेलिग्राफ कंपनीची स्थापना केली. नंतर ही कंपनी बेल टेलिफोन कंपनी म्हणून ओळखली जावू लागली. सुरुवातीला बेेेलला महाविद्यालये आणि विद्यापिठाकडून असंख्य मानद पदव्या मिळाल्या.
२ ऑगस्ट १९२२ या दिवशी बेल यांचे निधन झाले. त्यांना श्रद्धांजली म्हणून समस्त अमेरिकेतील दूरध्वनी संच एक मिनीट बंद ठेवण्यात आले.
विज्ञान विषयक सर्व प्रकारची माहिती नियतकालिकारूपाने जगाच्या समोर यावी या हेतुने १८८२ साली बेल यांनी सायन्स नावाचे नियतकालिक सुरू करण्यात पुढाकार घेतला तसेच आपल्याजवळील पैसा लावून हे नियतकालिक आठ वर्षे सतत सुरू ठेवले. पुढे हे नियतकालिक अमेरिकन असोसिएशन फॉर द ऍडव्हान्समेंट ऑफ सायन्स या संस्थेचे अधिकृत नियतकालिक झाले.
१८९८ ते १९०४ या काळात बेल नॅशनल जिओग्राफिक सोसायटीचे अध्यक्ष होते.
विकिपीडिया.svg){kind=small}
