हुजूर दफ्तर
From Wikipedia, the free encyclopedia
हुजूर दफ्तर हे महाराष्ट्रातील पुणे येथे असलेले मराठा साम्राज्यातील सर्व शासकीय कागदपत्रांची नोंद ठेवणारे भांडार होते. पेशव्यांचा प्रशासकीय व्यवस्थापनाचा व्याप प्रचंड असल्याने यास हुजूर दफ्तर म्हटले जात असे. तेथून मराठा साम्राज्यातील स्वराज्य व साम्राज्य प्रदेशातील प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष कारभार पाहिला जाई. फडणवीस आणि दिवाण हे पेशव्याचे दोन वंशपरंपरागत मंत्री पेशव्याच्या प्रत्यक्ष देखरेखीखाली या कार्यालयाचा कारभार पाहत.