Мөрөн

Мөрөн (монгол бичгээр мүрэн) — Хөвсгөл аймгийн төв нь хүн амын тоогоор Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт, Чойбалсан хот-ын дараа орно.Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны хуваариар адил нэртэй сум болдог. 102,9 км² талбайт нутагтай Мөрөн сум 2011 оны эцэст 37,471 оршин суугчтай байв.

Мөрөн ᠮᠥᠷᠡᠨ
Сум
Мөрөн сум ᠮᠥᠷᠡᠨᠰᠤᠮᠤ
Мөрөн хот, 2008 оны 7 сар
Мөрөн Монгол дахь байршил
Солбицол: 49°38′08″N 100°09′20″E
Улс	Монгол
Аймаг	Хөвсгөл
Суурьшсан	1809
Газар нутаг
• Сум	102.9 км2 (39.7 бээр2)
• Хотын нутаг	16.04 км2 (6.19 бээр2)
Өндөр	1,710 м (5,610 фут)
Хүн ам  (2022)
• Сум	▲ 42,855
Цагийн бүс	UTC+8
Шуудангийн код	210 xxx
Бүсийн дугаар	+976 (0)138
Улсын дугаар	ХӨ (_ янз бүр)

Шүхэрч Гэлэнхүүгийн хөшөө

Мөрөн хотын баруун урд хэсгээр Дэлгэр мөрөн урсан өнгөрдөг. Мөрөн хот эмнэлэг, музей, театр, шуудангийн салбар, сургуулиуд, цэцэрлэгүүдтэй. Мөн 2004 онд Монголын эрчим хүчний сүлжээнд холбогдсон. Мөн 2014 онд 35 тэрбум төгрөгийн өртгөөр 34 мегаваттын Дулааны цахилгаан станц баригдсанаар хоцрогдож хуучирсан, утааны бохирдлын эх үүсвэр болсон олон уурын зуухнаасаа салж, аймгийн төвийг халаахад өмнө нь жилд 110000тн нүүрс хэрэглэдэг байсныг шинэ станцаар зөвхөн 16000тн хэрэглэдэг болгож бууруулж чаджээ.

Түүх

1809 онд Дэлгэр мөрний эрэгт Мөрөнгийн Хүрээ бий болсноор Мөрөн хотын түүх эхэлдэг. 20-р зууны эхэн гэхэд тус хийд нь 1300 орчим ламтай том хийд байсан боловч 1937 онд сүйтгэгджээ. Данзадаржаа хийд гэдэг жижиг хэмжээний шинэ хийд 1990-ээд онд хотын баруун хэсэгт баригджээ.

Хөвсгөл аймаг байгуулагдсаны дараа аймгийн төв нь Хатгал байсан бөгөөд 1933 онд Мөрөн хот руу шилжсэн байна.

Хүн ам

Мөрөнгийн хүн ам ^{[1] [2][3] [4][5][6][7]}

1959 тооц.	1969 тоол.	1979 тоол.	1989 тоол.	1994 тооц.	2000 тоол.	2005 тооц.	2006 тооц.
9,000	11,200	16,500	21,300	27,230	28,147	35,872	35,500

2007 онд хүн ам нь, 40,000-аас арай бага байсан ба энэ хүн амын ихэнх нь гэр хороололд амьдарч байна.

Хөшөө дурсгал

• Улсын баатар Л.Даваадоржийн хөшөө
• Шадар Ван Чингүнжавын хөшөө

Нисэх буудал

Мөрөн нисэх буудал (ICAO:ZMMN, IATA: MXV) нь 2 зурвастай бөгөөд нэг нь засмал, нэг нь хайрга. Улаанбаатар руу байнгын нислэгтэй. Баруун аймаг нийслэлийн чиглэлийн нислэг энд бууж шатахуун цэнэглэдэг.

Зураг

• 
  Дамбадаржаа хийд
• 
  Мөрөн нисэх буудал
• 
  Бөхийн өргөө, гурван аваргын хөшөө
• 
  Музей
• 
  Шуудангийн байр
• 
  Төв талбай

Эшлэл

1. National Statistical Office
2. National Economy of the Mongolian People's Republic (1921 - 1981), Ulaanbaatar 1981
3. , GeoHive: Global Statistics,
4. Population Statistics: historical demography
5. M. Nyamaa, Khövsgöl aimgiin lavlakh toli, Ulaanbaatar 2001,passim
6. Rural Poverty Reduction Programme: official site (Memento 28. Есдүгээр сар 2007 цахим архивт)
7. Ministry of Health of Mongolia. National Center for Health Development. Health Indicators 2006Archive copy (Memento 25. Аравдугаар сар 2007 цахим архивт)