डॉ. युसुफखान महंमदखान पठाण १ मार्च (१९३० - हयात) ऊर्फ यू. म. पठाण हे मराठी भाषेतील लेखक व संतसाहित्याचे अभ्यासक आणि भाष्यकार आहेत. भारतात आणि भारताबाहेर ते ख्यातनाम आहेत. लघुकथालेखक, ललित लेख, व्यक्तिचित्रे, हे वाङ्मयप्रकार यू.म. पठाण यांनी हाताळले आहेत. भाषाविज्ञान व सांस्कृतिक अध्ययन संशोधन या क्षेत्रांतही डॉ. पठाण यांनी कार्य केले आहे. फार्सी-मराठी अनुबंध या विषयावर त्यांनी बरेच लिखाण केले आहे. दिल्लीच्या बिर्ला फाउंडेशनने तुलनात्मक भारतीय भाषाध्ययनासाठी त्यांना राष्ट्रीय गौरववृत्ती देऊन त्यांचा सन्मान केला होता.
युसुफ पठाण याच्याशी गल्लत करू नका.
| युसुफखान महंमदखान पठाण |
|---|
यू.म. पठाण यांनी एम.ए., बी.टी., झाल्यावर पीएच.डी.(मराठी), पीएच.डी.(हिंदी) केले आहे. त्यांना त्यांच्या तत्त्वज्ञानविषयक कार्यासाठी डी.लिट. या पदवीने सन्मानित केले गेले आहे.
- १९५३-१९५९ : दयानंद महाविद्यालय, सोलापूर
- १९६०-१९९० : तत्‍कालीन मराठवाडा विद्यापीठाच्‍या (आजच्‍या डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठ) मराठी भाषा व वाड्.मय विभागात प्राध्यापक व १९७३ पासून मराठीचे विभाग प्रमुख कार्य.
त्यांनी औरंगाबाद येथील डॉ. आंबेडकर मराठवाडा विद्यापीठाचे कुलगुरुपदसुद्धा भूषविले आहे.
| नाव | साहित्यप्रकार | प्रकाशन | प्रकाशन वर्ष (इ.स.) |
|---|---|---|---|
| अजून आठवतं | ललित लेखसंग्रह | ||
| अल बिरूनीचा भारत | अनुवाद | ||
| अज्ञानसिद्धविरचित वरदनागेश | संपादन | ||
| आठव : ज्ञानदेवांचा, ज्ञानदेवीचा | संशोधनपर लेखन | ||
| आधुनिक हिंदी कहानियॉं | हिंदी | ||
| गोपाळदासकृत शुकदेवचरित्र | संपादन | ||
| चोंभाविरचित उखाहरण | संपादन | ||
| जितराब | कथासंग्रह | ||
| डिंभविरचित ऋद्धिपुरमाहात्म्य | संपादन | ||
| दास आनंद विरचित सुदामचरित्र | हिंदी | ||
| नंदादीप | संशोधनपर लेखन | महानुभाव विश्वभारती पुरस्कार | |
| नवरसनारायणविरचित शल्यपर्व | संपादन | ||
| नागेश संप्रदाय | संशोधनपर लेख्न | ||
| नामयाची अभंगवाणी | संशोधनपर लेखन | ||
| निबंधांजली | निबंधसंग्रह | ||
| पाऊलखुणा | ललितलेखसंग्रह | ||
| फार्सी-मराठी अनुबंध | भाषिक | महाराष्ट्र सरकार प्रकाशन | जुलै २००७ |
| भाऊसाहेबांची बखर | संपादन व प्रकाशन | १९५९ | |
| मध्ययुगीन संत साहित्य : काही आयाम | समीक्षा | स्वरूप प्रकाशन | |
| मराठवाडी माणसं | व्यक्तिचित्रण | ||
| मराठवाड्यातील लोककथा | संशोधनपर लेखन | ||
| मराठवाड्यातील शिलालेख | संशोधनपर लेखन | ||
| मराठी बखरीतील फार्सीचे स्वरूप | संशोधनपर लेख्न | १९७२(राज्य पुररस्कार) | |
| मराठे संतों की हिंदी वाणी | हिंदी | ||
| Mahatma Phule and Satyashodhaka Samaaj | Monograph | ||
| महानुभाव साहित्य संशोधन खंड-१ | संशोधनपर लेखन | ||
| महाराष्ट्र के महानुभाव साहित्यकारों का हिंदी साहित्य को योगदान | हिंदी | ||
| रेशीमबंध | ललितलेखसंग्रह | शब्द प्रकाशन | |
| लीळाचरित्र : एकांक | संपादन | ||
| लीळाचरित्र : दृष्टान्तपाठ | संपादन | ||
| लीळाचरित्र : स्मृतिस्थळ | संपादन | ||
| Lokhitvadi : Pioneer of Rationalism in Maharashtra | Monoghaph | इंग्रजी | महात्मा फुले आणि सत्यशोधक समाज या विषयावर |
| शोधणी | संशोधनपर लेखन | ||
| संत नामदेव जीवन, कार्य आणि काव्य आणि निवडक नामदेव | संशोधनपर लेखन | ३ खंड (१२०० पाने) | २०१४ |
| संतसंग | संशोधनपर लेखन | ||
| संतसाहित्य चिंतन | संशोधनपर लेखन | १९८४(महाराष्ट्र साहित्य परिषद पुरस्कार) | |
| संतसाहित्य पुनर्मूल्यांकन | संशोधनपर लेखन | ||
| सभासद बखर | संपादन | ||
| सय | ललितलेखसंग्रह | ||
| स्मरणगाथा | व्यक्तिचित्रे | ||
| स्वामी रामानंद यांच्या संपादण्या | संपादन | ||
| हवेली | कथासंग्रह | ||
- इ.स. १९७२ : ’मराठी बखरीतील फार्सीचे स्वरूप’ या ग्रंथासाठी राज्यपुरस्कार
- इ.स. १९७२ : अतिथी प्राध्यापक(चेकोस्लाव्हाकिया)
- इ.स. १९७६ : आदर्श शिक्षक(राज्य पुरस्कार)
- इ.स. १९८२ : ब्रिटिश काउन्सिलची फेलोशिप(लंडन विश्वविद्यालय)
- इ.स. १९८४ : विद्यापीठ अनुदान मंडळाकडून राष्ट्रीय प्राध्यापक म्हणून निवड
- इ.स. १९८४ : ’संतसाहित्य चिंतन’साठी महाराष्ट्र साहित्य परिषदेचा पुरस्कार
- इ.स. १९८८ : सोळाव्या मराठवाडा साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपद
- १९८८ : अखिल भारतीय दलित साहित्य अकादमीची डॉ. आंबेडकर फेलोशिप
- इ.स. १९९० : पुणे येथे झालेल्या त्रेसष्टाव्या अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपद
- १९९०-१९९२ : विद्यापीठ अनुदान मंडळाकडून सुप्रतिष्ठित प्राध्यापक म्हणून मान्यता
- इ.स. १९९२ : कौमी तंजीय हा राष्ट्रीय एकात्मता पुरस्कार
- इ.स. १९९५ : संतसाहित्यविषयक परिवर्तन पुरस्कार
- इ.स. १९९८ : आचार्य अत्रे पुरस्कार
- इ.स. १९९९ : मराठवाडा गौरव पुरस्कार
- इ.स. २००० : पुरोहितस्वामी पुरस्कार
- इ.स. २००० : साहित्य संस्कृति मंडळाची गौरववृत्ती
- इ.स. २००१ : दिल्लीच्या बिर्ला फाउंडेशनची राष्ट्रीय फेलोशिप
- २००१-०२ : दलितमित्र पुरस्कार
- इ.स. २००२ : देहू संस्थानचा जगद्‌गुरू पुरस्कार
- इ.स. २००३ : मणिभाई देसाई राष्ट्रसेवा पुरस्कार
- इ.स. २००४ : डॉ. कपाळे साहित्य पुरस्कार(वीरशैव साहित्य पुरस्कार)
- इ.स. २००७ : भारत सरकारचा पद्मश्री पुरस्कार
- इ.स. २०११ : महाराष्ट्र सरकारचा ज्ञानोबा तुकाराम जीवनगौरव पुरस्कार
- इ.स. २०१३ : दलुभाई जैन मराठी साहित्यभूषण पुरस्कार
- महाराष्ट्र सरकारचा ज्ञानोबा तुकाराम पुरस्कार.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
