Хэрэглэгч:Bilguun.alt/Ноорог/Хромосом
From Wikipedia, the free encyclopedia
Хромосом нь эсийн дотор олддог ДНХ болон протейнуудын зохион байгуулалттай бүтэц юм. Хромосомууд нь ДНХ-ийн дан, үргэлжилсэн хэсгийг агуулдаг. Энэхүү ДНХ-ийн хэсэг нь олон тооны гениүд, зохицуулагч элементүүд болон бусад нуклеотидын дараалалыг агуулдаг. Хромосом нь мөн ДНХ-г холбогч протейнуудыг агуулдаг ба эдгээр протейнууд нь ДНХ-г багцалж түүний ажиллагааг удирддаг. Хромосом гэдэг үг нь Грек хэлний χρῶμα (хрома буюу өнгө) болон σῶμα (сома буюу бие) гэсэн үгнүүдээс гаралтай. Учир нь тэдгээрийн шинж чанарыг зарим будагаар будаж илрүүлдэг байна.
- For information about chromosomes in genetic algorithms, see chromosome (genetic algorithm).
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/78/Chromosome-upright.png)
Хромосомууд нь өөр өөр организмуудад янз бүр байдаг. ДНХ-ийн молекул нь цагираг эсвэл шугаман байх боломжтой бөгөөд хэдэн арван килосуурь суурийн хослолуудаас эхлэн хэдэн зуун мегасуурь суурийн хослолуудын агуулж болдог. Эукариот эсүүдэд (бөөм бүхий эс) том шугаман хромосомууд нийтлэг байх бөгөөд прокариот эсүүдэд (бөөмгүй эс) жижгэвтэр цагираг хромосомууд гол төлөв байдаг. Гэхдээ дээрхээс өөр олон хэлбэрүүд ч байдаг. Мөн түүнээс гадна нэгээс олон төрлийн хромосомыг агуулдаг эсүүд байдаг. Жишээлбэл ургамалуудад байдаг ихэнх эукариот болон хлоропластууд дахь митохондор нь өөрийн жижиг хромосомуудтай байдаг.
In eukaryotes, nuclear chromosomes are packaged by proteins into a condensed structure called chromatin. This allows the massively-long DNA molecules to fit into the cell nucleus. The structure of chromatin varies through the cell cycle, and is responsible for the organisation of chromosomes into the classic four-arm structure during mitosis and meiosis.
"Chromosome" is a rather loosely defined term. In prokaryotes, a small circular DNA molecule may be called either a plasmid or a small chromosome. These small circular genomes are also found in mitochondria, and chloroplasts, reflecting their bacterial origins. The simplest chromosomes are found in viruses: these DNA or RNA molecules are short linear or circular chromosomes that often lack any structural proteins.