ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രീയപ്രവർത്തകനും സ്വാതന്ത്ര്യസമര സേനാനിയും പത്രപ്രവത്തകനുമായിരുന്നു ഫിറോസ് ജഹാംഗീർ ഗാന്ധി (ജനനം:ഫിറോസ് ജഹാംഗീർ ,[3] 12 ഓഗസ്റ്റ് 1912 – 8 സെപ്റ്റംബർ 1960).1950 നും 1952 നും ഇടയിൽ പ്രവിശ്യാ പാർലമെന്റ് അംഗമായും പിന്നീട് ലോക്സാംഗവുമായിരുന്നു. ദി നാഷണൽ ഹെറാൾഡ്, ദി നവജിവൻ എന്നീ പത്രങ്ങൾ അദ്ദേഹം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചിരുന്നു. ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രിയായിരുന്ന ഇന്ദിരാഗാന്ധിയുടെ ഭർത്താവും മുൻ പ്രധാനമന്ത്രി രാജീവ്ഗാന്ധിയുടെ പിതാവും കൂടിയായിരുന്നു ഫിറോസ് ഗാന്ധി.[4] ഇവർക്ക് രാജീവ് ഗാന്ധി, സഞ്ജയ് ഗാന്ധി എന്നീ രണ്ട് മക്കളുണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ് അംഗമായിരുന്നു.
 | വിക്കിപീഡിയയുടെ ഗുണനിലവാരത്തിലും, മാനദണ്ഡത്തിലും എത്തിച്ചേരാൻ ഈ ലേഖനം വൃത്തിയാക്കി എടുക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഈ ലേഖനത്തെക്കുറിച്ച് കൂടുതൽ വിശദീകരണങ്ങൾ നൽകാനാഗ്രഹിക്കുന്നെങ്കിൽ ദയവായി സംവാദം താൾ കാണുക. ലേഖനങ്ങളിൽ ഈ ഫലകം ചേർക്കുന്നവർ, ഈ താൾ വൃത്തിയാക്കാനുള്ള നിർദ്ദേശങ്ങൾ കൂടി ലേഖനത്തിന്റെ സംവാദത്താളിൽ പങ്കുവെക്കാൻ അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു. |
ഫിറോസ് ഗാന്ധി | |
|---|---|
 ഫിറോസ് ഗാന്ധിയും ഇന്ദിരയും | |
| Member of the ഇന്ത്യൻ Parliament for പ്രതാപ്ഗഡ് ജില്ല (west) / റായി ബറേലി ജില്ല (east)[1] | |
| ഓഫീസിൽ 1952-04-17 – 1957-04-04 | |
| Member of the ഇന്ത്യൻ Parliament for Rae Bareli[2] | |
| ഓഫീസിൽ 1957-05-05 – 1960-09-08 | |
| പിൻഗാമി | Baij Nath Kureel |
| വ്യക്തിഗത വിവരങ്ങൾ | |
| ജനനം | 12 ഓഗസ്റ്റ് 1912 |
| മരണം | 8 സെപ്റ്റംബർ 1960 (പ്രായം 47) |
| അന്ത്യവിശ്രമം | അലഹബാദ് |
| ദേശീയത | ഇന്ത്യൻ |
| രാഷ്ട്രീയ കക്ഷി | ഇന്ത്യൻ നാഷണൽ കോൺഗ്രസ്സ് |
| പങ്കാളി | ഇന്ദിരഗാന്ധി |
| കുട്ടികൾ | സഞ്ജയ് ഗാന്ധി, രാജീവ് ഗാന്ധി |
ആദ്യ ജീവിതം
1912-ൽ മുംബൈയിലെ ഒരു പാർസി കുടുംബത്തിൽ ഫിറോസ് ജഹാംഗീർ ഗാന്ധി എന്ന പേരിലാണ് അദ്ദേഹം ജനിച്ചത്. പിതാവ് ജെഹാംഗീർ ഫരേദാൻ ഗാന്ധിയും മാതാവ് രതിമായിയുമായിരുന്നു.[5] കില്ലിക് നിക്സണിലെ മറൈൻ എഞ്ചിനീയറായിരുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ് ജഹാംഗീറിന് പിന്നീട് വാറന്റ് എഞ്ചിനീയറായി സ്ഥാനക്കയറ്റം ലഭിച്ചു.[6][7] മാതാപിതാക്കളുടെ അഞ്ചുമക്കളിൽ ഇളയവനായിരുന്ന ഫിറോസിന്റെ സഹോദന്മാർ ഡൊറാബ്, ഫരീദുൻ ജഹാംഗീർ[8][9] എന്നിവരും തെഹ്മിന കെർഷാപ്, ആലു ദസ്തൂർ എന്നിവർ സഹോദരിമാരുമായിരുന്നു. തെക്കൻ ഗുജറാത്തിലെ ഭാരുച്ചിൽ നിന്ന് (ഇപ്പോൾ തെക്കൻ ഗുജറാത്ത്) മുംബൈയിലേയ്ക്ക് കുടിയേറിയ ഈ കുടുംബത്തിന്റെ മുത്തച്ഛന്റെ വകയായ പൂർവ്വിക ഭവനം ഇപ്പോഴും കോട്പരിവാദിൽ നിലനിൽക്കുന്നു.[10]
1920-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ പിതാവിന്റെ മരണശേഷം ഫിറോസും മാതാവും അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാതാവു വഴിയുള്ള അവിവാഹിതയായ അമ്മായിയും അലഹബാദ് നഗരത്തിലെ ലേഡി ഡഫറിൻ ഹോസ്പിറ്റലിലെ ശസ്ത്രക്രിയാ വിദഗ്ധയുമായ ഷിറിനോടൊത്തു താമസിക്കാൻ അലഹബാദിലേയ്ക്കു താമസം മാറ്റി. ആദ്യ വിദ്യാഭ്യാസം അലഹബാദിലായിരുന്നു. വിദ്യാ മന്ദിർ ഹൈസ്കൂളിലെ പഠനത്തിനുശേഷം അദ്ദേഹം എവിംഗ് ക്രിസ്ത്യൻ കോളേജിൽ നിന്ന് ബിരുദം നേടി.[11]
കുടുംബവും ജോലിയും
1930 ൽ കോൺഗ്രസ് സ്വാതന്ത്ര്യസമര സേനാനികളുടെ സംഘടനയായ വാനാർ സേന രൂപീകരിക്കപ്പെട്ടു. എവിംഗ് ക്രിസ്ത്യൻ കോളേജിന് പുറത്ത് പിക്കറ്റിംഗ് നടത്തുന്ന സ്ത്രീ പ്രകടനങ്ങൾക്കിടയിൽ ഫിറോസ് കമല നെഹ്‌റുവിനെയും ഇന്ദിരയെയും കണ്ടുമുട്ടി. അന്ന് വെയിലിൻ്റെ ചൂടേറ്റ് കമല ബോധരഹിതയാകുകയും ഫിറോസ് സഹായിക്കുകയും അടുത്ത ദിവസം ഇന്ത്യൻ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ ചേരാൻ അദ്ദേഹം പഠനം ഉപേക്ഷിച്ചു.
1930-ൽ അലഹബാദ് ജില്ലാ കോൺഗ്രസ് കമ്മിറ്റിയുടെ തലവൻ ലാൽ ബഹദൂർ ശാസ്ത്രിയോടൊപ്പം (ഇന്ത്യയുടെ രണ്ടാം പ്രധാനമന്ത്രി) ജയിലിൽ അടയ്ക്കപ്പെടുകയും സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തതിൻ്റെ പേരിൽ പത്തൊൻപത് മാസം ഫൈസാബാദ് ജയിലിൽ കഴിയുകയും ചെയ്തു. മോചിതനായ ഉടൻ അദ്ദേഹം സംയുക്ത പ്രവിശ്യയിൽ (ഇപ്പോൾ ഉത്തർപ്രദേശ്) കാർഷിക വാടക രഹിത കാമ്പെയ്‌നുമായി ഏർപ്പെട്ടു. നെഹ്‌റുവിനോടൊപ്പം ചേർന്ന് പ്രവർത്തിക്കുമ്പോൾ 1932-ലും 1933-ലും രണ്ട് തവണ ജയിലിൽ അടയ്ക്കപ്പെട്ടു.
സ്വാതന്ത്ര്യ സമരകാലത്താണ് അദ്ദേഹം ഇന്ദിരയെ പരിചയപ്പെട്ടത്. ഇവർ 1942-ൽ ഹിന്ദു ആചാര പ്രകാരം വിവാഹം കഴിച്ചു.[12] ഇവർ പിന്നീട് വിവാഹത്തിനു ആറു മാസത്തിന് ശേഷം ക്വിറ്റ് ഇന്ത്യാ സമരത്തിൽ പങ്കെടുത്തതിന് അറസ്റ്റ് ചെയ്യപ്പെടുകയും ജയിലാകുകയും ചെയ്തു. വിവാഹശേഷം കുറച്ചുകാലം ഇവർ മുംബൈയിൽ താമസിച്ചു. അവിടെവച്ചാണ് മൂത്തമകനായ രാജീവ് 1944ൽ ജനിച്ചത്. പിന്നീട് ഇവർ ദില്ലിയിലേയ്ക്ക് താമസം മാറി. അവിടെവച്ച് 1946ൽ ഇളയമകൻ സഞ്ജയ് ജനിച്ചു.
സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ജവഹർലാൽ ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ പ്രധാനമന്ത്രിയായി. ഫിറോസും ഇന്ദിരയും അവരുടെ രണ്ട് ചെറിയ കുട്ടികളുമായി അലഹബാദിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കി. ഫിറോസ് പിന്നീട് ജവഹർലാൽ നെഹ്‌റു സ്ഥാപിച്ച ദി നാഷണൽ ഹെറാൾഡിൻ്റെ മാനേജിംഗ് ഡയറക്ടറായി.
പ്രവിശ്യാ പാർലമെന്റിൽ (1950-1952) അംഗമായ ശേഷം ഫിറോസ് ഉത്തർ പ്രദേശിലെ റായ് ബറേലി നിയോജകമണ്ഡലത്തിൽ നിന്ന് 1952 ൽ സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യ പൊതു തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ വിജയിച്ചു. ഇന്ദിര ഡൽഹിയിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങുകയും തന്റെ പ്രചാരണ സംഘാടകനായി പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്തു. ഫിറോസ് ഉടൻ തന്നെ സ്വന്തം അവകാശത്തിൽ ഒരു പ്രധാന ശക്തിയായി മാറി. തന്റെ അമ്മായിയമ്മയുടെ സർക്കാരിനെ വിമർശിക്കുകയും അഴിമതിക്കെതിരായ പോരാട്ടത്തിന്റെ ആരംഭം തുടങ്ങുകയും ചെയ്തു.
സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനു ശേഷം, പല ഇന്ത്യൻ ബിസിനസ് സ്ഥാപനങ്ങളും രാഷ്ട്രീയനേതാക്കളുമായി അടുത്തായിരുന്നു. ഇപ്പോൾ അവരിൽ ചിലർ ധനപരമായ അഴിമതികൾ തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. 1955 ഡിസംബറിൽ ഫിറോസ് കാണിച്ച ഒരു കേസിൽ, ഒരു ബാങ്കിന്റെ ചെയർമാനും ഇൻഷുറൻസ് കമ്പനിയായ രാം കിഷൻ ഡാൽമിയയും ഈ കമ്പനികളെ ബെന്നെറ്റും കോൾമാനെ ഏറ്റെടുത്ത് ഫണ്ടിലേക്ക് ഏറ്റെടുത്ത് ഫൗണ്ടേഷനു വേണ്ടി അനധികൃതമായി പണം കൈമാറ്റം ചെയ്യാൻ തുടങ്ങിയതായും അറിയുന്നു
1957-ൽ റായ്ബറേലിയിൽ നിന്നും വീണ്ടും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. 1958 ൽ പാർലമെന്റിൽ എൽഐസി ഇൻഷ്വറൻസ് കമ്പനി ഉൾപ്പെട്ട ഹരിദാസ് മുണ്ട്രെ അഴിമതി ഉയർത്തി. നെഹ്രുവിന്റെ ഗവൺമെൻറിൻറെ ശുദ്ധമായ ഒരു ചിത്രമായിരുന്നു ഇത്. ഒടുവിൽ ധനമന്ത്രി ടി.ടി കൃഷ്ണമാചാരിയുടെ രാജിയിലേക്കു നയിച്ചു. ഇന്ദിരയുമായുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിള്ളൽ പിന്നീട് പൊതുജനങ്ങൾക്ക് അറിവുണ്ടാക്കി, ഈ വിഷയത്തിൽ മാധ്യമ താല്പര്യം കൂട്ടിച്ചേർത്തു.
ലൈഫ് ഇൻഷുറൻസ് കോർപ്പറേഷനുമായി തുടക്കം കുറിച്ച നിരവധി നാഷനലൈസേഷൻ ഡ്രൈവുകൾ ഫിറോസിനു ആരംഭിച്ചു. ജാപ്പനീസ് റെയിൽവേ എൻജിനിയുടെ ഇരട്ടി വില ഈടാക്കാൻ ടാറ്റ എൻജിനീയറിങ് ആൻഡ് ലോക്കോമോട്ടീവ് കമ്പനി (ടെൽക്കോ) ദേശസാൽക്കരിക്കപ്പെടുമെന്ന് ഒരു ഘട്ടത്തിൽ അദ്ദേഹം അഭിപ്രായപ്പെട്ടു. ടാറ്റയും പാഴ്സി ആയിരുന്നതുകൊണ്ട് ഇത് പാർസി സമുദായത്തിൽ ഒരു സമരം ഉയർത്തി. പല പ്രശ്നങ്ങളിലും അദ്ദേഹം സർക്കാരിനെ വെല്ലുവിളിച്ചു. ബഞ്ചിന്റെ ഇരു വശങ്ങളിലും പാർലമെന്റിനേരമായി ബഹുമാനിക്കപ്പെട്ടു.
മരണവും പൈതൃകവും
1958-ൽ ഫിറോസിന് ഹൃദയാഘാതമുണ്ടായി. 1960-ൽ രണ്ടാമത്തെ ഹൃദയാഘാതത്തെ തുടർന്ന് ഡൽഹിയിലെ വില്ലിംഗ്ഡൺ ആശുപത്രിയിൽ വച്ച് ഫിറോസ് ഗാന്ധി മരണപ്പെട്ടു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിതാഭസ്മം അലഹബാദിലെ പാഴ്സി ശ്മശാനത്തിൽ സംസ്‌കരിക്കുകയും ചെയ്തു.
അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ റായ്ബറേലി ലോക്സഭാ മണ്ഡലം സീറ്റ് 1967 മുതൽ 1976 വരെ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഭാര്യ ഇന്ദിരാഗാന്ധിയും അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മരുമകളും രാജീവ് ഗാന്ധിയുടെ ഭാര്യ സോണിയാ ഗാന്ധിയും 2004 മുതൽ 2024 വരെ വഹിച്ചു. എൻടിപിസി ലിമിറ്റഡ് തങ്ങളുടെ ഉത്തർപ്രദേശിലെ ഉഞ്ചഹാർ തെർമൽ പവർ സ്റ്റേഷൻ്റെ പേര് ഫിറോസ് ഗാന്ധി ഉഞ്ചഹാർ തെർമൽ പവർ പ്ലാൻ്റ് എന്ന് പുനർനാമകരണം ചെയ്തു.
അവലംബങ്ങൾ
പുറം കണ്ണികൾ
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
