Реквием (Моцарт)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Вольфганг Моцарт “Реквием” ре минор, К626 (Requiem – гашуудлын дуун) – хөгжмийн зохиолч Вольфганг Амадей Моцартын хамгийн сүүлчийн, мөн дуусгаагүй орхисон зохиол юм. Энэ зохиол дээрээ сүүлчийнхээ амьсгалыг хүртэл ажилласан юм. Энэ нь латин хэл дээр бичигдсэн эмгэнэлийн, гашуудлын хөгжим билээ. Түүнийг нас барсны дараагаар энэхүү зохиолыг нь Йозеф Эйблер(Австрийн хөгжмийн зохиолч, удирдаач), Франц Ксавер Зюсмайер(австрийн хөгжмийн зохиолч, Моцартын шавь) нар дуусгажээ. Энэхүү зохиол нь Моцартын алдартай бүтээлүүдийн нэг бөгөөд түүний чухал бүтээлүүдийн нэг хэмээн тэмдэглэж байдаг юм.
1791 оны долоодугаар сард Моцарт нэгэн ер бусын захиалга авсан байдаг. Нэгэн хар хувцастай хүн ирж нууц байдлаар түүнд “Реквием” захиалжээ. Мэдээллээс үзвэл түүнд урьдчилгаа болгон 50 (100 ч байж болох) дукат өгсөн аж. Тэр хэмжээний хөлсийг зохиол дууссаны дараа авахаар тохиролцсон байна.
Хожим асуудал тодорхой болсон байдлаас үзэхэд тэрхүү захиалагч цаад эзэн нь Франц фон Вальзегг байсан гэх ба тэрээр 1791 оны хоёрдугаар сард нас барсан өөрийнхөө эхнэр Анна фон Фламбергийн дурсгалд зориулан тоглуулахаар захиалсан гэдэг. Харин захиалга авчирч тохиролцсон хүн нь гүнгийн туслах Лойтгеб байжээ. Гүн Вальзегг нь хөгжимд дуртай нэгэн байсан ба тэрээр флейт, виолончелээр хөгжимддөг байв. Гүнтэн ордон гэртээ ихэнхдээ янз бүрийн хөгжмийн зохиолчдын зохиол бүтээлүүдийг хөгжимдөж тайзны бүтээл хүртэл тавьдаг байжээ. Харин хэн нэгэнд захиалга өгөх бүртээ өөрийнхөө нэрээр нэрлэдэг байсан гэдэг. Захиалсан зохиолоо өөрийн гараар хуулан гарын үсгээ зурж хөгжимчиддөө тараадаг байжээ. 1793 оны арванхоёрдугаар сарын 14-нд тоглосон Вальзеггийн партитур дээр “гүн фон Вальзеггийн зохиосон реквием” («Requiem composito del conte Walsegg») гэсэн байжээ.
Моцарт “Реквием”-ийг эхлээд л бусад бүтээл дээрээ ажиллан түүнийг хойш тавьж байсан ажээ. Учир нь II Леопольдыг Богемийн хаан ширээнд залах ёслолын үед тоглох ёстой байсан “La clemenza di Tito”/Титагийн өгөөмөр сэтгэл/ (K.621) дуурийн бүтээл дээр хамаг анхаарлаа хандуулан ажилласан байна. Энэхүү дуурийг Прагийн театрт тоглуулаад буцаж ирсэний дараагаар “Увидаст лимбэ”, мөн Штадлерт зориулсан кларнет хөгжмийн концерт (К622), Масонд зориулсан кантат(К623) зэрэг бүтээл дээр ажиллажээ. Харин 1791 оны есдүгээр сарын 30-нд тоглосон “Увидаст лимбэ” дуурийн дараа л “Реквием” дээр анхаарал тавин ажиллаж эхэлжээ. Тэрээр ихээхэн зүтгэл гаргасан бөгөөд энэхүү зохиолыг дуусах хүртэл сурагч авахгүй, хичээл заахгүй байлаа. Констанцын тэмдэглэснээр бол энэ үед Моцартын эрүүл мэнд муудаж байсан гэх ба зарим үед эрүүл мэндийг нь хүчтэй муутдуулж байсан тэрхүү шинэ зохиолынх нь партитурыг булааж авахад хүрч байжээ.
Цэцэрлэгт гудамжаар салхинд алхалж байхдаа Моцарт нүдэндээ нулимстайгаар энэхүү реквиемийг өөртөө зориулан бичиж байна хэмээн өгүүлж байсан тухай Констанца хожим нь ярьж байжээ. Түүнээс гадна Моцарт: миний бие их сайн байна, энэ ажлыг би удаахгүй. Харин надад хор өгсөн байх, миний санаанаас энэ нь салахгүй юм хэмээн ярьж байжээ. Харин орчин үеийн судлаач түүхчид түүний эхнэрийн ярианд, ялангуяа Моцартын сүүлчийн хоромын тухай ихээхэн болгоомжтой ханддаг юм. Ямар ч байсан Моцартын амьдралын ссүлчийн мөчүүдэд бичиж байсан захидлуудад ямар нэгэн сэтгэл санааны гутрал, биеийн байдал муудаж байгаа тухай дурдсан зүйл үгүй ажээ. Нас барахаасаа 3 долоо хоногийн өмнө тэрээр өөрийнхөө Масон кантатыг удирдан тоглуулсан ба арваннэгдүгээр сарын 20-нд хэвтэрт орсон байдаг. Ойр тойрныхны хүмүүсийн гэрчилсэнээр Моцарт орондоо хэвтээ байдлаар арванхоёрдугаар сарын 5-нд нас барах хүртлээ реквием дээрээ ажиллажээ.
Нас барахынхаа өмнөх арванхоёрдугаар сарын 4-нд хэвтэрт байсан Моцарт, түүний найз нөхөд болох Шак, Хофер, Герль нар реквиемийн хэсэгээс дуулцгаасан ба тэд энэхүү бүтээлийн “Lacrimosa”-ын эхний хэсгийг дуулж эхлэх үед Моцарт энэ хэсгийг дуусгаж чадахгүй нь дээ хэмээн хэлээд уйлж байсан гэдэг. Шакийн энэхүү яриа нь гөхцөл байдалтай нийцдэггүй тухай Моцартын туслах Софи Хайбль батлах ба Моцарт нас барахынхаа өмнөх энэ өдөр бараг ухаангүй шахам байсан тухай өгүүлсэн байдаг. Гэсэн хэдий ч дээрх яриа олон ч зураачдын уран бүтээлийн сэдэв болсон байдаг.