Франц-Пруссийн дайн

Франц-Пруссийн дайн буюу Франц-Германы дайн (Францад 1870 оны дайн гэдэг^[6]) (герм. Deutsch-Französischer Krieg; франц. Guerre franco-allemande: 1870 оны 7-р сарын 19 — 1871 оны 5-р сарын 10) нь III Наполеоны Франц болон Пруссийн хооронд болсон дайн юм. Прусс улс бүрэлдэхүүнд нь багтдаг Хойд Германы Холбооноос гадна Баден, Вюрттемберг, Бавари зэрэг өмнөд Германы улсууд Пруссын талд байжээ. Прусс болон Германы ялалт нь Герман улс нэгтгэж , Пруссийн I Вилхелмийн захиргаанд оруулжээ. Нөгөө талаар III Наполеоны хаанчлал, Францын Хоёрдугаар Эзэнт Гүрэнд төгсгөл авчирч, Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс байгуулагдсан юм. Пруссийн эзлээд байсан Эльзас, Лотарингийг дайн дуусгах гэрээ ёсоор Германд нэгтгэсэн нь Дэлхийн нэгдүгээр дайн дуустал Германд харьяалагдаж байв.

Франц-Пруссийн дайн

Пьер-Жорж Жанниогийн бүтээл La ligne de feu (1886), Марс-ла-Турын тулалдааныг дүрсэлжээ.

Огноо	1870 оны 7 сарын 19 1871 оны 5 сарын 10 хүртэл
Байрлал	Франц ба Пруссийн Райн
Үр дүн	Германы ялалт. Дайны үеэр өмнөдийн дөрвөн герман улс Умард Германы Холбооны Улсад (Хаант Улс) нэгдсэн ба Хоёрдугаар Хаант Улс мөхөж Францын Бүгд Найрамдах Улс бий болов.
Нутаг дэвсгэрийн өөрчлөлт	Франц Эльзасын ихэнх нутаг ба Лотарингийн хэсгийг алдсан

Зөрчилдөгч талууд
Хойд Германы Холбоо Хойд Германы Холбоо Байерны Хант Улс Байерн Вюртемберг Вюртемберг Баден Баден Хессений Их Херцогт Улс Хессен Германы Эзэнт Гүрэн Германы Эзэнт Гүрэн (1871 оны 1 сарын 1-с хойш)	Хоёрдугаар Хаант Улс Францын Хаант Улс Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс Францын Бүгд Найрамдах Улс (1870 оны 9 сарын 4-с хойш)
Удирдагч
Хойд Германы Холбоо Вилхелм I Хойд Германы Холбоо Хэлмүт фон Молтке Хойд Германы Холбоо Эдвин фон Мантойфел Хойд Германы Холбоо Карл Фрийдрих фон Штайнмец Хойд Германы Холбоо Фрийдрих Карл Хойд Германы Холбоо Титэмт ханхүү Фрийдрих Вилхелм	Хоёрдугаар Хаант Улс Наполеон III Хоёрдугаар Хаант Улс Эдмон Лебёв Хоёрдугаар Хаант Улс Франсуа Ашил Базен Хоёрдугаар Хаант Улс Патрис де Мак-Махон Хоёрдугаар Хаант Улс Луй Жулье Трошу Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс Леон Гамбетта Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс Луи Фэдерб Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс Шарль Дени Бурбаки Францын Гуравдугаар Бүгд Найрамдах Улс Луи д’Орел де Паладин
Цэргийн хүч
519.000[1] цэрэг дайн эхлэхэд (нийт: 1.400.000 цэрэг)	336.000[2] цэрэг дайны эхэнд (нийт: 1.600.000 цэрэг)
Хохирол
44.781 алагдсан 89.732 шархадсан[3]	138.871 алагдсан[4] 143.000 шархадсан 474.414 олзлогдсон[5]

Герман-Францын дайны
тулалдаан ба бүслэлтүүд (1870–1871)

Вайссенбург – Шпихерн – Вөрт – Коломбей – Страсбург – Тул – Марс-ла-Тур – Гравелот – Мец – Бомонт – Нуасвил – Седан – Со – Шевили – Бэлвю – Артэне – Шатийон – Шатодён – Ле Бурже – Кулмье – Амьен – Бон-ла-Ролан – Вилпион – Луаны ба Пупри – Орлеан – Вилье – Божанси – Нюи – Халлю – Бапом – Виллерсексел – Ле Ман – Лисайн – Сен-Кантен – Бюзенвал – Парис – Бэлфор

Эшлэл

1. Der Deutsch-Französische Krieg 1870/71. Lemo des Deutschen Historischen Museums, Berlin 2014.
2. Der Deutsch-Französische Krieg 1870/71. Lemo des Deutschen Historischen Museums, Berlin 2014.
3. Michael Clodfelter: Warfare and armed conflicts: a statistical reference to casualty and other figures, 1500–2000. Mc Farland, Jefferson NC, 2002, ISBN 0-7864-1204-6, S. 210.
4. Frédérick Nolte: L'Europe militaire et diplomatique au dix-neuvième siècle, 1815–1884. E. Plon, Nourrit et ce., 1884, S. 527 (französisch).
5. Nolte: L’Europe militaire et diplomatique. 1884, S. 526–527.
6. Taithe, Bertrand (2001). Citizenship and Wars: France in Turmoil 1056-1871. Routledge.